Zweden in de NAVO
27.05.2022
Stockholm heeft de NAVO op alle mogelijke manieren geholpen & helpt nog steeds bij het uitvoeren van militaire agressie in andere landen
In tegenstelling tot Finland heeft Zweden geen gemeenschappelijke grens met Rusland, zodat de toetreding van dit land tot het Noord-Atlantisch Bondgenootschap misschien niet als al te problematisch wordt ervaren. Aan de andere kant is elke versterking van de NAVO een uitdaging, aangezien dit blok zelf een bedreiging vormt voor Rusland en Wit-Rusland (en niet alleen).
De neutraliteit van Zweden is twijfelachtig. Om dit uit te zoeken hoeft u alleen maar naar de officiële statistieken van de NAVO te kijken.
De onderlinge samenwerking begon toen Zweden in 1994 toetrad tot het programma Partnerschap voor Vrede en in 1997 tot de Euro-Atlantische Partnerschapsraad (een multilateraal forum voor dialoog dat alle bondgenoten en partnerlanden in de Euro-Atlantische regio verenigt).
Zweden is een van de zes landen (bekend als "Enhanced Opportunity Partners" in het kader van het Interoperabiliteitsinitiatief van het Partnerschap) die een bijzonder belangrijke bijdrage leveren aan NAVO-operaties en andere doelstellingen van het Bondgenootschap. Het land heeft dus de mogelijkheden voor dialoog en samenwerking met zijn bondgenoten uitgebreid.
Er is nu een regelmatige politieke dialoog en overleg tussen de NAVO en Zweden; informatie-uitwisseling over hybride oorlogsvoering; coördinatie van opleidingen en oefeningen; en algemene bewustmaking van de situatie om gemeenschappelijke bedreigingen uit te schakelen en zo nodig gezamenlijke acties te ontwikkelen.
Zweden heeft voor het eerst bijgedragen aan de door de NAVO geleide operatie in 1995, toen het een bataljon stuurde naar de door de NAVO geleide vredesmacht in Bosnië en Herzegovina. Verder heeft het sinds 1999 de NAVO-vredesmacht in Kosovo gesteund.
Zweeds personeel werkte naast de NAVO-strijdkrachten als onderdeel van de International Security Assistance Force (ISAF) in Afghanistan van 2003 tot het einde van de ISAF-missie in 2014. Zweden heeft ook een vervolgmissie voor Resolute Support (RSM) gesteund om de Afghaanse veiligheidstroepen en instellingen verder op te leiden, bij te staan en te adviseren tot de voltooiing in september 2021. Zweden heeft meer dan 13 miljoen dollar bijgedragen aan het Trust Fund van het Afghaanse nationale leger.
In april 2011 heeft Zweden bijgedragen aan Operatie United Protector (OUP), een militaire operatie van de NAVO in Libië overeenkomstig de resoluties van de VN-Veiligheidsraad van 1970 en 1973. Zweden neemt ook deel aan de NAVO-missie in Irak.
Daarnaast heeft Zweden een memorandum van overeenstemming ondertekend om het gastland te steunen, waardoor het, onder voorbehoud van een nationaal besluit, logistieke steun kan verlenen aan geallieerde troepen die zich op zijn grondgebied bevinden of er doorheen trekken, tijdens oefeningen of in een crisis. [i]
Zweden steunt ook een aantal projecten van het NAVO-Trustfonds in andere partnerlanden die gericht zijn op gebieden als opleiding en evaluatie van militaire eenheden; medische revalidatie van gewonde militairen; explosievenopruiming en het tegengaan van geïmproviseerde explosieven; geavanceerde opleiding van personeel in de veiligheidssector.
Zweden neemt deel aan het plannings- en analyseproces, dat het land helpt zijn militaire potentieel te ontwikkelen en de interoperabiliteit van de Zweedse strijdkrachten met bondgenoten en andere partners te verbeteren.
Zweden neemt deel aan het Operational Capabilities Concept van de NAVO, dat gebruik maakt van een evaluatie- en feedback-programma om eenheden van de land-, zee-, lucht- of speciale operatietroepen van partners te ontwikkelen en op te leiden die ernaar streven aan de NAVO-normen te voldoen.
Zweden neemt deel aan talrijke oefeningen, en heeft ook deelgenomen aan oefeningen van de NAVO-Cybercoalitie.
Zweden heeft met een aantal andere landen meegewerkt aan de oprichting van een multinationale snelle reactiemacht voor vredeshandhavingsoperaties onder leiding van de Europese Unie (EU).
Sinds 2014 neemt Zweden in het kader van het Partnership Interoperability Initiative deel aan het Interoperability Platform, dat bondgenoten verenigt met geselecteerde partners die deelnemen aan NAVO-operaties.
Zweden neemt deel aan twee strategische initiatieven op het gebied van luchttransport: het Strategic Airlift Capabilities Program (SAC) en de Strategic Airlift Interim Solution (SALIS).
De NAVO heeft grote waardering voor de rol die Zweden speelt bij de opleiding van de strijdkrachten van andere NAVO-partnerlanden. Het Swedish Armed Forces International Center (SWEDINT) voert oefeningen en opleidingen uit met de nadruk op humanitaire hulpverlening, reddingsdiensten, vredeshandhavingsoperaties, civiele paraatheid en democratische controle van de strijdkrachten. Het Nordic Center for Gender in Military Operations is ook in SWEDINT gevestigd.
Zweden heeft nauwe banden met andere Noordse landen en neemt deel aan de Noordse defensiesamenwerking (NORDEFCO), een regionaal defensie-initiatief dat de samenwerking tussen de Noordse strijdkrachten bevordert.
Met andere woorden, de samenwerking tussen Zweden en de NAVO is al lange tijd zeer actief. En Stockholm heeft de NAVO op alle mogelijke manieren geholpen om militaire agressie in andere landen uit te voeren.
Er zij op gewezen dat een breed debat over de mogelijkheid van toetreding van Zweden tot de NAVO eind december 2012 begon, toen het hoofd van de Zweedse defensie, generaal Sverker Göranson, in een wijd verspreid interview zei dat, als Zweden wordt aangevallen, het zich slechts een week zou kunnen verdedigen voordat buitenlandse hulp nodig is.
De secretaris-generaal van de NAVO, Anders Fogh Rasmussen, voegde daar later aan toe dat Zweden weliswaar de meest actieve en capabele partner van de NAVO is, maar dat het niet op bijstand kan rekenen in geval van een aanval, omdat de veiligheidsgarantie van artikel 5 van het Bondgenootschap alleen geldt voor leden van de NAVO, een organisatie waarvan Zweden weigert lid te worden.
Maar de Zweedse minister van Defensie Karin Enström zei in een later interview dat Zweden wel op bijstand van de EU kan rekenen, aangezien het Verdrag van Lissabon voorziet in een solidariteitsclausule, artikel 42, lid 7, die de lidstaten van de EU verplicht om andere EU-leden bijstand te verlenen in geval van rampzalige gebeurtenissen of aanslagen. [ii]
Uiteraard begonnen de Verenigde Staten in 2014, na de situatie op de Krim, Zweden actief aan te sporen om lid te worden van de NAVO. [iii] Onder andere uitspraken over mogelijke "agressie van Moskou" werden actief herhaald. Amerikaanse deskundigen menen dat "in het conflict tussen de NAVO en Rusland, bijvoorbeeld bij de Russische invasie in de Baltische staten, Zweden diep betrokken zal zijn. Aangezien Finland als buffer tegen Rusland fungeert, is een aanval vanaf land uiterst onwaarschijnlijk.
In plaats daarvan zal Zweden voor drie defensieve taken komen te staan: bescherming tegen Russische lucht- en raketaanvallen, bescherming van zijn uitgestrekte grondgebied tegen Russische penetratie, en bescherming van het eiland Gotland en andere belangrijke infrastructuur, zodat de strijdkrachten van de NAVO ze kunnen gebruiken om de binnenkomst van troepen in de Baltische staten en andere plaatsen te beschermen". Daartoe moeten er vliegtuigen en luchtverdedigingssystemen vooraf worden ingezet om Gotland en een aantal posities in Zweden te dekken. Dat kost de Verenigde Staten 3,2 miljard, en de NAVO moet er nog eens 6,4 miljard bijleggen. [iv]
Het aantal voorstanders van de toetreding van het land tot de NAVO in Zweden is van jaar tot jaar gestaag toegenomen. Bleek 10 jaar geleden, in 2012, uit opiniepeilingen dat slechts 18% van mening was dat ze lid van het bondgenootschap moesten worden, en dat 44% tegen was, dan was in 2015 38% voor, en 31% tegen.
Het waren niet alleen externe propagandisten en hun agenten zoals Carl Bildt die aan het imago van de NAVO werkten. Vele Zweedse internationale geleerden hebben bijgedragen tot het pro-NAVO discours. Zij stelden dat de in de inleiding besproken identiteitsverandering mogelijk werd door een beroep te doen op de dominante vertogen van "idealisme" en "actief internationalisme".
Het thema "neutraliteit", dat ooit een integrerend deel van de nationale identiteit van Zweden uitmaakte, is vervangen door een rechtvaardiging voor het voortbestaan en de uitbreiding van de NAVO in de periode na de Koude Oorlog. Ook de betekenis van "solidariteit" veranderde en begon te impliceren dat staten die om vrede geven niet als "verstekelingen" moeten optreden, maar bereid moeten zijn om solidair met andere Europese en democratische staten op te treden tegen tirannen en terroristen. [v]
Al in 2015 werd de actieve samenwerking tussen de NAVO, Zweden en Finland in Stockholm gezien als een soort nieuwe norm die nodig is voor de veiligheid in de Baltische staten. [vi] Hoewel Zweden daarvoor in de praktijk effectief gebruik maakte van informele bilaterale samenwerking met de Verenigde Staten en andere Europese staten om zijn veiligheid te waarborgen.
De mythe van het beleid van "gewapende neutraliteit" van het land tijdens de Koude Oorlog werd dan ook geen belangrijk obstakel voor het verkrijgen van publieke steun voor toetreding tot de NAVO.
Evenals in buurland Finland doen de laatste tijd in Zweden paniekgeruchten en russofobe gevoelens de ronde. Gunilla Herolf van het Zweedse Instituut voor Internationale Betrekkingen vertelde aan The National dat "de Russen het grondgebied van Zweden niet zullen respecteren. Zij zullen ervoor zorgen dat wij op de eerste dag geen creditcards kunnen gebruiken en geen elektriciteit hebben. Dit is wat de mensen verwachten en waarop zij zich voorbereiden." [vii]
Volgens haar kopen de Zweden speciale watertanks, handradio's, kampeerkachels en extra voedsel voor het geval er een conflict uitbreekt. De Zweedse regering maakt ook plannen om het grote oliereservoir van Vattenfall aan te vullen en een krachtcentrale te gebruiken die tijdens de Koude Oorlog gebouwd is.
Herolf meent ook dat het eiland Gotland, dat een paar jaar geleden weer gemilitariseerd is, als steunpunt zal dienen om "de Russen af te schrikken". Of, misschien, provocaties en aanslagen?
Onlangs, in december 2021, heeft Zweden deelgenomen aan cybermanoeuvres onder auspiciën van de NAVO. [viii] En in maart-april van dit jaar vonden op het grondgebied van Zweden de militaire oefeningen VIKING 22 plaats, waarbij ook vertegenwoordigers van Oekraïne aanwezig waren. In februari 2021 heeft het Zweedse Ministerie van Defensie het Special Operations Research Center opgericht, waarvan de leiding bestond uit vertegenwoordigers van het NAVO-hoofdkwartier en van de Amerikaanse luchtmacht. [ix]
Wat het militair-industrieel complex betreft, beschikt de Zweedse defensie-industrie over "belangrijke geavanceerde technologieën en gevechtscapaciteiten", en heeft zij sterke industriële allianties met het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Duitsland. Hierdoor kon het samen met het Verenigd Koninkrijk systemen ontwikkelen, zoals de NLAW anti-tankraket, die in Oekraïne tegen Russische troepen werd gebruikt.
De producten van het Zweedse militair-industrieel complex zijn ook het multifunctionele militaire vliegtuig Gripen, geavanceerde elektronische oorlogsvoeringssystemen, luchtbewaking, intelligente artillerie en tegen-batterij-radars, en dit alles zal van nut zijn voor de toekomstige NAVO-bondgenoten, vermoedelijk tegen Rusland. Daarom moeten de reactiemaatregelen iets meer inhouden dan de standaard protestbriefjes en/of de sluiting van IKEA-winkels.
* * *
[I] https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_52535.htm
[ii] https://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2013/05/20/sweden-nato-eu-alternative-us-defence-policy/
[iii] https://www.foreignaffairs.com/articles/finland/2014-04-30/nordic-nato
[iv] https://www.geopolitika.ru/article/vo-chto-mozhet-oboytis-rasshirenie-nato
[v] https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0010836720966376
Vertaling door Robert Steuckers
