Ruslands huidige doelen en doelstellingen in het Noordpoolgebied

De eerste Russische verkenningen van het Noordpoolgebied begonnen al in de vorige eeuw, meer dan honderd jaar geleden. Destijds stuurde het ministerie van Buitenlandse Zaken van het Russische Rijk een nota naar de regeringen van de geallieerde landen waarin stond dat Rusland eigenaar was van de landen en eilanden ten noorden van de Aziatische kust van het rijk. Er werden toen expedities uitgevoerd met de ijsbrekers Vaigach en Taimyr. Hierdoor werden de eilanden Bennett, Herald, Jeanette, Henrietta en Solitude in het rijk opgenomen [2, blz. 64-66].

Alle sinds 1916 ontdekte landen en eilanden werden later in 1924 overgedragen aan het bestuur van de RSFSR, en twee jaar later werd in het decreet van het Presidium van de CEC van de USSR bepaald dat "het grondgebied van de Unie van de SSR bestaat uit alle landen en eilanden, zowel ontdekte als die welke later ontdekt kunnen worden, gelegen in de Noordelijke IJszee ten noorden van de kust van de SSR tot aan de Noordpool tussen de meridiaan 320 graden 4 min. 35 sec. ten oosten van Greenwich, lopende langs de oostzijde van de Vaida-baai tot aan de driehoeksmeting bij Kaap Kekurskoe, en de meridiaan 168 deg. 49 min. 30 sec. ten westen van Greenwich, door het midden van de zeestraat die de eilanden Ratmanov en de Kruzenshtern-groep van Diomid-eilanden in de Beringstraat scheidt". [15 april 1926 - De wettelijke status van de Arctische bezittingen van de Sovjet-Unie werd vastgesteld. // GoArctic. 15.04.2020]. De bepalingen van dit decreet bleven vrijwel ongewijzigd tot 1985, toen de expeditie van de ijsbreker Kapitan Dranitsyn, onder leiding van R.R. Gaidovsky, een nieuwe zeestraat ontdekte die Northbrook Island scheidde. Northbrook. Als gevolg daarvan werd de zeestraat genoemd naar de ontdekker-hoofd van de expeditie, en werden de eilanden bekend als West en Oost Northbrook [2, blz. 67].

In de 21ste eeuw was een belangrijke fase in de definitie van de Russische Arctische gebieden de ondertekening van het decreet "Over de landgebieden van de Arctische zone van de Russische Federatie" van 02.05.2014, op grond waarvan de autonome districten Yamal-Nenets, Nenets en Tsjoekotka, de regio's Arkhangelsk en Moermansk, Jakoetië en de republiek Komi, het grondgebied van Krasnojarsk, de districten Belomorsk, Louhsky en Kemsky van Karelië, samen met de "landen en eilanden in de Noordelijke IJszee en sommige oevers van Jakoetië, die bij resolutie van het presidium van het Centraal Uitvoerend Comité van de USSR van 15 april 1926 tot het grondgebied van de USSR werden verklaard. " maakten deel uit van het Russische deel van het Noordpoolgebied [Decreet van de President van de Russische Federatie "Over de landgebieden van het Noordpoolgebied van de Russische Federatie"].

De kustinfrastructuur van het Russische Noordpoolgebied wordt gevormd door ongeveer 20 havens, waaronder de havens van Khatanga, Naryan-Mar, Sabetta, Dudinka, Dikson, Varandey, Moermansk, Arkhangelsk, Onega, Mezen, Kandalaksja, enz. In 2017 behandelden deze havens in het westelijke Noordpoolgebied meer dan 70 miljoen ton vracht, waaronder natuurlijke rijkdommen aan olie en gas. In het oostelijke Noordpoolgebied hebben de zeehavens Provideniya, Beringovsky, Egvekinot, Tiksi, Pevek en Anadyr, die in het midden van de 20e eeuw zijn gebouwd, een militair-strategische rol en behandelen ze niet zo belangrijke vrachtvolumes - iets meer dan 1% van de vracht van andere Russische Noordpoolhavens [1, blz. 95].

De belangrijkste zijn de havens van Nakhodka, Vladivostok en Vanino, die blokcontainers behandelen voor de opslag van brandstof en smeermiddelen, diverse soorten machines en bouwmaterialen, brandstof, kolen (die onder meer vanuit de havens van Beringovsky en Pevek naar de Volksrepubliek China worden vervoerd), alsmede grondstoffen voor nederzettingen langs de rivieren Kolyma, Indigirka, Yana, Olenek en Khatanga [Ibid, blz. 95].

Ondanks de indrukwekkende hoeveelheden vracht die de havens passeren, zijn ze lange tijd in minder dan perfecte technische staat gebleven. "De meeste Arctische zeehavens zijn nu de zwakste schakel in de NSR. Door een gebrek aan middelen hebben de havens hun technische uitrusting niet verbeterd, noch hun toegangswegen en riviermondingen uitgebaggerd", aldus V.A. Popov van het Maritieme Collegium van de Russische regering in 2021. [Arctische havens beginnen een nieuw leven // GoArctic. 16.02.2021] Door de bovengenoemde problemen nemen de vrachtomzet en de doorvoercapaciteit van de havens voortdurend af. Zo is de vrachtafhandeling in de haven van Tiksi gedaald van 860.000 ton vracht sinds 1986 tot 33.000 ton in 2019, en de capaciteit wordt slechts voor maximaal 50 procent benut (Ibid.).

Tegenwoordig is het belang van onderzoek in de regio niet afgenomen, omdat het Noordpoolgebied meer dan 80% van zijn aardgas produceert en een hoog percentage oliereserves heeft, en omdat de Noordelijke Zeeroute een belangrijke transport- en handelscorridor is die in stand moet worden gehouden.

Daarom, en ondanks sancties, diverse crises en de minder dan ideale technische staat van de havens, is de bouw van nieuwe terminals in het Noordpoolgebied voortgezet, voornamelijk in de buurt van gas-, olie- en steenkoolvoorraden, en de staat heeft dergelijke projecten al met meer dan 110 miljard roebel gesteund. Het staatsbedrijf Rosatom en het Russische ministerie van Vervoer, waaraan het bestuur van de Noordelijke Zeeroute verantwoording schuldig is voor de ontwikkeling van de havens vandaag [New Terminals in Russia's Arctic Zone. // Maritiem Nieuws van Rusland. 06.04.2022].

Zo zijn er vijf investeringsprojecten ter waarde van meer dan 100 miljard roebel gepland voor uitvoering in de buurt van de haven van Moermansk, waaronder de bouw van terminals voor de overslag van kolen en vloeibaar aardgas. Ook zijn er plannen om hier in 2023 de Tuloma terminal te openen voor PhosAgro, dat minerale meststoffen produceert. Norebo Fisheries Holding is van plan de Udarnik terminal te openen voor de behandeling van gekoelde en bevroren lading. "Rosatom daarentegen wil tegen 2024 een afzonderlijke terminal voor containervracht bouwen, met de verwachting dat in de toekomst tot 800.000 containers per jaar via de NSR zullen worden verscheept. In de Ura-baai bij Moermansk is de bouw van het grootste overslagcomplex voor vloeibaar aardgas door Novatek gepland voor 2023, met een capaciteit van meer dan 40 miljoen ton, wat 70 miljard roebel zal kosten. In Arkhangelsk wordt tot 2028 in twee fasen een project uitgevoerd voor de bouw van twee terminals voor de overslag van minerale meststoffen, olieladingen, gascondensaat, enz. De bouwkosten worden geraamd op bijna 150 miljard roebel. In de haven van Dickson wordt al een Chaika-terminal van 10 miljoen ton gebouwd, voor meer dan 18 miljard roebel, onder auspiciën van het infrastructuurbedrijf AEON, en Rosneft heeft plannen om daar in 2024 de Bukhta Severn-terminal te openen. [Ibid.]

Vandaag, tegen de achtergrond van de Russische crisispositie in de Arctische Raad, verzwakt de internationale bijstand in de regio. Niettemin, zoals eind 2022 bekend werd uit de conclusies van N.V. Korchunov, voorzitter van het Senior Arctic Council Committee, zijn BRICS- en SCO-landen geïnteresseerd in verdere samenwerking met Rusland in de Arctische regio [BRICS en SCO zijn geïnteresseerd in samenwerking met Rusland in het Noordpoolgebied, aldus het Ministerie van Buitenlandse Zaken. // RIA Novosti. 08.12.2022]. Daarnaast is de VIIIe Internationale Conferentie "The Arctic: Sustainable Development" ("Arctic-2023") nog steeds gepland voor 2-3 maart 2023 in Moskou met deelname van 600 deelnemers [VIII International Conference of the Arctic: Sustainable Development. // Arktika-2023].

Daarnaast is Rosneft samen met Innopraktika, een niet-gouvernementeel ontwikkelingsinstituut, van plan om in de zomer van 2023 te beginnen met onderzoek naar de impact van klimatologische en lokale antropogene factoren op de ecosystemen van de Arctische zeeën in de Witte Zee. Er zullen ook biopreparaten worden ontwikkeld om de noordelijke zeeën te reinigen van koolwaterstofverontreiniging. Het doel van het project is om het meest betrouwbare geologische model van het Russische Noordpoolgebied te maken [ Rosneft gaat in 2023 door met de exploratie van het Noordpoolgebied. // Nezavisimaya Gazeta. 07.02.2023]. Naast het feit dat een grondige studie van de regio en gezamenlijke projecten van wetenschappers en bedrijven de scheepvaart op de NSR het hele jaar door zullen garanderen, zullen ook de problemen van de opwarming van het Noordpoolgebied worden aangepakt, omdat de temperaturen hier de laatste decennia sneller zijn gestegen dan waar ook ter wereld, namelijk: de Arctische lucht is sinds 1960 met 4°C opgewarmd. Duitse onderzoekers van de universiteit van Potsdam en het Alfred Wegener-instituut voor polair en marien onderzoek hebben hun belangstelling voor het Noordpoolgebied getoond. Het Alfred Wegener Institute for Polar and Marine Research toonde zich bezorgd over dit feit en wees erop dat, met de opwarming, de naaldvegetatie de toendra begint te verdringen en "als de uitstoot van broeikasgassen tegen 2100 tot nul daalt en de gemiddelde temperatuur in het hele land met niet meer dan 2°C stijgt, zal tegen 2500 zelfs nog ongeveer een derde van het toendragebied in Tsjoekotka en de Taimyr overblijven. Als tegen 2100 de uitstoot van broeikasgassen wordt gehalveerd, zal er slechts 5,7% van de toendra overblijven. [Terugtrekkende toendra. // Wetenschap en leven. 07.06.2022]. Dit alles zal gevolgen hebben voor zowel de flora en fauna van de regio als voor de plaatselijke bevolking.

Maar zoals reeds opgemerkt, wordt verdere samenwerking in de regio in twijfel getrokken, wat een uitgesproken negatief feit is, aangezien het Noordpoolgebied waarschijnlijk de enige regio was waar Rusland en de westerse landen nauwe contacten onderhielden en veel voordeel konden halen uit de gezamenlijke ontwikkeling van de regio.

Toch maakt Rusland nog steeds plannen om verschillende faciliteiten in de regio te bouwen en grootschalig onderzoek te verrichten, net als andere Arctische landen. In januari 2023 meldde een Zweeds mijnbouwbedrijf bijvoorbeeld dat het in zijn deel van het Noordpoolgebied een grote afzetting van zeldzame aardmetalen had ontdekt. De vindplaats werd ontdekt door een mijnbouwbedrijf in staatseigendom, dat al twee grote ijzermijnen voorbij de poolcirkel controleert. De ontdekking heeft een belangrijke geopolitieke status gekregen omdat ze de afhankelijkheid van de aanvoer van zeldzame aardelementen uit China (ongeveer 60 procent van de zeldzame aardelementen wordt uit China ingevoerd) zal helpen verminderen (Zweden ontdekt grote afzettingen van zeldzame aardmetalen in het Noordpoolgebied. // World Socialist Web Site. 01.29.2023].

Ook in Finland besloot men dit jaar, tegen de achtergrond van veranderende geopolitieke beginselen en accenten, zowel binnen de afzonderlijke Arctische regio als wereldwijd, een nieuw Arctisch beleid te creëren dat als referentiepunt kan dienen in de nieuwe realiteiten. Als onderdeel van deze inspanning nodigde de Finse regering verscheidene vertegenwoordigers van verschillende landen uit om deel te nemen aan de Arctic Frontiers-conferentie in Tromsø, Noorwegen, de meest actieve conferentie over de ontwikkeling van het Noordpoolgebied en een gelegenheid voor internationaal debat, om de veranderingen in het Noordpoolgebied en de mogelijke gevolgen daarvan voor de Arctische landen en Finland in het bijzonder te bespreken. Tegelijkertijd zullen naar verluidt de belangrijkste punten van het Finse Arctisch beleid in de toekomst worden gehandhaafd. "Klimaatverandering en biodiversiteit, duurzame ontwikkeling en de rechten van inheemse volkeren zullen in de toekomst de prioriteiten van het Finse Arctisch beleid zijn", aldus Finse vertegenwoordigers [Finland onderzoekt nieuwe richting voor zijn Arctisch beleid. // High North News. 01.27.2023].

Zo begonnen de doelstellingen en prioriteiten van de landen in deze politieke omwenteling te veranderen, net als veel van de politieke regelingen in de wereld. Het Noordpoolgebied vormt daarop geen uitzondering. Op dit moment is het nog te vroeg om te zeggen welke fundamentele veranderingen de crises in de regio teweeg zullen brengen, maar het is eerlijk om te zeggen dat de Arctische staten, waaronder Rusland, op dit moment nog steeds onderzoek doen, nieuwe ontdekkingen doen en zich voorbereiden op de grote veranderingen die komen gaan, met veel minder cohesie en solidariteit dan voorheen.

Lijst van bronnen:

(1)  Zaostrovskikh E.A. Seaports of the Eastern Arctic and supporting zones of the Northern Sea Route. // Regionalistika. 2018. №6. - 106 с.

(2) Lukin Y.F. Het Russische Noordpoolgebied groeit met eilanden. // AiS. 2015. №18. - 80 с.

Vertaling door Robert Steuckers