Is de VS in staat om een nieuwe alliantie tegen Rusland en China te creëren?
Chan Mo Ku, een voormalige militaire officier bij het Strategic Planning Directorate van de Republic of Korea - United States Combined Forces Command, en Jinwan Park, een aankomend Schwarzman Scholar aan de Tsinghua Universiteit in China en een Oost-Azië gerichte onderzoeker uit Washington, hebben eind mei 2024 een gezamenlijk artikel gepubliceerd in de Amerikaanse militaire publicatie Breaking Defense over de noodzaak om een nieuwe vierzijdige overeenkomst te creëren. Deze keer zou de nieuwe alliantie volgens hen de Verenigde Staten, Canada, Japan en Zuid-Korea moeten omvatten, zich moeten uitstrekken tot de Arctische en Pacifische gebieden en als strategisch doel moeten hebben om Rusland en China samen in bedwang te houden.
Een dergelijke stellingname lijkt misschien te ambitieus, maar het ontstaan van een nieuwe structuur is heel realistisch, net als de oprichting van een Quadrilaterale Veiligheidsdialoog met India, Japan en Australië en de Verenigde Staten, en de trilaterale AUKUS-overeenkomst. Beide formules werden expliciet tegen China gelanceerd. Er is ook Quad-Plus, waarbij Brazilië, Israël, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea en zelfs Vietnam betrokken zijn (hun betrokkenheid werd mogelijk door het territoriale zeegeschil met China).
In dit geval is de ophitsing gebaseerd op angst voor de vrij succesvolle en groeiende samenwerking tussen Rusland en China en de Westerse propaganda dat Rusland het Arctische gebied militariseert. Aangezien de Euro-Atlantische leden van de Arctische Raad, hoewel ze hun deelname aan dit orgaan hebben opgeschort, nog steeds over bepaalde militaire capaciteiten beschikken. Maar de Verenigde Staten en Canada hebben hier problemen mee, dus moeten ze hun flank in het noordelijke deel van de Stille Oceaan op de een of andere manier dekken. Wat de interactie tussen Moskou en Peking betreft, wordt gezegd dat van januari 2022 tot juni 2023, 234 Chinese entiteiten geregistreerd zijn om in de Russische Arctische zone te werken. Eigenlijk gaat het om technologieën op het gebied van gas- en olieproductie en transport, die China nodig heeft. De toegenomen gezamenlijke militaire activiteiten van de twee landen worden ook opgemerkt. Met name de marineoefeningen in het gebied van de Beringstraat bij de kust van Alaska in augustus 2023 worden genoemd.
Ze maken zich ook zorgen over de uitgebreide samenwerking van Rusland met Noord-Korea, die onlangs ook aanzienlijk is geïntensiveerd.
De auteurs zeggen: "Om deze groeiende gevaren tegen te gaan, moeten de Verenigde Staten en Canada zich wenden tot Japan en Zuid-Korea, twee belangrijke verdragsbondgenoten met strategische belangen en unieke capaciteiten die de veiligheid in het Noordpoolgebied kunnen verbeteren."
Tegelijkertijd erkennen ze dat "de interactie tussen de twee landen de defensiecapaciteit van het bondgenootschap aanzienlijk kan versterken. Tokio speelt een leidende rol bij het bevorderen van maritieme veiligheidsnormen en milieubescherming. Door Canada te voorzien van zijn oceaanradars en teledetectietechnologieën van wereldklasse, die al tientallen jaren worden verbeterd met het oog op de grote afhankelijkheid van de visserij en regelmatige botsingen met natuurrampen, kan Japan de Canadese controlecapaciteiten aanzienlijk uitbreiden. Onlangs kondigden de Canadezen aan dat ze van plan zijn om over een periode van 20 jaar 1,4 miljard dollar te investeren in de verbetering van Arctische zeesensoren.
Zuid-Korea, een scheepsbouwgigant die met China concurreert, zou de sleutel kunnen zijn tot het versnellen van de modernisering van de verouderende Arctische marinevloten van de bondgenoten. Aangezien Canada bovendien beloofd heeft om 18,4 miljard dollar uit te geven over een periode van 20 jaar om meer verbeterde tactische helikopters aan te schaffen voor gebruik in het Noordpoolgebied, kan Zuid-Korea, met zijn geavanceerde wapenproductie, hier ook bij helpen.
Een dergelijke nauwere samenwerking op militair-industrieel gebied zou de veiligheidsarchitectuur in het Noordpoolgebied versterken en tegelijkertijd de militaire compatibiliteit verdiepen. Bovendien zou het combineren van inspanningen binnen het kader van multilaterale bestuursorganen de door de VS geleide democratische coalitie in staat stellen om het noordelijke deel van de Stille Oceaan collectief vorm te geven. Het coördineren van standpunten op fora zoals de Arctische Raad en de trilaterale top tussen Japan, Zuid-Korea en China zou hun overlappende belangen bij het bepalen van de toekomstige contouren van het Noordpoolgebied beschermen."
We zien dus een duidelijke nadruk op de rol van de NAVO, waar Amerikaanse partners in de regio extra troeven kunnen worden en kansen kunnen bieden voor hun militair-industrieel complex. Tegelijkertijd wordt er ook gezegd dat de betrokkenheid van China bij het Russische Noordpoolgebied de regionale veiligheid van Japan ondermijnt, en nu de klimaatverandering de hulpbronnen in het Noordpoolgebied toegankelijker maakt, zal het Verre Noorden onder de huidige status quo onder controle komen van tegenstanders van de Verenigde Staten, die de auteurs "revisionistische autocratieën" noemen. Bijgevolg verwachten het Westen en hun satellieten in Azië op de lange termijn op de een of andere manier hulpbronnen te bemachtigen die zich direct in de soevereine economische zone van Rusland bevinden of op andere betwiste plaatsen die ze momenteel niet kunnen opeisen.
Andere auteurs hebben het de laatste tijd over de noodzaak van een nauwere militaire en militair-industriële integratie tussen de Verenigde Staten en hun Aziatische partners, met hun eigen argumenten.
Wat betreft de doctrinaire kijk op politieke geografie, moeten we niet vergeten dat de Verenigde Staten volgens hun plannen eerder de Stille Oceaan en de Indische Oceaan tot één geostrategische ruimte hadden verenigd. Eerst nam het Pentagon en daarna het Witte Huis de nieuwe term Indo-Pacifica aan, waarmee ze hun initiatieven voor deze ruimte aanpasten. Natuurlijk was er sprake van verzet tegen China, dus India steunde de nieuwe doctrine graag.
En in 2022 verscheen het concept van EuroArctic, dat een vergelijkbare taak had om de Amerikaanse partners die al in de Europese regio aanwezig waren te consolideren. Hier was Rusland de aangewezen tegenstander, waartegen de NAVO alliantie op aanwijzing van Washington kon optreden.
In dit geval hebben we te maken met de vereniging van twee geopolitieke tegenstanders van de Verenigde Staten, die volgens hun doctrinaire ontwikkelingen als de belangrijkste strategische concurrenten worden beschouwd. En aangezien China geen fysieke toegang heeft tot de Arctische regio, wordt het noodzakelijk om de speculatieve strategie aan te passen en de Stille Oceaan eraan toe te voegen.
Daarom is het heel goed mogelijk dat we binnenkort een nieuwe term zullen zien - Arcto-Pacific, die eerst in een aantal publicaties van analytische centra zal worden gebruikt, en vervolgens zullen besluitvormers in belangrijke departementen in Washington deze term permanent in omloop brengen.
Vertaling door Robert Steuckers