Ontmoeting Poetin en Xi Jinping voorkomt oorlog: notities voor Europa
05.02.2022
Rome, 4 februari - Het parool: multilateralisme. Door iedereen, ook door Europeanen en Amerikanen, geroepen en ingeroepen, is het voor Rusland en China een term die in wezen moet worden gecontrasteerd met het unilateralisme van de VS. Eerlijk gezegd is het een atavistisch en controversieel onderwerp dat op een minder simplistische manier moet worden aangepakt. Nu moeten we ons echter beperken tot wat is gebleken uit de cruciale ontmoeting - ook met betrekking tot de Oekraïne-crisis die ons nauw aan het hart ligt - tussen Vladimir Poetin en Xi Jinping.
Wat Poetin en Xi Jinping tegen elkaar zeiden
"Door gezamenlijke inspanningen", aldus de Chinese president, geciteerd door het Russische persbureau Ria Novosti, "geven Peking en Moskou gestalte aan een waarlijk multilateralisme, houden zij vast aan een waarlijk democratische geest, fungeren zij als een betrouwbare pijler om de wereld te verenigen bij het overwinnen van crises en het verdedigen van gelijkheid". Tijdens gesprekken met zijn Chinese ambtgenoot kondigde Poetin een nieuw contract met Peking aan. "Onze oliemaatschappijen hebben zeer goede nieuwe oplossingen uitgewerkt voor de levering van koolwaterstoffen aan de Volksrepubliek China, en ook in de gasindustrie is een stap voorwaarts gezet: ik verwijs naar het nieuwe contract voor de levering van gas aan China vanuit het Russische Verre Oosten ter waarde van tien miljard kubieke meter", aldus de Russische leider.
Een ontmoeting die de winden van oorlog verdrijft
In dit stadium is het ongetwijfeld van cruciaal belang voor Moskou om de gasleveringen te differentiëren en tegelijkertijd op te voeren, ook om eventuele alternatieve plannen van de VS te voorkomen, die bedoeld zijn om Europa in andere richtingen te duwen. Een Rusland dat minder geïnteresseerd is in het uitoefenen van druk op de EU, zal, zo het de oorlogswinden al niet volledig bevriest, de spanning die de afgelopen weken is ontstaan, in ieder geval doen afnemen. Nog steeds vanuit Oekraïens oogpunt is het interessant om stil te staan bij de gezamenlijke verklaring van Xi Jinping en Poetin. Het uitgangspunt is bijna vanzelfsprekend: de invloed van de VS die zowel in Europa als in Azië als "destabiliserend" wordt beschouwd, wordt aan de kaak gesteld. Het is niet de eerste keer dat China en Rusland dit aspect eensgezind benadrukken, maar deze keer is er meer. Vooral om één reden: het globale perspectief van het vernieuwde Russisch-Chinese front.
Europa kan nu iets anders zijn
De twee leiders zeggen bezorgd te zijn over de oprichting van Aukus, de militaire alliantie tussen de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Australië. Een trilateraal pact dat in hun ogen een teken is van een "negatieve invloed op vrede en stabiliteit in de Indo-Pacific". Op zich heeft dit niets te maken met de Oekraïnecrisis, als we roekeloos in vakjes zouden indelen. Maar het door de twee presidenten ondertekende document onderstreept ook het sterke verzet tegen een toekomstige uitbreiding van de NAVO in Europa. Kortom, er is geen aanval op EU-landen gepleegd. Als er al een waarschuwing tussen de regels door te lezen valt : blijf uit de touwtrekkerij, want in de multilaterale toekomst zult u de scheidsrechter zijn bij een eventuele botsing. Nu hebben we echter de impliciete reactie van een volwassen Europa nodig. Het is tijd om de tegenstelling te overstijgen en zowel het oude Atlanticisme als de nieuwe oriëntalistische fascinaties te overwinnen. Iets anders zijn, erboven staan en niet opzij, Europa zijn.
