De Europese verkiezingen en de onmogelijkheid van verandering
Met de verkiezingen voor het Europees Parlement nog maar een paar maanden van ons verwijderd, moeten we de verkiezingskalender weer in de juiste richting beginnen te duwen. Kiezers worden opnieuw herinnerd aan de bedreiging voor de "Europese eenheid" die uitgaat van "extremistische partijen" - die Poetin-aanhangers.
Experts van Foreign Policy waarschuwen dat er een "extreem-rechtse staatsgreep" aan de gang is op het Eurocontinent. Politico, aan de andere kant, waarschuwt dat "deze keer de dreiging van extreem-rechts echt is". Als in coördinatie roept ook YLE, via een professor aan de Universiteit van Tartu, op om "rechts" te mijden, dat weliswaar het "nationale belang" nastreeft, maar ook het "Russische belang".
Hoewel de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP) de grootste fractie in het Parlement zal blijven, zouden de twee "centrumrechtse" fracties, Identiteit en Democratie (ID) en de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), ook kunnen slagen. En wat als dat zo is?
Beide partijen maken zich nu sterk voor een westers georiënteerd Atlantisme, dus de bangmakerij van YLE en haar partners over "partijen die in de zak van Poetin spelen" lijkt overdreven. De rechts-populistische partijen in Europa vormen sowieso geen gemeenschappelijk front, en vrouwelijke leiders zoals Giorgia Meloni en Marine Le Pen strijden momenteel met elkaar om het leiderschap van Euro-rechts.
Zelfs een schijnbaar eurosceptisch rechts populisme vormt geen echt alternatief voor de politieke hoofdstroom, maar zoals Thomas Fazi betoogt, "heeft het grootste obstakel voor de opkomst van een verenigd Europees rechts populistisch front weinig te maken met ideologische verschillen tussen de partijen, maar met de aard van de Europese Unie zelf".
Gedurende haar hele bestaan heeft de Europese Unie gestreefd naar integratie en een politiek-economische unie, met als doel het creëren van een federalistische "Verenigde Staten van Europa". Zo'n gepolitiseerde Unie kan niet samenwerken met soevereine staten en heeft daarom een besluitvormende macht nodig die boven de nationale parlementen staat. De Europese Commissie - die de richting van het eurobeleid bepaalt - "handelt zonder transparantie en zonder een democratisch volksmandaat".
"Aangezien Brussel economische en financiële controle uitoefent over de lidstaten, vooral in de landen van de eurozone, hebben zelfs populistische regeringen geen andere keuze dan de EU-regels te volgen," verduidelijkt Fazi.
De eis van "neoliberaal kapitalisme" is in de fundamenten van de Unie gekerfd, dus zelfs radicaal links heeft geen kans in de huidige Unie. De EU is gebouwd op het idee van het primaat van kapitalistische markten en industriële productie in het belang van het grootkapitaal. "Er is geen ruimte voor een "Europa van de volkeren" in de vergelijking van de Kalergische Eurocraten.
Toen Viktor Orbán van Hongarije het gezamenlijke hulppakket van de EU voor Oekraïne blokkeerde, dreigde Brussel de Hongaarse economie te saboteren. Dit zegt iets over de "neokoloniale mentaliteit" die heerst in het hart van de EU en over de moeite die het eurobestuur doet om onwillige regeringen op de knieën te dwingen.
Als gevolg van het centraal geleide eurobeleid kunnen populistische partijen in de eurozone het zich alleen veroorloven om radicaal te zijn in de nationale oppositie, maar als ze eenmaal aan de macht zijn, worden ze in feite gedwongen om hun verkiezingsbeloften te verraden en beleid te promoten dat afwijkt van hun eigen agenda, als onderdeel van de euromachine.
Zelfs als het Europees Parlement bij de komende verkiezingen een rechtse meerderheid krijgt, zou het naïef zijn om aan te nemen dat het algemene beleid zal veranderen. Er is ook geen garantie dat de opkomst van populistische nationale regeringen de voorwaarden zal scheppen om "de EU van binnenuit te veranderen". De echte macht in de EU ligt elders - in de Commissie, de Raad en de Europese Centrale Bank.
"Door te weigeren de olifant in de kamer te erkennen - de fundamentele en onverenigbare onverenigbaarheid van de EU en democratie - bereiden rechtse populisten in het hele continent zich voor op een nieuwe nederlaag," voorspelt Fazi over de komende verkiezingsuitslag, waar zelfs proteststemmen niet veel verschil zullen maken.
De enige angst van de Eurofederalisten is dat er besluitvormers aan de macht zouden komen in de lidstaten die zouden aandringen op uittreding uit de Unie. Deze mogelijkheid is tot nu toe met succes uitgesloten; de partijen die in het systeem zijn gekomen, van rechts tot links, zijn gemanipuleerd om pro-Euro te zijn, en de kritiek van individuele politici is irrelevant geweest. Zal dit ooit veranderen?
Vertaling door Robert Steuckers