Maakt Rusland deel uit van de Europese of van de Euraziatische beschaving?

01.09.2022

Onlangs viel mij een discussie op: hoort Rusland bij Europa? Met andere woorden: behoort Rusland tot de kring van de Europese beschaving of tot de Euraziatische? Staat de Russische natie qua beschaving dichter bij de andere Europese naties, of staat zij dichter bij de Mongoolse, Turkse, Paleo-Siberische, enz. volkeren; bij de Indo-Europese of "Turkische" naties?

Er bestaat een zeker misverstand over de begrippen "Europa" en "Westen" in de context van Rusland als een afzonderlijke beschaving. Volgens mij is het natuurlijk juist dat Rusland Eurazië is, een beschaving, los van Europa en Azië. Dit is een onbetwist standpunt. Het is echter ook de moeite waard om even stil te staan bij de details van deze begrippen, met name: wat is "Europa", "Westen".

Naar mijn mening is dit argument: "Hoort Rusland bij Europa of bij Eurazië?" - is een groot misverstand. Allereerst vraag ik: wat is de beschaving van Europa? Bedoelt u de moderne, postmoderne (en vroeger modernistische), liberale, globalistische en niet-christelijke beschaving van het Westen? Of is het de christelijke (katholieke) beschaving - Europa? Of is het het Grieks-Romeinse erfgoed dat teruggaat tot, laten we zeggen, de tijd van de Griekse filosofie en het Romeinse politieke denken? De Europese beschaving is immers niet homogeen. Ja, de geschiedenis van de Europese beschaving in de hoofdstroom leidde rechtstreeks van de katholieke fase (middeleeuwse en katholieke beschaving van Europa) via de fasen van de Verlichting (18e eeuw), het positivisme (19e eeuw) naar de eindfase van het postmoderne liberalisme, het LGBT-tijdperk, de moderne technologie, de kunstmatige intelligentie en de globalisering. De Europese beschaving ging dezelfde kant op: naar de desacralisatie, het verlies van de gemeenschap, de apotheose van het "vrije" individu, de "bevrijding" van het individu van zijn biologische natuur. Bovendien is het liberalisme, de officiële ideologie van de huidige Europese beschaving, ontstaan in het hart van het katholieke Europa. Maar de verschillende stadia van de ontwikkeling van de Europese beschaving, gebaseerd op nominalisme, globalisme, enz. zijn dezelfde geweest. Vergeleken met de huidige postmoderne fase van het liberalisme, is het katholieke erfgoed traditioneler.

Wij vergeten echter dat er naast de katholieke erfenis en het moderne, liberale, goddeloze Europa ook een Grieks-Romeinse erfenis is (en trouwens ook die van andere Indo-Europese volkeren: Kelten, Duitsers, Slaven, enz.), die teruggaat tot voorchristelijke tijden. Daarom hebben bijvoorbeeld vertegenwoordigers van Europees en anti-liberaal "Nieuw Rechts" de volgende begrippen onderscheiden:

    (a) "Europa" - als een beschaving die gebaseerd is op het etnoculturele erfgoed van de Indo-Europeanen: een conservatief en sociaal erfgoed; een erfgoed dat de waarden van traditie, gemeenschap en broederschap bevestigt;
    (b) "Westen" als liberale, moderne, mercantiele, materialistische, technocratische beschaving, met instellingen als de NAVO, de Europese Unie en een monocentrische internationale orde (met de VS als de "wereldgendarme").

Zo kunnen wij, in een grote veralgemening, drie paradigma's binnen de Europese beschaving onderscheiden:

    (a) het voorchristelijke erfgoed van de Indo-Europese volkeren (Grieken, Romeinen, Kelten, Duitsers, Slaven, enz.);
    (b) het katholieke erfgoed;
    (c) de moderne, liberale, verlichte (en postmoderne), materialistische, positieve, seculiere erfenis (de moderne westerse beschaving) - hier heeft dit paradigma de overhand gehad vanaf de late Middeleeuwen (volgens westerse historici) tot heden.

Deze drie paradigma's staan geheel los van elkaar, maar overlappen elkaar soms, b.v. het christendom pikte uit het voorchristelijke Griekenland de erfenis op van enkele van de grote Griekse filosofen (o.a. Plato, Aristoteles, enz.) en kreeg later ook belangstelling voor het Romeinse politieke denken. Het keerpunt in de geschiedenis van het Romeinse Rijk was de kerstening ervan, die begon met het edict van godsdiensttolerantie dat Constantijn de Grote in 313 in Milaan uitvaardde (en mogelijk een eerdere circulaire van zijn rivaal Licinius) en die bekroond werd door de instelling van het christendom als staatsgodsdienst door Theodosius I de Grote in 380. In die tijd was de beschaving van Europa identiek aan die van het christelijke rijk.

In 395 verdeelde Theodosius I de Grote het rijk echter in twee delen: westelijk (Romeins-Latijns) en oostelijk (Grieks). De politieke eenheid van het rijk, dat altijd een heilige en universele opdracht had gehad (hier: om de Waarheid van God te verspreiden), viel uiteen. Vervolgens stortte het West-Romeinse Rijk in door politieke chaos en morele verdorvenheid. De laatste keizer, Romulus Augustus, werd omvergeworpen door de Germaanse leider Odoaker, terwijl het Oost-Romeinse Rijk (volgens de Westerse historici: Byzantium) tot 1453 (val van Constantinopel) heeft bestaan.

Bovendien begonnen later, vanaf ongeveer de 9e eeuw na Christus, de christelijke kerkstructuren van binnenuit uiteengerukt te worden door dogmatische verschillen en splitsten zij zich uiteindelijk in katholicisme en orthodoxie. Natuurlijk was de pijler van het katholicisme in die tijd West-Europa en de pijler van het ware christendom, d.w.z. de orthodoxie, was Oost-Europa. Bijgevolg overheerste de orthodoxie in het Byzantijnse Rijk. Het Byzantijnse Rijk was een echt christelijk (orthodox) rijk, de wettige erfgenaam van het christelijke Romeinse Rijk (regeerperiodes van Constantijn de Grote en Theodosius de Grote).

De Europese beschaving werd dus verdeeld in:

    (a) het westerse, katholieke, Romano-Germaanse en Latijnse deel;
    (b) het oostelijk deel, orthodox (echt christelijk), Byzantijns, Grieks (later Russisch).

Zo ontstond er, verrassend genoeg, een conflict van beschavingen binnen Europa:

    (a) de beschaving van het Westen;
    (b) de beschaving van Oost-Europa.

Als u dus zegt: "Rusland is Europa niet" of: "De Russische beschaving is onverenigbaar met de Europese beschaving" (of: "...met de Westerse beschaving"), en daarbij alleen denkt aan het liberale, Westerse, Romeins-Latijnse Europa, het Europa van vandaag, het Westen in de ruimste zin van het woord, de transatlantische "gemeenschap", het moderne Europese/Westerse erfgoed en het katholieke erfgoed van Europa, dan hebt u gelijk! De Russische identiteit is gebaseerd op de traditionele orthodoxe beginselen, het Byzantinisme, de mystiek, de superioriteit van de geest over de materie, orthodoxe begrippen: de symfonie van de twee beginselen (keizerlijk en priesterlijk), God-menselijkheid, sobornost en o.a. het begrip "de hele mensheid" van Fjodor Dostojevski. Dit erfgoed gaat terug tot het christelijke Romeinse Rijk, het Byzantijnse Rijk en het Russische Rijk en staat haaks op het katholieke en - nog meer! - liberale, westerse, rationalistische, modernistische (en postmodernistische), technocratische, materialistische godsdienst, waardoor de termen "Europa" en "Westen" aan elkaar gelijkgesteld worden. Trouwens, het antagonisme: Rationalistisch-katholiek-liberaal Europa tegenover Orthodox-Byzantijns Rusland werd gerealiseerd door de Slavofielen (o.a. Alexei Khomyakov, Konstantin Aksakov, Ivan Kireevsky), door Nikolaj Danilevski, door poventisten (o.a. Fjodor Dostojevski), door Euraziaten (o.a. Nikolaj Trubetskoj, Peter Savitski, Peter Suvtsjinski, Sergej Efron, Lev Karsavin, George Vernadski).

Maar als u denkt dat "Rusland deel uitmaakt van Europa" (zonder in details te treden!) of dat "Rusland geen Europa is" (ik herhaal - zonder in details te treden!), als u de beschaving van Europa zonder verdere uitleg definieert als een entiteit (zelfs als "christelijke Europese beschaving"!), als één geheel, als een monoliet, dan - ik waarschuw u - zult u te maken krijgen met een reeks misverstanden, verhitte discussies en onduidelijkheden.

Ja, de erfenis van de geschiedenis van Europa in haar hoofdstroom heeft zich in een bepaalde richting ontwikkeld, van het katholicisme via de Verlichting, de ideologieën van het liberalisme, het socialisme, het nationalisme tot aan het postmodernisme en de LGBT-bevestiging. Maar er is ook een "tweede Europa", een "Europa-2": in wezen perifeer, mystiek, anti-liberaal, anti-westers, sterk anti-globalistisch, onderscheidend en sociaal, gebaseerd op broederschap, gemeenschap en traditie, zeer dicht bij het erfgoed van Oost-Europa - het Slavische, Byzantijnse en orthodoxe erfgoed. Dit "Europa-2" uit zich in verklaringen en programma's, deels in nationalistische en socialistische partijen die sceptisch staan tegenover de EU, de overheersing door de VS, het globalisme, de monocentrische internationale orde, en de technocratische macht van de VS-compromiserende bankiers en politici.

Bovendien staat het anti-liberale, anti-Westerse, sociale en conservatieve "Europa-2″ ideologisch en cultureel ondubbelzinnig dichter bij Rusland-Eurazië dan bij het mainstream, liberale, globalistische en materialistische (West-) Europa! Kijkt u eens naar de tegenstelling: de moderne westerse beschaving staat voor individualisme, vrijheid, vooruitgang, globalisme en rationalisme, terwijl de Russische en Euraziatische beschaving staan voor gemeenschap, traditie, "bloeiende complexiteit" en mystiek. Toch heeft Europa-2 vele identitaire, nationale, conservatieve, communitaire en religieuze stromingen (b.v. het katholicisme, uiteraard alleen in zijn meer traditionalistische en anti-liberale variant), maar geen enkel teken van bevestiging van liberale waarden.

Bovendien verenigt de Russische (Euraziatische) beschaving, Rusland-Eurazië, niet alleen het politieke en administratieve erfgoed van het rijk van Genghis Khan uit het Oosten, maar ook - of misschien wel vooral! - Oost-Europees erfgoed: orthodox, Byzantijns en... Russisch (daar tussenin zitten, strikt genomen, de etnische Russen).

Met andere woorden, de stelling "Rusland versus Europa" is soms vaag, algemeen en onspecifiek en gaat gepaard met veel misverstanden. Rusland gaat de confrontatie aan met de dominante, westerse, liberale, verlichte, postmoderne, mercantiele, LGBT-bevestigende (in mindere mate katholieke) lijn van Europa, maar niet met het hele culturele erfgoed van het Oude Continent!

En de stelling van de botsing "Rusland tegen het Westen" is de stelling die ik het meest geschikt acht. Het is de moeite waard te herinneren aan de rechtvaardigheid van een dergelijk conflict van beschavingen:

Het liberale, westerse, individualistische, globalistische, mercantilistische, materialistische en in mindere mate katholieke Europa (het Westen) tegenover het communitaristische en sociale "Europa-2″, het Byzantijnse en orthodoxe Oost-Europa (d.w.z. de indirect Russisch-Euraziatische beschaving, het Russische volk als imperiale en multi-etnische gemeenschap, met de Russen in engere zin als kern).

Verder heb ik gezegd dat het volgens mij onbetwistbaar is dat Rusland Eurazië is, dus een aparte beschaving en rijk, dat de rijkdom van het Russische volk in zich draagt als een multi-etnische gemeenschap, met Russen in enge zin als de kern ervan. Ja, ik denk dat het niet te ontkennen valt dat Rusland het hoofdzakelijk Byzantijnse, orthodoxe en Slavische identiteitserfgoed combineert, dan het hoofdzakelijk Oost-Europese erfgoed, en het politieke en bestuurlijke erfgoed van het rijk van Genghis Khan uit het oosten.

Kortom: "Europa tegen Rusland" is het niet. "Liberaal en West-Europa tegenover "Europa-2" en Byzantijns en orthodox Europa (d.w.z., indirect, Rusland-Eurazië)". - Ja. "Het conflict tussen de liberale, globalistische, transatlantische beschaving van het Westen en de beschaving van Rusland-Eurazië kan als volgt worden omschreven.

De liberale, globalistische, transatlantische beschaving van het Westen vs:

    (a) de Russisch-Euraziatische beschaving (die hoofdzakelijk orthodoxe, Byzantijnse en Slavische Oosteuropese volkeren en etnische groepen verenigt, maar ook veel Mongoolse, Turkse, Finoegrische, Mantsjoerijse en Paleosiberische volkeren en etnische groepen);
    (b) een perifeer, anti-liberaal, conservatief, socialistisch, volks en nationalistisch "Europa-2", dat een katholieke in zijn traditionalistische en pro-Russische component omvat;
    (c) Aziatische, Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse beschavingen.