De beschavingen van de multipolaire wereld

Nadenken over multipolariteit leidt ook tot nadenken over hoe die multipolariteit zou worden verdeeld: wat zouden de polen van een multipolaire wereld zijn? Dit is ook de vraag wie effectief de actoren in de multipolaire wereld zouden zijn. Intellectuele inertie zou ons ertoe brengen het over natiestaten te hebben, maar men is het er praktisch over eens dat we het hier over beschavingen moeten hebben.

Het begrip beschaving is polysemisch, wat perfect verenigbaar is met het idee van de pluraliteit van beschavingen. De stelling van één enkele beschaving is bijvoorbeeld een typische constructie van het Verlichtingsuniversalisme van de westerse beschaving. Er is niets universeels aan universalisme. Maar zonder al te diep te willen gaan, verwijzen wij hier naar beschavingen als historisch-culturele complexen die, hoewel intern verschillend, gemeenschappelijke wortels hebben, die antropologie, spiritualiteit, waarden, wereldbeeld, enz. omvatten. Intellectuelen als Ibn Khaldun dachten al in termen van beschavingspluraliteit (wat niet zelden ook het aanhangen van een "cyclische theorie" impliceert). Maar onder de meest invloedrijke denkers over beschavingspluralisme kunnen we Oswald Spengler, Arnold Toynbee en Nikolai Danilevsky rekenen. Hedendaagse denkers zijn onder meer Samuel Huntington, Alexander Dugin en Andrey Korotayev. Sommige van deze denkers zijn van mening dat de echte historische onderwerpen altijd beschavingen zijn geweest. En zij zullen het er zeker allemaal over eens zijn dat de levensvatbaarheid en de mogelijkheden van de geïsoleerde natiestaat als historisch subject zijn uitgeput. Voor Marcelo Gullo, bijvoorbeeld, zou deze uitputting hebben plaatsgevonden aan het begin van de twintigste eeuw met de effectieve verovering, bezetting en kolonisatie van het Noord-Amerikaanse Westen door de VS, waardoor het land in kwestie werd omgevormd tot een continentale staat met een eigen beschaving. In dit kader worden begrippen als Beschaving, Imperium, Staat-Continent en Grote Ruimte gemengd en vermengd als fundamentele onderdelen van het politieke en geopolitieke denken in de post-unipolaire wereld: "Beschaving" duidt op de brede contouren van historisch-culturele typen: "Staten-Continenten" die staten met continentale afmetingen aanduiden die geografische platforms op continentale schaal bezetten; het "Imperium" als een politieke structuur waarin verschillende volkeren en etnische groepen onder een gemeenschappelijk centrum samenkomen en de "Grote Ruimte" als een homogene geostrategische realiteit waarin een culturele consolidatie heeft plaatsgevonden die, onder de juiste omstandigheden, de vorming van een "Imperium" mogelijk maakt. Een beschaving kan dus meer dan één Grote Ruimte en dus meer dan één Rijk omvatten. Afhankelijk van de historische omstandigheden kan dit Rijk ook een Continentale Staat zijn of een Confederatie die is opgebouwd door het gezamenlijk overwinnen van verschillende nationale Staten.

Zo kunnen we de polen van een multipolaire wereld behandelen. In een multipolaire wereld moeten de polen overeenkomen met beschavingen, vertegenwoordigd door hun grote ruimten (rijken/staten/continenten) in een groot interbeschavingsforum of -raad, die idealiter de VN of misschien meer specifiek de VN-Veiligheidsraad zou moeten vervangen.

Om een dergelijk probleem aan te pakken, moeten we eerst elke notie van "recht" of "waardigheid" verwerpen. Het zijn de polen die de voorwaarden vervullen voor een imperiale herstructurering en continentale consolidatie die volledige soevereiniteit en zelfvoorziening garanderen, niet alleen materieel, maar ook op andere gebieden. Als we toch een overzicht maken van verschillende auteurs, kunnen we de potentiële polen, hun kernen en hun invloedssferen als volgt opsommen:

1) Westerse beschaving: met een kern in de VS en met Canada en enkele eilandgebieden (Groot-Brittannië kan uiteindelijk in deze sfeer terechtkomen);

2) Russisch-Eurasische beschaving: met haar kern in Rusland en met inbegrip van de voormalige Sovjet-gebieden en een deel van Oost-Europa;

3) Sinische (Verre Oosten) Beschaving: Met een kern in China en agglutinatie van het Koreaanse schiereiland, Zuidoost-Azië en uiteindelijk Japan en andere eilanden in de Stille Oceaan);

4) Europese beschaving: met haar kern in Duitsland en van Portugal tot aan de grenzen van de Russisch-Euraziatische beschaving;

5) Ibero-Amerikaanse beschaving: met haar kern in Brazilië en zich uitstrekkend van Argentinië tot Mexico;

6) Islamitische beschaving (Magyana): Mogelijk met een sjiitisch centrum in Iran en een soennitisch centrum in Turkije of Saoedi-Arabië, maar met vloeiende en moeilijke grenzen vanwege de intermediaire geografische ligging, waarschijnlijk bestaande uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten;

7) Indiase beschaving: met haar kern in India en met verschillende landen van Indiase invloed in de omgeving, zoals Bhutan, Nepal, Bangladesh, Sri Lanka, enz;

8) Afrikaanse beschaving: Met een nog niet gedefinieerde kern, maar met landen als Zuid-Afrika in het voordeel, die het hele gebied ten zuiden van de Sahara omvat.

Zuiver hypothetisch gezien zou een culturele en psychologische dewesternisering een land als Australië tot de kern van een Europolesiaanse beschaving kunnen maken, maar zoiets heeft tijd nodig.

Tot slot zien we dat we ver voorbij het infantilisme zijn van degenen die, als we naar de wereld kijken, een eendimensionaal universum zien in plaats van een pluriversum van beschavingen, culturen en kosmovisies. De mensheid bestaat niet politiek. We hebben altijd te maken met wezens die geworteld en begiftigd zijn met een oorsprong, leden van een beschaving, en met de uitputting van de natiestaat moeten we onze intellectuele horizon verbreden om breder en gedurfder te denken.

Bron: https://novaresistencia.org/2023/02/05/as-civilizacoes-do-mundo-multipolar/

Vertaling door Robert Steuckers