Het liberalisme heeft de plaats van de godsdienst ingenomen

22.07.2022
Sergej Mardan spreekt met filosoof Alexander Dugin over hoe het Westen het einde van een tijdperk van overheersing meemaakt
Sergej Mardan: De voormalige Britse premier Tony Blair - dezelfde, op leeftijd natuurlijk, maar nog steeds herkenbaar - heeft gezegd dat het einde van het tijdperk van de westerse wereldheerschappij aanstaande is. Dat zegt u al heel lang en heel veel. Verbazend genoeg beginnen zij het ook te beseffen?
Alexander Doegin: Dit is echt geen gemakkelijke vraag. Als wij kijken naar de uitspraken van de meest vooraanstaande denkers en filosofen van het Westen, en van sociale en politieke figuren, dan blijkt dat in de laatste honderd jaar, hoe verantwoordelijker de denker, hoe dieper en inhoudelijker hij is, hoe rampzaliger de toekomst en het heden die hij voor het Westen ziet. Hier kan men denken aan Spengler, Heidegger, filosofen uit de Duitse traditie, maar ook aan vele Amerikaanse, Franse en Engelse denkers. A. Toynbee, bijvoorbeeld, die verschillende beschavingen bestudeerde, en die een Engelse patriot was en voorstander van het Westen, betoogde dat de Westerse landen in een zeer rampzalige toestand komen te verkeren. Hoe verantwoordelijker zulke denkers zijn, hoe kritischer en pessimistischer zij de westerse beschaving beoordelen, en hoe rampzaliger is hun prognose ervoor. En ook dit is de traditie van het Westen om pessimistisch te zijn, om de bedreigingen te begrijpen, om in te zien dat de westerse overheersing van de wereld ten einde loopt, dat men moet beseffen hoeveel fouten en misdaden het Westen in de geschiedenis begaan heeft, en parallel daaraan om (ook dit is een verbazingwekkend punt) een optimistisch globalisme te propageren, waarbij alle tragische toon, alle catastrofale lijn, alle symfonische opusen van de critici van de westerse beschaving door de westerse beschaving zelf genegeerd worden. En de politici en denkers van het Westen, die helemaal geen vijanden van het Westen zijn, beweren: wij vallen, wij zijn in een ramp, wij hebben zowel de wereldheerschappij als het leiderschap verloren, en wij hebben zelf een anti-beschaving opgebouwd. Sommigen zeggen het, terwijl anderen - alsof ze er niets van horen, zich helemaal afsluiten voor kritiek op hun eigen genieën, hun eigen slimste mensen (Tony Blair, bijvoorbeeld, is best een slimme politicus). En zij zeggen: wij zullen blijven heersen, wij zullen u de Nieuwe Amerikaanse Eeuw laten zien, een nieuwe westerse overheersing, wij zullen de fouten corrigeren en hebben dat al gedaan en zijn klaar om weer aan een nieuwe ronde van globalisering te beginnen, wij zullen de regels van ons gedrag verder aanscherpen, wij zullen alleen omgaan met degenen die ons mooie nieuwe systeem van waarden volledig delen.
En dit is een soort dissonantie. Het is alsof de ene helft van het westerse brein kritisch en realistisch is over de situatie en een uitweg probeert te vinden, terwijl de andere helft gewoon met een andere agenda leeft en helemaal niets hoort. Soms kan het in dezelfde geest naast elkaar bestaan. Laten we eens naar George Soros kijken. In de helft van zijn werken heeft hij het erover hoe verschrikkelijk totalitaire regimes zijn, hoe belangrijk het is om de democratie, de open samenleving te bevorderen, hoe het democratiseringsproces op wereldschaal moet worden uitgevoerd, om kleurenrevoluties te financieren, om ongewenste regeringen omver te werpen - dat wil zeggen dat hij veel werk verricht om de positie van het Westen te versterken. En tegelijkertijd beweert de andere helft van zijn geest: het Westen is ingestort, Amerika is in totalitarisme veranderd en is niet meer in staat de wereld te regeren, het liberale economische systeem is ingestort, ontploft. En het wordt allemaal door dezelfde persoon opgeëist.
Als u inziet dat het slecht gaat, moet u een uitweg zoeken, u openstellen voor andere critici, de dialoog aangaan. Maar hier is het het tegenovergestelde. Misschien is dit een diagnose. Ik sluit niet uit dat dit een soort van beschavingsschizofrenie is. Wij hebben te maken met twee stemmen, als het ware. In het Westen zijn er twee volkomen parallelle stemmen, die niet naar elkaar luisteren. Eén stem zegt: alles is verloren. De anderen zeggen: wij zullen het u nu laten zien!
Serghei Mardan: Ter bevestiging van deze stelling zou ik uw aandacht willen vestigen op de verklaring van Borrell van gisteren. Een en dezelfde dag is er een interview met Blair, die zegt dat het verval van het Westen aan de gang is, en niet in de context van "alles is verloren!", maar hij formuleert het als een of ander wereldprobleem dat de Westerse maatschappij ofwel moet gaan bestrijden, ofwel moet leren leven in deze nieuwe wereld. En dan komt Borrell, een van de belangrijkste Europese ambtenaren, die met dichtgeknepen ogen eenvoudigweg verklaart: "Wij zullen de sancties tot het einde volhouden, zij zullen zeker werken, wij moeten geduld hebben". De indruk is dat deze persoon zich in een heel andere context bevindt.
Alexander Doegin: Deze dualiteit, dit dualisme of deze beschavingsschizofrenie, is in het allereerste begin van de jaren negentig duidelijk geworden. In die tijd verschenen twee projecten - The End of History van Fukuyama en The Clash of Civilizations van Huntington. Huntington zei dat de wereldheerschappij van het Westen zich na de val van de Sovjet-Unie niet meer zou uitbreiden, dat het Westen niet de hele wereld zou overnemen en onderwerpen, maar een beschaving onder andere beschavingen zou blijven. Een volkomen nuchtere, juiste analyse, die alle - westerse en niet-westerse - spelers voorbereidt op het betreden van een multipolaire wereld. Dertig jaar reality check toont aan dat Huntington gelijk had.
En dan komt Fukuyama en zegt: "Nee, niets van dat alles, wij hebben nu de laatste formele tegenstander in de vorm van het wereldcommunistische systeem verslagen en de wereld zal overblijven met één dominante ideologie, het liberalisme. Alle naties zullen zich eraan onderwerpen, omdat niemand een alternatief naar voren brengt. In feite zal het einde van de geschiedenis zijn, onze tegenstanders hebben geen argumenten, er komt een tijdperk van één enkele wereldwijde Westerse liberale wereldorde, die globalisering wordt genoemd.Twee projecten. Het lijkt, kies, luister naar de argumenten, maak een realiteitscheck. Is datgene waar Fukuyama het over had bevestigd? Sinds de jaren negentig is er niets meer bevestigd. En in de jaren 2000 begon alles gewoon te ontploffen, zoals munitiedepots. Alle stellingen van Fukuyama in de jaren '90 (hoewel hij ze later probeerde te corrigeren) vallen vandaag in duigen. Zijn laatste idee was dat Poetin de liberale wereldorde uitdaagde, een wereldorde van normen en regels die nu in gevaar is en verdedigd moet worden. Wat de thesis van Fukuyama en van degenen die de laatste dertig jaar op zijn golflengte zitten ook moge zijn, het slaat allemaal de plank mis. Het is allemaal verkeerd. Wat hij ook beweert -- alles wordt door het leven weerlegd.
Niettemin blijft een paranoïde deel van de Westerse identiteit, waaronder maniakken als Borrell, meer sancties tegen Rusland eisen, aandringen op mensenrechten, op LGBT. Nu al laten de Saoedi's, de naaste partners, hun doorschemeren dat als het Westen alleen maar omgaat met degenen die over alle kwesties denken zoals zijzelf, het Westen zich uitsluitend binnen de grenzen van de NAVO zal bevinden en de hele wereld zal verliezen, met inbegrip van zijn bondgenoten in de islamitische wereld. Maar desondanks gaat de westerse paranoia door... Het is als een obsessie - om door te gaan, wat er ook gebeurt.
En als wij S. Huntington nemen met zijn "Botsing der Beschavingen", dan wordt integendeel alles wat deze denker dertig jaar geleden gezegd heeft, ten uitvoer gelegd. Dertig jaar bevestiging van de ene helft van de stelling van dit Westers dualisme. Overigens was de Britse premier Tony Blair ooit bezig met de ontwikkeling van het idee van een "derde weg", omdat hij vond dat het klassieke kapitalisme gedegenereerd was. En Blair is helemaal geen beperkte man en is best een interessante denker. Ik ben geen bijzonder grote fan van hem, en zijn "derde weg" lijkt me helemaal niet houdbaar, maar hij probeerde tenminste kritisch te denken, als alternatief.
En nu blijkt dat de Huntingtoniaanse lijn volledig bevestigd is, terwijl de lijn van Fukuyama mislukt is. Dus? En wat dan nog? De voorstanders van het einde van de geschiedenis, de Grote Reset, al die Schwab, Davos forums, Soros, zeggen steeds hetzelfde: "meer sancties, leg sancties op China, demoniseer Rusland, waarschuw de islamitische wereld streng, zet Erdogan op zijn plaats, isoleer Iran, bombardeer Noord Korea met militaire installaties. En alles gaat weer als vanouds, alsof er nooit iets gebeurd is. En alsof Huntington nooit gebeurd is. En het belangrijkste is dat het lijkt alsof niemand een realiteitscheck doet, niemand vergelijkt welke kant wij op gaan. Maar alle verstandige mensen in het Westen kunnen zien dat de wereld de lijn van Huntington volgt.
Sergej Mardan: Een gedachte kwam bij mij op. En wat als deze koppigheid, deze onomkeerbaarheid van gekozen pad een eigenaardige quasi-religiositeit is? Het lijkt helemaal weg te zijn, het lijkt afwezig te zijn, maar aan de andere kant blijft Europa hetzelfde, zoals het was in het tijdperk van de Dertigjarige Oorlog, de Honderdjarige Oorlog, de Kruistochten. Fel, compromisloos ... Continent van kruisvaarders, die bereid zijn hun eigen en andere mensen af te slachten omwille van het idee.
Alexander Doegin: Weet u, misschien wel. Als wij goed kijken, ontdekken wij werkelijk fanatisme, manie en godsdienstig geloof in liberalisme en vooruitgang. Terwijl deze modellen niet werken, worden er links en rechts Nobelprijzen uitgedeeld aan de bedenkers van de concepten van exponentiële, geometrische progressiegroei van de globale liberale economie. Een paar jaar na zulke Nobelprijzen blijkt het tegendeel, alle indicatoren dalen. En toch, de Nobelprijswinnaars gaan voorbij en de godsdienst blijft. Een liberale en, in zekere zin, satanische godsdienst...
Sergej Mardan: Het Westen is geobsedeerd, het Westen is religieus fanatiek. Met dat alles hebben zij de godsdienst naar de vuilnisbak van de geschiedenis gegooid.
Alexander Doegin: In feite heeft het liberalisme de plaats van de godsdienst ingenomen. De dogma's van het liberale begrip: vooruitgang, het individu, het individu is in feite een soort theologie. Het heeft geen goddelijke dimensie, maar het dringt wel aan op deze dogma's, regels en normen, net als de middeleeuwse theologie.
Tegelijkertijd is het interessant dat het Westen nu openlijk zijn eigen racisme bestrijdt. Het verkondigt: wij zijn racisten en wij moeten er vanaf. Maar het Westen gaat zijn racisme als racist overwinnen. Hij verklaart: wij vechten en jullie vechten. Wij verontschuldigen ons voor onze fouten - en u zou zich moeten verontschuldigen. En dan moet iedereen deze verontschuldiging als een absoluut dogma aanvaarden. En alle naties, vooral de niet-westerse naties, vooral de achterlijke, de tweederangs naties, zoals zij het zien, moeten het als een gemeenschappelijk platform aanvaarden. Zelfs het westerse antiracisme wordt volstrekt racistisch. En anti-fascisme wordt fascistisch. Liberalisme wordt totalitair. De kern ervan blijft ongewijzigd. Het is, inderdaad, een soort etnocentrisme, waarbij in het centrum het Westen staat, zijn eigen geschiedenis. Rond de periferie, waarop zij haar macht werpt, nu economische, informatieve, technologische. Iedereen moet hem strikt gehoorzamen. Zelfs als het van iedereen eist dat hij berouw heeft over zijn koloniale ervaring. Het is een paradox, het is Orwelliaans.
Ik denk dat iedereen bang was dat Orwell zou komen, ik bedoel "1984", uit Oost-Europa, uit de socialistische landen. Dit verschijnsel van "1984" kwam niet van waar het verwacht werd. Wij leven in een totaal totalitaire liberale wereld, met een totaal fanatieke racistische, nazistische ideologie, die net als die van Orwell verkondigt: liefde is haat, oorlog is vrede, armoede is rijkdom, rijkdom is armoede. En hij legt deze ideologische paradoxen op een verschrikkelijke manier aan iedereen op. Als u dat niet vindt, zullen wij u "afschaffen". Vandaar de "cancel-cultuur". En het is vandaag gewoon alomtegenwoordig geworden.
En de westerlingen die nog bij hun verstand zijn, gruwelen van wat hun eigen cultuur, hun beschaving geworden is. Zij zijn volkomen losgekoppeld van elke werkelijkheid en zij zijn in een bijzondere fanatieke, manische toestand geraakt. Als zij zien dat alles voor hen in duigen valt, zeggen zij: "Nee, het valt niet in duigen, het wordt sterker. Wanneer zij zien dat zij aan het verliezen zijn, zeggen zij: "wij zijn aan het winnen". En we zien het in Oekraïne. Het Westen heeft Oekraïne geleerd niet te winnen, niet te vechten, niet op te komen voor zijn belangen, maar te razen, precies te razen. En het is een zeer effectieve netwerkwaan. Wanneer u gebieden verliest, zegt u, zoals de Oekraïners zeggen: "Laat maar, onze troepen staan bij Rostov, binnenkort zullen Belgorod en Moskou ingenomen worden. Minsk is in feite al van ons.
En hoe minder successen, hoe meer mislukkingen, hoe meer verliezen, hoe meer deze verwachtingen groeien. Het is een vorm van een psychische collectieve stoornis. Maar het is niet gewoon Oekraïens. Wij denken dat het zo is in Oekraïne. Maar zo is het in heel Europa. Draghi zegt dat hij weggaat, Matarella antwoordt dat hij niet weg kan, omdat hij eruit geschopt wordt. Macron heeft geen echte steun van de bevolking, de gele hesjes vechten al jaren tegen hem en hij beweert "ik ben de meest succesvolle leider". Met Scholz is het net zo. Deze heersers stellen hun volk voor om een aantal ongelooflijke maatregelen te nemen. Zij hebben gewoon gefaald. Er had vanaf het begin serieus met Rusland gepraat moeten worden. Maar niemand zag het zo. De illusie vervangt dus de werkelijkheid.
Sergej Mardan: Ik zal u de volgende verklaring geven waarom zij zich zo gedragen. Misschien is het eigenlijk geen fanatisme, maar een soort rationalisme? Zij zijn de laatste vierhonderd jaar onder het concept dat de "gouden miljard" de wereld regeren (nu een miljard, vroeger waren het er veel minder). Een eurocentrische wereld. Europa is omringd door periferieën, koloniën, het zuigt ze op. En dit alles heeft zich gevormd, verandert op de een of andere manier. Maar er is fundamenteel niets veranderd. Het centrum is verhuisd van Groot-Brittannië naar New York, naar Washington. Nu breekt het allemaal af. Het dollarsysteem is aan het afbreken, de wereldeconomie is aan het afbreken als een verschijnsel dat ontworpen was om hen te voeden, om dit "gouden miljard" door de strot te duwen, en het is allemaal aan het afbreken. En zij zijn niet klaar om het te aanvaarden, want in de nieuwe wereld, in een niet Eurocentrische wereld, zal het heel droevig zijn. Zij weigeren gewoon de realiteit te erkennen, dat is alles.
Alexander Doegin: U hebt volkomen gelijk. Bovendien brokkelt hun visie af. Ooit was het een racistische visie dat er "blanken" waren die als "eerste klasse" werden beschouwd, "gelen" als "tweede klasse", en "zwarten" als "derde klasse". Puur racisme. Het gaat terug tot de negentiende eeuw. Het werd trouwens vooral door liberalen beoefend. Het Engelse, Britse liberalisme was volkomen racistisch. Men zegt wel eens dat het racisme naar Europa kwam met Hitler. Maar het racisme kwam naar Duitsland zelf vanuit Engeland, vanuit het liberale Britse Engeland, door de geschriften van Chamberlain. De Duitsers waren geen racisten, totdat deze kwaadaardige, monsterlijke invloed van de Engelse liberalen tot hen doordrong. Het liberalisme is in zijn wortels een racistisch verschijnsel.
En toen ontstond het idee: eerst witten, dan gelen, dan zwarten. In de twintigste eeuw werd daar natuurlijk van afgezien. Maar wat hebben wij vandaag? Centrum, half-periferie, periferie. Rijk Noorden, tussenliggende zone, arm Zuiden. Beschaving, barbaarsheid, wreedheid. Al deze taxonomieën, al deze hiërarchieën zijn onveranderd gebleven. In het centrum staat het Westen, daaromheen staan degenen die het Westen volgen, de Liga van Democratieën, en in de periferie staan al de schurkenstaten, de schurkenstaten. Hetzelfde model. En nu is het aan het instorten. En het werkt eigenlijk niet meer. Omdat het niemand bevredigt. Niet de kolonie, niet de tegenstanders van het Westen, niet de vrienden van het Westen. Het komt gewoon niet meer overeen met de werkelijkheid.
En daar ontstaat dat vreemde gevoel, als de wereld al heel anders is en er al die racistische modellen aan vast zitten. Het is wanhoop. Het is duidelijk dat het Westen het iets slechter zal hebben. Maar dat is het Westen voor aanpassing, om een uitweg te vinden, om een nieuw model op te bouwen. Zij denken dat zij zeer flexibel zijn, vindingrijk, en stelen hersenen van de hele wereld. Laat deze hersens dus maar eens verantwoorden hoe het Westen kan overleven in de multipolaire wereld. Misschien kan er een weg gevonden worden zonder kolonisatie, zonder dit totaal totalitaire liberalisme.
Tussen haakjes, wat Trump betreft. Toen Trump binnenkwam, ging Amerika zelf die kant op. De vraag was hoe men een sterke macht kan blijven, wanneer er andere polen zijn. Daar moeten wij aan denken. Het is realistisch. Dat is iets om over na te denken door wakker te worden, door tot bezinning te komen. Een gezonde benadering is hoe men een plaats kan vinden voor het Westen, voor de westerse beschaving in de context van andere beschavingen, Russische, Chinese, Indische, islamitische, die eerlijk gezegd zijn opgestaan. Hoe moet het Westen met deze beschavingen omgaan, hoe moet het zich positioneren, hoe moet het zijn economie ontwikkelen, hoe moet het betrekkingen opbouwen? Het is geen gemakkelijke taak, maar ik denk dat het mogelijk is.Maar om het op te lossen, moeten wij het instellen. Wij zien dus Borrell, wij zien Biden, wij zien Soros, wij zien Schwab. Wij zien maniakken voor ons. Zij zijn oud, niet eens in hun leeftijd, zij zijn oud in hun geweten. Zij willen de westerse overheersing koste wat kost handhaven. Ook al bestaat het niet meer, toch wordt er nog over gesproken. Dit is seniele onzin. De mensen zijn al lang met pensioen, maar zij blijven zich aankleden en gaan elke morgen naar het trappenhuis en geven iemand taken. In de jaren tachtig kwam ik iets dergelijks tegen: wij hadden zo'n buurman. In het begin was hij een hoge uitvoerende macht, daarna ging hij met pensioen en geleidelijk aan werd hij gek. En elke dag ging hij naar zijn werk en schreeuwde. Hij stond dan in het trappenhuis en schreeuwde tegen zijn ondergeschikten. Het was niet grappig, het was sinister.
Biden doet mij denken aan het soort laat-Sovjet, buiten zinnen zijnde manager die tegen niets schreeuwt. Niemand hoort hem, alleen zijn vrouw neemt hem af en toe, als ze medelijden met hem heeft, mee terug naar zijn kamer.
Sergej Mardan: Geeft hem een pilletje.
Alexander Doegin: Het Westen bevindt zich juist in deze toestand. Het gaat over de wereld die niet bestaat. Het Westisme is een gewelddadige ziekte. Tegelijk heeft het Westen kernwapens, kan het ook sancties opleggen, levert het lange-afstandswapens aan Oekraïense maniakken, baart het maniakken die erin geloven. Jonge, gezonde, normale mensen veranderen voor hun ogen, onder invloed van dit seniele obscurantisme, in monsters. Het is allemaal liberalisme. Liberalisme is een besmetting. Het maakt mensen eigenlijk kreupel. De mensen wordt gezegd: alles mag, u bent een individu, u hebt geen collectieve identiteit. En een mens gelooft, valt er voor. En hij verliest alle menselijkheid, wordt als een maniak, als dat westerse deel van de mensheid.
Maar ik denk dat de verlossing van het Westen uit zichzelf zal komen.