Alexander Doegin: "nieuw rechts" met een imperium achter zich
Er zijn denkers die zelden aan de universiteit bestudeerd worden, en van wie het bijna een misdaad zou zijn om ze op middelbare scholen uit te leggen. Een van hen is de Russische filosoof Alexander Doegin. In het Engels, als men het web afspeurt, kan de nieuwsgierige lezer al talrijke portalen, blogs en pagina's vinden die zijn werken verspreiden. Het web, dat tegelijk gevaarlijk en manipulatief is, is gelukkig ook opstandig. Internet kan nog steeds opstandig zijn, een wapen ten gunste van pluraliteit en een tegenstander van het eenheidsdenken. En het web is de grote bondgenoot van Doegin. De wereldwijde, veeltalige universiteit die "internet" heet, compenseert het gebrek aan aandacht en de overduidelijke censuur die de Nieuwe Wereldorde uitoefent tegen rebellen als Doegin. Het internet corrigeert de ijzeren censuur die door de officiële en academische media wordt uitgeoefend. Er zijn ook Spaanse uitgevers, zoals Ediciones Fides, die op prijzenswaardige wijze het werk van deze Russische rebel in onze taal uitgeven en ons helpen zijn ideeën te leren kennen.
Doegin is een rebel. Alleen daarom al verdient hij onze aandacht. De weinige "officiële" en academische werken over hem besteden niet al te veel middelen aan het analyseren en begrijpen van zijn werk. Zij behoren meestal tot het genre dat wij "intimiderend" zouden noemen. De inhoudelijke boodschap is deze: "pas op voor deze man, hij is anti-Westers". En inderdaad, deze boodschap op zich is juist. Op een laconieke en categorische manier is Doegin anti-Westers. In deze tijden van een vermeende heropleving van de Koude Oorlog herinnert een "anti-Westerse" Russische denker ons aan de grimmige KGB.
Inderdaad, wanneer zij "kritisch" spreken over Doegin, evenals over Vladimir Poetin, redden de officiële ideologen beelden uit spionage- of James Bond-films. De russofobie is nooit opgehouden in dit "westerse" en atlantische deel van de wereld waar wij wonen. Het feit dat Doegin, Poetin of de meeste Russen in het algemeen (niet allemaal) de hamer en sikkel hebben laten vallen, betekent niet dat zij niet langer als gevaarlijk beschouwd moeten worden. Het Westen leeft en overleeft zijn eigen mythe door "tegen het Oosten" te demonstreren. Er is het Pentagon, de NAVO en de Europeanistische entelechies om het te bewijzen. Russofobie is niet langer communistische fobie: het is ideologische fobie tegenover een heel volk dat niet evolueert naar dezelfde post-civilisatorische vormen als "het Westen".
Inderdaad, naarmate het Westen achteruitgaat, volgens een onverbiddelijke cyclus die door de grote Oswald Spengler was voorzien, gaat het beschaafdere leven in het algemeen achteruit. Europa sterft aan de ouderdom en aan de slijtage van zijn vormen, maar niet alleen aan deze endogene oorzaken, maar ook aan de besmetting door het amerikanisme, het afrikanisme en het islamisme, invasies die steeds doeltreffender worden geïnduceerd en gestuurd naarmate dit deel van de wereld zijn grondslagen verlaat en in barbaarsheid terugvalt. Dit is wat ik bedoel met "post-beschavingsvormen". Het gesegmenteerde Europa, waar clitorisknippen, gedwongen huwelijken, wijdverspreide pedofilie, abortus, gezinsontbinding, no-go zones, etnische conflicten, groepsverkrachtingen, enz. in overvloed voorkomen, is een Europa dat de weg van de entropie is ingeslagen, de universele en "comfortabele" tendens naar wanorde in feite, maar tegelijkertijd is het een Europa dat streng ideologisch gereglementeerd is. Hoe groter de chaos op straat, hoe strakker en strakker de controle over de geesten.
Het is een essentieel onderdeel van deze hersenspoeling om Alexander Doegin te censureren en te criminaliseren. Zijn geopolitieke voorstellen kunnen inderdaad dubieus zijn. Niet alles klinkt misschien aangenaam in onze Spaanse oren, die wij immers het meest westerse van allemaal zijn, samen met onze broeders in Portugal. Het bondgenootschap met Iran, als een met Rusland bevriende schimmige mogendheid die tegenwicht biedt aan de Israëli's en de Arabieren, klinkt niet erg aangenaam. Tirannieën zijn immers tirannieën; theocratische despotismen van het Iraanse type kunnen niet te verkiezen lijken boven die van andere sjeiks en sultans. Evenzo is de toenadering van de grote Russische beer tot het Turkije van Erdogan, een steeds fundamentalistischer-islamitische, despotische en militaristische macht, niet geruststellend. Een Rusland dat van het Westen geïsoleerd is, is immers een Rusland dat veroordeeld is om andere vriendschappen en bondgenootschappen te zoeken, waarvan sommige weerzinwekkend zijn. De grote rol van Poetin in de Syrische crisis, waarbij hij zich aan de zijde van het regime van Bashar al-Assad schaart, naast de Iraniërs, en de toenadering tot Turkije, is de belichaming van Doegins eigen theorie van een "multipolaire wereld".
De theorie van de filosoof Doegin over een multipolaire wereld komt punt voor punt neer op het alternatief voor een "westerse" wereld die op maat gemaakt is naar de wil van de Verenigde Staten. De Koude Oorlog was een bipolaire wereld, waarin het toneel ruwweg verdeeld was in twee antagonistische blokken. Het was de wereld die verdeeld was na de nederlaag van de As. Na 1945 werden het Westerse liberalisme aan Amerikaanse zijde en het Marxistisch-Communisme aan Russische zijde geheiligd omdat zij erin geslaagd waren het monster van het "fascisme" te doden en te begraven. In dat jaar, met de overgave van het Derde Rijk en het Japanse Keizerrijk, werden de drie "politieke theorieën" opnieuw gesitueerd. Zij konden niet langer eenvoudigweg een chronologische volgorde zijn (liberalisme -> marxisme -> fascisme), maar een synthese waarin de eerste twee geallieerd waren om de derde te verslaan en van de kaart te vegen. Het was niet bepaald een progressief Hegeliaans overwinnen, maar een compromis tussen de eerste twee om de wereld te verdelen en de derde uit te sluiten, die zogenaamd geboren was om het ergste van het kapitalistische liberalisme en het ergste van het rode bolsjewisme te overwinnen. In de grond was 1945 het verdelen van de wereld en het buitensluiten van een nieuwkomer, het fascisme. In plaats van "overwinnen" was het een poging om het "einde van de geschiedenis" te bereiken door de twee machtsideologieën (of "politieke theorieën", in Doeginiaanse termen). Fukuyama's Einde van de Geschiedenis, d.w.z. het tijdperk van massaconsumptie van goederen en democratische en parlementaire welvaart, zou in het Westen het equivalent zijn van een stilstaande klok. Het Communistisch Paradijs, waar de goederen vrij zouden stromen en de volksstaat voor alle problemen zou zorgen door een goede planning, zou ook een soort gestopte machine zijn, een rood equivalent van het Einde van de Geschiedenis. Maar de val van het communistische Oostblok en de effectieve multipolariteit van de wereld (met de daaruit voortvloeiende achteruitgang van de Amerikaanse hegemonie) gaven Doegin argumenten, en de relevantie van de Russische filosoof neemt met de dag toe, want ondanks de criminalisering waaraan hij in het Westen onderworpen is, lijkt het erop dat de wereld opnieuw geconfigureerd wordt zoals hij het ons leert. Ik vrees dat het Westen naar hem zal moeten luisteren en hem zal moeten lezen, of het dat nu wil of niet.
Europa zal op hem moeten letten wat het aspect van de multipolariteit betreft. Het is een feit dat de wereld bestaat uit verschillende polen die de macht concentreren. Walgelijk, angstaanjagend, wat u maar wilt, maar Iran of Turkije zijn machten die de Verenigde Staten niet kunnen controleren, tenzij Uncle Sam de wereld op het spel zet voor een oorlogscatastrofe. Aan de andere kant is Rusland meer dan een natie of een buitensporig grote staat. Rusland is zelf een hele Beschaving, met diverse Aziatische en Europese volkeren die er omheen cirkelen. De Russische beschaving is multinationaal en multiconfessioneel, hoewel de harde kern christelijk-orthodox Rusland is.
Alexander Doegin is het met de Spengleriaanse (maar pro-Yankee) Samuel P. Huntington eens, wanneer hij de grote beschavingen vereenzelvigt met de grote godsdiensten. Als het "Westen" de katholiek-protestantse wereld was, dan is Rusland, en bij uitbreiding alle orthodoxe landen (grotendeels Slavisch, en zelfs Griekenland en de oosterse christenen) een andere beschaving, die zich onderscheidt van en in conflict kan komen met het Westen. In die zin wil Doegin geen vijand van Europa zijn, maar van het Westernisme (Atlanticisme). De Russische denker staat heel dicht bij de West-Europese leden van zogenaamd "Nieuw Rechts" (Alain de Benoist, Guillaume Faye, Robert Steuckers...) en verdedigt dit onderscheid tussen het Westernisme (als een virus en een ziekte) en het echte Europa.
Westernisme of Atlanticisme is een Engels-Amerikaans product, dat onverenigbaar is met het ware wezen van Europa. Hoewel de Britten Europeanen van oorsprong zijn, en hoewel de Amerikaanse subcultuur het nageslacht is van Europese emigranten, moet er toch op gewezen worden dat met het ontstaan van roofzuchtig-imperiale structuren een belangrijke mutatie plaatsvond. De kapitalistische economie, de mercantiele levensopvatting, doortrok alles, en het strengste puritanisme, een soort fanatiek mozaïek-monotheïsme getransponeerd op geld, gaf de fundamentele drijfveer aan de Britse en Yankee-rijken weg van hun primitieve Europese ziel. Beide rijken, het Britse en het Yankee-rijk, zijn in wezen hetzelfde: een thalassocratisch, d.w.z. maritiem-commercieel rijk, dat niet gebaseerd is op beschavingsstructuren, zoals het Romeinse, het Hispaanse, het Auto-Hongaarse, het Russische, het Chinese, enz. maar veeleer op een soort roofzuchtig-pyretisch netwerk dat mutatis mutandis al sinds de 17e eeuw van kracht is, en dat juist als tegenmacht van het Spaanse Rijk was opgekomen. De twee wereldoorlogen van de 20e eeuw namen de overhand. In feite bleven dezelfde taal, het Engels (dat steeds meer gedenaturaliseerd en gedeuropeaniseerd wordt) en dezelfde liberale en neoliberale ideologie bijna de hele planeet in haar greep houden, waardoor andere wegen geblokkeerd werden en vooral de mogelijkheden van "traditionele" beschavingen geblokkeerd en ondermijnd werden.
Hier is een andere beslissende term in het werk van Doegin: "traditionalisme". In ons land wordt, wanneer men het over traditionalisme heeft, meestal verwezen naar het katholieke religieuze traditionalisme of, op een meer politiek niveau, naar houdingen en ideologieën die op de een of andere manier verband houden met het carlisme, het ancien régime en de verdediging van de oude fueros: God, Land, Koning.
Het traditionalisme dat met het denken van Alexander Doegin verbonden is, is echter heel anders: het bestaat uit een manier om spiritualiteit en de geschiedenis van de godsdiensten te begrijpen, die haaks staat op alle moderniteit, haaks staat op het progressivisme in al zijn verschijningsvormen. Het Traditionalisme bestaat uit een Eeuwigdurende Filosofie, die, boven de bijzondere belijdenis van elk van hen, als zij op een praktiserende en leerstellig omschreven wijze bestaat, begrijpt dat de grote godsdiensten van de Mensheid alle uiterlijke uitdrukkingen zijn van één en dezelfde voorouderlijke spiritualiteit, op esoterische wijze bewaard, in stand gehouden door Meesters die, in christelijk-westerse of oosterse milieus, deze kennis hebben doorgegeven sinds oertijden, verre tijden waaruit de wereld, en vooral het Westen, een soort val heeft ondergaan.
De hele geschiedenis van beschavingen, vooral de onze, die gekenmerkt wordt door "moderniteit" en progressivisme, is de geschiedenis van de degeneratie. Deze anti-moderne (in plaats van "reactionaire") gedachten komen bij Doegin van auteurs als Evola, Guénon, Schuon, d.w.z. een hele lijn van opstand tegen de technologie, de kwantitatieve mentaliteit, de manipulatieve rationaliteit, de vooruitgang. Het is voor zijn vijanden gemakkelijk geweest om Doegin als esoterisch en irrationalistisch te brandmerken, vooral als de Russische denker deze "traditionalistische" filosofie synthetiseert met de metafysica van Martin Heidegger.
Het is uit Heidegger en zijn concept van Dasein ("Er zijn") dat Alexander Doegin zijn hele systeem haalt als een alternatieve as voor alle assen van de moderniteit. Het gaat niet om de "mens" als een individuele, abstracte en generieke entiteit (wat door het liberalisme-kapitalisme gepraktiseerd is), noch om de sociale klasse (als een agent van de strijd en de transformatie van de Geschiedenis, in het marxisme), noch om de Staat (zoals in het Italiaanse fascisme) of het ras (zoals in het nationaal-socialisme).
Het gaat om Dasein, de mens als entiteit die geworteld is in een Beschaving, in een organische humus van tradities en relaties, de mens in zijn maximale concreetheid en geladen met determinaties. Het Dasein van Heidegger wordt door Doegin in het meervoud opgevat: de mens in het enkelvoud en in het abstracte bestaat niet. Zij die bestaan zijn de veelvoudige wezens-daar die de verschillende civilisatiesferen mogelijk maken. Elk van deze wezens is "mensheid" in een precieze zin en verdient alle rechten.
Het recht om te zijn zoals men is, op een specifieke en concrete manier, waarvan niemand het verloop en het bestaan van buitenaf kan veranderen. Zo convergeert het Doeginisme met de meer geopolitieke dan metafysische theorie van de "multipolariteit" en met de weddenschappen ten gunste van het pluralisme van culturen en beschavingen die reeds sinds de tijd van de Duitse conservatieve revolutie (met name Spengler) en, in recentere tijden, door "Nieuw Europees Rechts" verdedigd werden.
Alexander Doegin sluit een hele cirkel, gebaseerd op pluraliteit, die tenminste deze punten doorloopt: pluraliteit van beschavingen, multipolariteit van machten, traditionalisme eigen aan elke beschaving tegenover de Moderniteit... En de straal van deze cirkel, die een ware veeg uit de pan van het tot dan toe heersende Westernisme maakt, is het Empire. Het Doeginische Rijk kan lijken op de oude Russische beer die weer uit zijn winterslaapgrot komt. Zo zullen het Westernisme en het Atlanticisme het zien: de oude beer, vermomd als tsaar of bolsjewiek, nu getransmuteerd in een "traditionalist".
Verschillende artikelen op het web spreken over Doegin als de Raspoetin van Vladimir Poetin... Maar er schuilt angst in deze kwetsende en beledigende opmerkingen. Het Westen weet dat Doegin geen intellectueel van Franse snit is, met verschillende universitaire diploma's op zak, een derde-positionist, dwars en enigszins bohémien, met slechts een handjevol volgelingen en een bescheiden uitgeverij achter zich. Doegin is anders. Doegin heeft een imperium achter zich. Dit is het verschil. Doegin is "nieuw rechts", maar met een imperium achter zich.