Bóg - Misja uniwersalna - Bogonosiec - Imperium. Naród i nacjonalizm rosyjski w doktrynie eurazjatyzmu Aleksandra Dugina

25.04.2024
Krzysztof Karczewski, Bóg - misja uniwersalna – bogonosiec – imperium. Naród i nacjonalizm rosyjski w doktrynie eurazjatyzmu Aleksandra Dugina - studium metapolityczne, Szczecin 2024.

Doktryna eurazjatycka Aleksandra Dugina stanowi doktrynę niezwykle intrygującą i budzącą kontrowersje. Stykają się w niej ze sobą różnorodne koncepcje pochodzenia rodzimego, tj. rosyjskiego, jak i przejęte od źródeł zagranicznych, będąc niemalże postmodernistyczną mieszanką wielu idei. Rdzeniem eurazjatyzmu niniejszego myśliciela – zwanego też zresztą przez niego samego „neoeurazjatyzmem” – są fundamentalne koncepcje klasycznego eurazjatyzmu rosyjskiego okresu międzywojennego, reprezentowanego m.in. przez Nikołaja Trubieckoja, Nikołaja Aleksiejewa, Piotra Suwczyńskiego czy Lwa Karsawina. Do tychże koncepcji A. Dugin dodaje idee zaczerpnięte z dorobku ideowego europejskiej radykalnej prawicy (m.in. tradycjonalizm integralny , niemiecka rewolucjakonserwatywna, europejska Nowa Prawica), jak i radykalnej lewicy (m.in. Nowa Lewica ,sytuacjonizm), przy czym interpretuje je tak, by zgodne były z kluczową ideą eurazjatyzmu – afirmacją Rosji jako tzw. Eurazji, tj. odrębnej cywilizacji położonej na ogromnej przestrzeni lądowej położonej między Europą a Azją (stąd pojęcie „Eurazja”), a jeszcze ściślej: między Europą Zachodnią a Azją Wschodnią i Południową, a która to cywilizacja powstała z przemieszania etniczno-kulturowych żywiołów wschodnioeuropejskich (słowiańskich) oraz azjatyckich (tzw. turańskich, czyli m.in. mongolskich, tureckich, ałtajskich, ugrofińskich).

Wśród wielu idei składających się na doktrynę eurazjatycką A. Dugina warto niezmiernie przyjrzeć się jego wizji narodu rosyjskiego i nacjonalizmu rosyjskiego, co uczynimy w niniejszym zagadnieniu. Wykorzystaliśmy w tym miejscu pisma A. Dugina, tak drukowane, w postaci jego książek, jak internetowe, w formie jego artykułów, esejów i publicystyki. Oczywiście posiłkujemy zachodnią klasyfikacją zróżnicowanych typów nacjonalizmu rosyjskiego (W. Szporluk, R. Backer), jak też i rozważaniami o samej istocie i definicji nacjonalizmu (J. Bartyzel). Temat narodu i nacjonalizmu rosyjskiego w ujęciu A. Dugina plasuje się we sferze myśli politycznej, a więc – ściślej rzecz ujmując – sfery metapolityki. Ramy czasowe to okres od 1989 do dziś, czyli okres twórczości wspomnianego eurazjaty, przy czym ze szczególnym uwzględnieniem lat dziewięćdziesiątych XX wieku i ostatnich lat XXI wieku, gdyż w tym fragmencie jego przemyślenia na temat narodu rosyjskiego i nacjonalizu rosyjskiego ugruntowały i dojrzały, przy czym koniecznie zauważyć trzeba, iż światopogląd (ideologia) eurazjatyzmu w znaczeniu A. Dugina powoli ewoluuje, zamieniając „etykietki” (nazwy) i równocześnie zachowując istotę prawdziwej według niego, prawosławnej tożsamości Rosjan. Koniecznie tedy analizować musimy rozważania A. Dugina na temat narodu i nacjonalizmu właśnie w kontekście jego koncepcji narodowego bolszewizmu (tutaj w szczególności w latach dziewiędziesiątych XX wieku, gdzie najmocniej propagował tę koncepcję) i Czwartej Teorii Politycznej (od 2008 roku do dziś).

Spis rzeczy:

Wstęp...4
Rozdział 1. Typologia rosyjskiego nacjonalizmu...6
Rozdział 2. Słowa (nazwy) этнос, народ, нация, национализм i ich definicje według A.Dugina – kwestia terminologiczna....11
Rozdział 3. Wizja narodu i nacjonalizmu rosyjskiego w koncepcjach A. Dugina....18
Zakończenie....30
Bibliografia....36

https://www.academia.edu