Oorlogsgeile anime fan. Wat wordt er nog meer gezegd over de nieuwe premier van Japan?

Op 1 oktober keurde het Japanse parlement een nieuwe premier goed, hij werd Shigeru Ishiba. De regering trad volledig af en de nieuwe leider begon onmiddellijk met het vormen van zijn kabinet. De veranderingen werden verwacht, omdat Ishiba een dag eerder het hoofd was geworden van de Liberaal Democratische Partij (LDP), die samen met de Komeito-partij een meerderheid heeft in beide kamers van het parlement.

Ishiba heeft zich al vier keer kandidaat gesteld voor het premierschap - steeds zonder succes. Nu is de race ook niet gemakkelijk, met negen kandidaten. Maar slechts twee van hen - Koizumi Shinjiro en Shigeru Ishiba - waren duidelijke favorieten onder zowel de partijaanhangers als het publiek.

Tegen het einde van de twee weken durende campagne van de LDP kwam een derde kandidaat, Takaichi Sanae, naar voren om hen beiden uit te dagen. Zij was de winnaar van de eerste stemronde van de partij, waaraan 736 kiezers deelnemen: een gelijke verdeling van parlementsleden en vertegenwoordigers van partijorganisaties in de regio's. Takaichi kreeg respectievelijk 72 en 109 van hun stemmen. Ishiba, een vaste favoriet van partijleden in de regio's, kreeg minder steun van de wetgevers en bleef achter met een totaal van 154 stemmen.

Het resultaat van de tweede stemronde - 215 stemmen voor Ishiba tegen 194 voor Sanae - onthulde de verdeeldheid binnen de partij.

Dergelijke cijfers waren een direct gevolg van de eigenaardigheden van de Japanse partijorganisatie. Terwijl er in ons idee van een politieke organisatie sprake moet zijn van discipline, bestaan alle partijen in Japan uit kliekjes waarvan de belangen soms tegenstrijdig kunnen zijn.

De 67-jarige bankier, een anime-fan die modellen van militaire voertuigen verzamelt, is wel eens een militaire gek genoemd vanwege zijn interesse in het defensiebeleid, dat volgens hem in de jaren 90 na de Golfoorlog is ontstaan. In zijn 38-jarige politieke carrière (hij werd voor het eerst in het parlement gekozen in 1986) is hij minister van Defensie geweest en heeft hij zich voornamelijk beziggehouden met veiligheid en het nieuw leven inblazen van de Japanse plattelandsgemeenschappen.

Ishiba is voorstander van de oprichting van een Aziatisch analoog van de NAVO en de mogelijkheid om Amerikaanse kernwapens in te zetten in de regio Azië-Stille Oceaan, voorstellen die hij tijdens de verkiezingscampagne naar voren bracht. De nieuwe premier promoot zijn standpunt ook actief in de VS. Zo publiceerde het Hudson Institute op 25 september zijn artikel over bilaterale samenwerking en het veiligheidssysteem in de Aziatische regio.

Er kan worden gezegd dat de nadruk op buitenlands beleid en defensie een grote rol heeft gespeeld in het succes van Ishiba.

Kort voor zijn verkiezing bracht hij een bezoek aan Taiwan, waar hij werd ontvangen door president Lai Jingde om de betrekkingen tussen Japan en Taiwan en de inperking van China te bespreken. China en Japan hebben elkaar eerder beschuldigd van het schenden van maritieme grenzen. Ishiba vindt dat de Japanse zelfverdedigingstroepen waarschuwingsschoten moeten kunnen afvuren als andere buitenlandse schepen hun luchtruim of wateren binnenvaren.

Naast het concept om een Aziatisch analogon van de NAVO te creëren, heeft Ishiba enkele suggesties om de Status of Forces Agreement, die de militaire aanwezigheid van de VS in Japan regelt, te wijzigen. De premier heeft gezegd dat dit een prioriteit zal zijn voor zijn kabinet.

De tweede focus van Ishiba's campagne op buitenlands beleid was de reactie van Japan op de dood van een tienjarig Japans kind in China toen zijn moeder hem op 18 september naar school bracht in Shenzhen. Chinese functionarissen beweerden dat het een ongeluk was, maar de tragedie viel samen met de verjaardag van het zogenaamde Mukden Incident van 1931, dat leidde tot de Tweede Chinees-Japanse Oorlog.

Ishiba begon onmiddellijk zijn bevoegdheden en campagnebeloften krachtdadig uit te voeren.

In de nacht van 1 op 2 oktober, na de inauguratie van zijn kabinet, belde hij met de Amerikaanse president Joe Biden en besprak hij de versterking van de alliantie tussen Japan en de VS, waarbij hij er bij de Verenigde Staten op aandrong om nauw te blijven samenwerken met Japan als mondiale partner. De Japanse kabinetschef gaf ook aan het defensiebudget van het land te willen verhogen en de militaire capaciteiten te willen versterken.

Het is ook bekend dat Biden en Ishiba de noodzaak steunden om multilaterale blokken van gelijkgestemde landen te ontwikkelen, zoals samenwerking met Australië en India in het kader van het Quadrilateraal Partnerschap, evenals trilateraal partnerschap met Zuid-Korea en de Filippijnen. Andere onderwerpen die ter sprake kwamen waren de Democratische Volksrepubliek Korea, Oekraïne en de Iraanse ballistische raketlancering op Israël.

Hoewel Ishiba zegt dat hij economisch gezien de koers van de vorige premier Fumio Kishida zal voortzetten om Japan uit een jarenlange deflatiespiraal te leiden, heeft zijn verkiezing de yen aan het schommelen gebracht.

Voordat Ishiba de nieuwe partijleider werd, werd 146 yen gegeven voor een dollar en op 30 september was dat al 141 yen. De nieuwe premier heeft gezegd dat hij de belastingen op financiële inkomsten wil verhogen, waardoor de Nikkei-index is gedaald omdat beleggers denken dat een dergelijk beleid een negatief effect kan hebben op Japanse aandelen.

De monetaire volatiliteit zal waarschijnlijk aanhouden tot begin november, wanneer zowel Japan als de VS verkiezingen houden en de resultaten het makkelijker zullen maken om de richting van het monetaire beleid in Japan en de VS te bepalen.

De ontbinding van het Japanse lagerhuis van het parlement wordt verwacht op 9 oktober en vervroegde verkiezingen zullen worden gehouden op 27 oktober. De nieuwe premier heeft al laten weten dat hij klaar is voor de komende verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden: “Ik wil de verkiezingen onder ogen zien, met heel mijn hart en ziel, zonder weg te lopen.”

Ondanks zijn enthousiasme zullen de verkiezingen misschien niet gemakkelijk voor hem zijn.

Op 23 september koos de Japanse Democratische Partij voor de Grondwet de voormalige premier Noda Yoshihiko als nieuwe leider in een poging om de conservatieven, die ontevreden zijn over de LDP, naar zich toe te trekken. De Komeito-partij, een partnerpartij van de LDP, ondergaat ook veranderingen in het leiderschap.
Er wordt aangenomen dat Ishiba, hoewel hij is doorgebroken tot het premierschap, daar niet lang zal kunnen blijven.

Zijn voorstel voor een “Aziatische NAVO” is volstrekt onrealistisch en zal de discussie in het parlement niet doorstaan, aangezien zelfs de VS nogal huiverig is voor het idee. En de bovengenoemde roep om hogere belastingen zal door de Japanse kiezers negatief worden opgevat.

Tot slot kunnen ook de eigenaardigheden van het Japanse politieke systeem zelf, waar schandalen waarbij kabinetsleden betrokken zijn vaak een reden zijn om de regering op te schudden, een rol spelen.

Een speciale adviseur van de voormalige premier Shinzo Abe is bijvoorbeeld van mening dat de politieke standpunten en twijfelachtige managementvaardigheden van Ishiba niet veel goeds voorspellen.

Voor Rusland is het duidelijk dat als het idee van een “Aziatische NAVO” ook maar gedeeltelijk wordt gerealiseerd, een dergelijke strategische koers niet veel goeds belooft voor Japan. En het zal niet het beste effect hebben op de veiligheid van de regio als geheel.

Bron