Multipolariteit en multilateralisme

In de westerse politieke wetenschap worden verschillende termen gebruikt die op elkaar lijken en die de context van de opkomst van een multipolaire wereldorde verwarren. Naast multipolariteit worden de woorden multipolarisme en multilateralisme gebruikt. Als we ze echter deconstrueren, zal het duidelijk zijn dat ze een andere betekenis hebben. Met multipolariteit is min of meer alles duidelijk, hoewel, nogmaals, in het Westen de polariteit aanvankelijk werd opgevat als een geografische definitie, en aangezien er maar twee polen op aarde zijn, Noord en Zuid, heeft het bepaalde connotaties.

Tijdens de Koude Oorlog en de bipolariteit onderstreepte het zelfs een zekere natuurlijkheid van twee polen. Als we echter een andere uitgangspositie innemen, zouden er veel meer polen kunnen zijn. Uitgaande van de uitleg van Martin Heidegger in zijn Parmenides komen we tot de conclusie dat er evenveel polen als naties kunnen zijn, en hier is er een zeker verband met Alexander Doegin's concept van de Vierde Politieke Theorie, waarin Dasein wordt voorgesteld als de basis voor de projectie van doelbepaling in tijd en ruimte, die zich ontvouwt in politieke processen.

Als we het over multipolarisme hebben, is het meteen duidelijk dat we het over een soort ideologische constructie hebben. De uitgang -isme verwijst naar de meest uiteenlopende theoretische en praktische politieke modellen, van communisme en marxisme tot liberalisme en fascisme. Daarom verschijnt multipolarisme als een overkoepelend concept, hoewel er geen ideologie van "multipolarisme" of "multipolariteit" als zodanig bestaat. Er zijn enkele uiteenlopende visies op de vorming van een multipolair mondiaal politiek systeem. Aan de ene kant zijn staten polen, aan de andere kant kunnen het allianties en bondgenootschappen zijn, en aan de andere kant kunnen het beschavingen zijn (die soms samenvallen met staten, zoals in het geval van Rusland, India en China).

Niettemin kan de term multipolarisme zelf dienen als een soort referentiepunt, een baken om de verdere ontwikkeling van de praktische aspecten van multipolariteit te stimuleren.

In het geval van multilateralisme worden we geconfronteerd met een heel andere benadering van internationale aangelegenheden. Het is een model dat onder de regering van Barack Obama door de VS werd voorgesteld als een verdere stimulans voor de hegemonie van Washington. Alleen is het leiderschap van de VS in dit formaat niet zo duidelijk. Het is zoiets als de "nudge" methode in het sociale behaviorisme die Cass Sunstein (die ook in de regering van het Witte Huis onder Obama werkte) voorstelde. De titel van een van zijn boeken, The Illusion of Choice, geeft het principe van multilateralisme perfect weer. Andere landen hebben de illusie van diverse en gevarieerde connecties, maar ze zijn allemaal (in politiek, economie, logistiek, enz.) verweven in een mondiaal systeem dat door één actor wordt gecontroleerd - de VS.

In de VN wordt ook vaak de nadruk gelegd op multilateralisme en een aantal gespecialiseerde agentschappen werken volgens deze lijnen. Maar, zoals in het geval van internetregulering, zijn er duidelijke pogingen aan de ene kant om de stemmacht te vergroten via fictieve operationele eenheden, d.w.z. particuliere bedrijven die zogenaamd ook mogen deelnemen aan de formulering van nieuwe normen. Op deze manier proberen de VS dit instrument te gebruiken om hun dominantie te behouden.

Maar zelfs onder aanhangers van multipolariteit en critici van de Amerikaanse hegemonie, hoort men deze term soms gebruikt worden. En dit schept verwarring. Daarom is zowel een adequate herziening als een weloverwogen gebruik van de terminologie nodig. Bij het ontwikkelen van een nieuwe benadering van internationale betrekkingen (vooral als het gaat om een niet-westerse theorie van internationale betrekkingen), moeten de basisprincipes die geassocieerd worden met parasitair globalisme worden weggepoetst.

Vertaling door Robert Steuckers