Afghanistan: de stabiliteit in de chaos

In het verslag van het VN-team voor analytische ondersteuning en toezicht op sancties inzake terroristische organisaties (ISIS, Al Qaida) staat dat Afghanistan de belangrijkste bron van terroristische bedreigingen voor Centraal- en Zuid-Aziatische landen blijft. In het op 14 februari 2023 gepubliceerde document wordt benadrukt dat de dreiging afkomstig is van "groepen als de Islamitische Staat van Irak en de Levant-Khorasan (ISIL-X), Al Qaida, de Tehrik-e Taliban Pakistan , alsmede de Islamitische Beweging van Oost-Turkistan/Turkestan Islamic Party, Islamic Movement of Uzbekistan, Islamic Jihad Group, Hatiba Imam al-Bukhari, Hatiba al-Tauhid wal Jihad, Jamaat Ansarullah en andere. Deze groepen genieten een grotere bewegingsvrijheid in Afghanistan wegens het ontbreken van een doeltreffende veiligheidsstrategie van de Taliban".

In het rapport wordt opgemerkt dat de aanval van 5 september 2022 op de Russische ambassade in Kaboel de eerste aanval was op een diplomatieke missie in Afghanistan sinds de Taliban de macht hebben overgenomen. In december eiste ISIL-X aanvallen op de Pakistaanse ambassade en een hotel waar Chinese onderdanen verbleven.

"Het heeft ook gedreigd met terroristische aanslagen op de ambassades van China, India en Iran in Afghanistan," merkt The Hindu op.

De reactie van Rusland

De aanhoudende en zelfs toenemende terroristische dreiging vanuit Afghanistan heeft tot bezorgdheid geleid in de buurlanden, waaronder Rusland.

Zamir Kabulov, directeur van de Tweede Afdeling Azië van het ministerie van Buitenlandse Zaken, vertelde The Week op 12 februari dat Rusland teleurgesteld is over de Taliban. Hij uitte zijn bezorgdheid over het gebrek aan strijd tegen terroristische groeperingen, de toename van de drugsproductie en de deplorabele sociaal-economische situatie in het land. De Russische diplomaat liet ook doorschemeren dat de Taliban-regering wellicht zal worden afgezet door "het volk van het land".

Semyon Grigoryev, de Russische ambassadeur in Tadzjikistan, had enkele dagen eerder in een interview met RIA Novosti gezegd dat de beloften van de Taliban niet zijn nagekomen. Volgens hem is de kans echter uiterst klein dat "iemand het waagt om openlijk de kracht van de Tadzjieks-Afghaanse grens te testen, die tegelijkertijd de zuidgrens is van het GOS en de CSTO".

Op 8 februari hield de Russische president Vladimir Poetin een bijeenkomst over de Afghaanse kwestie met de veiligheidssecretarissen van India, Iran, Kazachstan, Kirgizië, China, Tadzjikistan, Turkmenistan en Oezbekistan.

Volgens de Russische leider is de Afghaanse richting "vandaag dubbel zo belangrijk", omdat Moskou tegen de achtergrond van het conflict in Novorossiya niet wil dat er "nog meer spanningspunten ontstaan aan de zuidelijke grenzen van het GOS en de CSTO".

De Russische president benadrukte dat Moskou "contacten heeft gelegd met de leiders van Afghanistan in Kaboel. "Er zijn goede plannen voor grote economische projecten, die de situatie in de economie zouden kunnen stabiliseren," zei Poetin. De aanhoudende terroristische dreiging belemmert volgens hem echter een effectieve samenwerking met de nieuwe Afghaanse autoriteiten.

De aard van de dreiging

Volgens Anatoly Sidorov, hoofd van de gezamenlijke staf van de CSTO, neemt het aantal militanten van de terroristische Islamitische Staat toe op het grondgebied van Afghanistan. Hij zei dat zich momenteel tot "6.500 militanten in Afghanistan bevinden, waarvan 4.000 aan de zuidgrenzen van Tadzjikistan".

In het VN-rapport over Afghanistan staat dat ISIS arbeidsmigranten uit Oezbekistan en Tadzjikistan rekruteert en dat zijn propagandamachine in het Oezbeeks, Tadzjieks en Russisch werkt. De belangrijkste cellen van ISIS-X bevinden zich voornamelijk in de oostelijke provincies van Afghanistan: Kunar, Nangarhar en Nuristan. Een grote cel opereert in en rond Kabul. Kleinere groepen zijn aangetroffen in de noordelijke en noordoostelijke provincies Badakhshan, Faryab, Jawzjan, Kunduz, Takhar en Balkh. Balkh, een provincie die grenst aan Oezbekistan en Tadzjikistan, is van bijzonder belang voor ISIS, benadrukt het rapport.

De VN heeft ook vastgesteld dat Al Qaida nog steeds aanwezig is in Afghanistan.

De betrekkingen tussen Afghanistan en Pakistan zijn aanzienlijk verslechterd. De Taliban zijn in de jaren negentig ontstaan met de hulp van de Pakistaanse militaire inlichtingendienst. De Tehreek-e Taliban Pakistan, die een grote Pashtun-bevolking heeft (de etnische basis van de Taliban), strijdt nu echter tegen de Pakistaanse autoriteiten. - Pakistaanse Taliban. Zij staan los van de Afghaanse Taliban, maar er bestaan enkele banden tussen beide entiteiten.   Pakistaanse Taliban-militanten hebben op 30 januari een aanslag gepleegd op een moskee in de Pakistaanse stad Peshawar. Ongeveer 100 mensen werden gedood.

Volgens Zamir Kabulov manipuleert het Westen (voornamelijk de VS en Groot-Brittannië) "terroristische groeperingen in Afghanistan".

Chaos als constante

Op 10 februari zei de Russische ambassadeur in Afghanistan, Dmitry Zhirnov, dat Moskou en de Taliban-regering een memorandum hebben ondertekend over de bouw van een kerncentrale in het noorden van Afghanistan. Ook zei hij dat Moskou bereid is buizen te leveren voor de aanleg van de TAPI-gaspijpleiding (Turkmenistan, Afghanistan, Pakistan, India).

Het Islamitisch Emiraat Afghanistan nam in juni 2022 deel aan het Internationaal Economisch Forum van Sint-Petersburg (SPIEF). De twee partijen kwamen overeen Afghanistan brandstof, gas en graan te leveren.

Rusland stond positief tegenover het einde van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Afghanistan in 2021. Moskou had zich eerder bereid getoond tot contacten met de Taliban, die het zag als strijders tegen de Amerikaanse hegemonie, en is nog steeds bereid tot vreedzame samenwerking. Maar nu het Islamitisch Emiraat Afghanistan de plaats heeft ingenomen van de pro-Amerikaanse autoriteiten, heeft het zijn veiligheidsproblemen niet opgelost. Het land, uitgeput door een burgeroorlog en geconfronteerd met sancties en inbeslagname van goudreserves door de VS en Groot-Brittannië, is er niet in geslaagd een effectieve staat op te bouwen. "De Taliban hebben laten zien dat zij een effectieve opstandeling zijn, maar het functioneren van de staat is een uitdaging van een ander niveau. Door zich terug te trekken uit Afghanistan hebben de VS het land in een staat van chaos achtergelaten.

Naast terroristen wordt de Taliban-regering ook tegengewerkt door de gewapende oppositie die steun probeert te krijgen van het Westen, Centraal-Aziatische landen en Rusland. Deze activiteiten zijn niet bevorderlijk voor de stabiliteit in Afghanistan, noch voor de normalisering van de betrekkingen tussen de Taliban en zijn buren.

Zo heeft maarschalk Abdul Rashid Dustum, de voormalige vice-president van Afghanistan en een invloedrijke krijgsheer die de Oezbeekse minderheid vertegenwoordigt, opgeroepen tot de overdracht van 40 gestolen helikopters aan de anti-Talibankrachten (het Nationaal Verzetsfront).  Op hun beurt beweren vertegenwoordigers van het Nationaal Verzetsfront in de Russische pers dat de Taliban zogenaamd onbetrouwbare partners zijn voor Moskou, maar doen zelf geen toezeggingen aan Rusland.

Terwijl de aandacht van de wereldmedia gericht is op de situatie van de vrouwenrechten in Afghanistan, is de belangrijkste kwestie de voortdurende en groeiende aanwezigheid van terroristen in het land. Dit zou een bron van extra bedreigingen kunnen zijn voor China, Rusland en de Centraal-Aziatische landen. De Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten zullen zeker geen gelegenheid voorbij laten gaan om deze factor uit te buiten in de wereldwijde confrontatie met Moskou en Peking.

Opmerking: ISIS (Islamitische Staat van Irak en de Levant), Al Qaida, de Taliban, de Islamitische Partij van Turkestan (voorheen de Islamitische Beweging van Oezbekistan), Katiba Tauheed wal Jihad, die in het artikel worden genoemd, zijn allemaal organisaties die in de Russische Federatie als terroristisch zijn erkend.

Vertaling door Robert Steuckers