Antyutopia staje się rzeczywistością
22.04.2024
Ustawienie czołowych światowych liderów w celu biologicznego utrwalania różnic społecznych aż do średniej długości życia i hodowli różnych wyspecjalizowanych gatunków usługowych człowieka przypomina obrazy z powieści H.G. Wellsa „Wehikuł czasu”, w której społeczeństwo dzieli się na dwie, socjobiologiczne gatunki - Eloje i Morlokowie oraz z powieści Iwana Efremowa „Godzina Byka”, w której na planecie Tormans żyją ludzie dwóch kategorii - „ji” („długożyjący”) i „kzhi” („krótkożyjący”), a także z mało znanej wśród nas powieści Franka Herberta (przynajmniej w porównaniu z cyklem „Diuny”) „Mrowisko Hellstorma” („Hellstrom's Hive” (1973).
Fabuła jest taka. Pewną Farmą, która należała do entomologa Nilsa Hellstorma, zainteresowała się pewna służba specjalna (w powieści zatytułowana „Biurem”). Grupa agentów zostaje wysłana do okolic Farmy i odkrywa, że Farma to eksperyment społeczny. Prowadzona jest od dawna, niemal od czasów kolonizacji Ameryki, i polega na hodowli wyspecjalizowanych gatunków (lub ras) funkcjonalnych człowieka według modelu mrowiska. Z biegiem czasu wiele silnych umysłów ludzkości dołączyło do „Projektu 40”. Większość mieszkańców Mrowiska to robotnicy. Nie mówią (nie mogą) mówić, słuchają instynktów i są kontrolowane przez feromony. Mieszkańcy Mrowiska identyfikują siebie i innych za pomocą feromonów; jeśli ktoś nie ma komórek feromonowych, to takie komórki ulegają zniszczeniu. W ten sposób ci, którzy przypadkowo wejdą na terytorium Mrowiska, zostaną automatycznie zniszczeni jako nieludzie. Ów Mrowisko posiada grupę specjalnie wychowanych intelektualistów, ich zadaniem jest praca za pomocą mózgu, jednak są oni niepełnosprawni fizycznie – nie mogą chodzić, niosą ich specjalnie przeszkoleni asystenci o obniżonym do minimum poziomie inteligencji.
Elita żyje długo, je nie tylko pokarm roślinny, ale także zwierzęcy (masy jedzą wyłącznie pokarm roślinny, którego dostarczają farmy hydroponiczne) i świetnie wyglądają. Hellstorm ma wiele lat, ale wygląda na nie więcej, niż trzydzieści. Francie Kalothermi, która urodziła ośmioro dzieci, ma 58 lat, ale nie można jej dać więcej, niż dwadzieścia. Jednakże tylko ci, którzy są ważni dla Mrowiska, żyją długo. Zwykli jego członkowie pożyją 30-40 lat, a następnie do „Kotła”. Czasami robotnicy mogą udać się niedaleko Mrowiska w poszukiwaniu mięsa - od zwierząt po ludzi. Mrowisko ma „dach”: wspiera go szeryf lokalnego miasteczka, ale także część senatorów. System budowany był przez kilkaset lat. W istocie Herbert opisał pojawienie się nowego socjobiologicznego gatunku ludzi-owadów (lub owadów-ludzi), biologicznie ludzi, ale społecznie owadów, które stopniowo są wciągane w wewnątrzgatunkową walkę z ludźmi typu darwinowskiego.
Według prognoz McKinsey Institute, głównie w rdzeniu systemu kapitałowego do 2030 roku pracę straci od 400 do 800 milionów osób. Doprowadzi to do gwałtownego spadku dochodów - dla pracowników fizycznych o 26-56%. Jeśli głównymi ofiarami automatyzacji będą przede wszystkim pracownicy fizyczni, wówczas główny cios robotyzacji spadnie nieco wyżej – na „intelektualną” część warstwy środkowej: na inżynierów, księgowych oraz operatorów maszyn i mechanizmów. Rezultatem będzie: a) gwałtowne pogorszenie sytuacji, zubożenie niektórych segmentów warstwy średniej i klasy robotniczej, których część niewątpliwie zasili szeregi prekariatu (klasy ludzi niestabilnych społecznie, nie posiadających pełnego gwarantowanego zatrudnienia); b) zbiednienie i tak już ubogich w ubóstwo; c) pojawienie się nie tylko warstwy, ale – jak podkreślono w raporcie MFW – kasty bezrobotnych.
Jesteśmy świadkami transformacji systemu światowego, w której wszystkie trudności spadną na 90% światowej populacji. Świat wykładniczy zakończy się i rozpocznie się świat asymptoty. Ale faktem jest, że świat asymptot może być inny. Może to być powrót do represyjnych form wczesnego kapitalizmu lub przedkapitalizmu XV-XVI w. Może to mieć charakter kastowy. Ale może być stosunkowo egalitarny. A teraz jest to kwestia walki społecznej. Pytanie brzmi, na ile masy społeczeństwa będą w stanie to zrozumieć.
Tłum.: KK
