Οι τράπεζες γονατίζουν κάτω από το ειδεχθές βάρος των "κόκκινων" δανείων

Οι ευρωπαϊκοί τραπεζικοί γίγαντες "λυγίζουν" μπροστά στον Γολιάθ των "κόκκινων" δανείων, της μείωσης της κερδοφορίας και των κεφαλαιακών κενών. Τα αποτελέσματα των stress tests όχι μόνο δεν καθησύχασαν τις αγορές γύρω από την ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών τραπεζών, αλλά, αντίθετα, έβγαλαν στο φως τις επικίνδυνες αδυναμίες τους.
Πλέον, η τραπεζική κρίση δεν αποτελεί μόνο... ιταλική υπόθεση, αλλά έχει αγγίξει τα τραπεζικά συστήματα του πυρήνα της Ευρωζώνης και έχει βάλει τις ρίζες της βαθιά στον κολοσσό που ονομάζεται Γερμανία, με τον κίνδυνο του bail in να στοιχειώνει τις αγορές.
Η αποτυχία των stress tests
Την περασμένη εβδομάδα οι αγορές απέδειξαν στην ΕΚΤ, στον SSM και στην ΕΒΑ ότι, παρά τις προσπάθειες κατευνασμού των ανησυχιών, τα τεστ αντοχής των τραπεζών απέτυχαν.
Απέτυχαν να ενισχύσουν την επεvδυτική ψυχολογία, αλλά απέτυχαν και να αντικατοπτρίσουν την πραγματικότητα του σήμερα και των κινδύνων που περιβάλλουν τις τράπεζες. H J.P. Morgan επισημαίνει ότι τα stress tests, αντί να ηρεμήσουν τις αγορές, έβγαλαν στο φως τις κεφαλαιακές ανάγκες πολλών ευρωπαϊκών τραπεζών, ενώ η Goldman Sachs τονίζει πως μπορεί η Monte dei Paschi να αναδείχθηκε ως η ευρωπαϊκή τράπεζα με τη χειρότερη επίδοση, ωστόσο τονίστηκε η ανάγκη για περαιτέρω κεφαλαιακή ενίσχυση τραπεζών όπως η Barclays, η Deutsche Bank και η Societe Generale.
Σύμφωνα με τη Citigroup, τα τεστ δεν κατόρθωσαν να δώσουν την πραγματική εικόνα των τραπεζών, αφού ήταν πολύ πιο ήπια από ό,τι η κατάσταση της σημερινής οικονομίας προστάζει και, επίσης, είχαν σοβαρές και καθοριστικές ελλείψεις.
Κατ' αρχάς, δεν αποτιμήθηκε ούτε ο αντίκτυπος του Brexit, αλλά ούτε και αυτός των παρατεταμένα αρνητικών επιτοκίων της ΕΚΤ στα κεφάλαια των τραπεζών, καθώς και στην κερδοφορία τους. Επίσης, τα stress tests δεν έλαβαν υπόψη την πτώση των αποδόσεων των ομολόγων σε ιστορικά χαμηλά και αρνητικά επίπεδα. Επιπλέον, σε αντίθεση με το 2014, τα stress tests δεν συνοδεύονται από αξιολόγηση της ποιότητας του ενεργητικού, η οποία θα μπορούσε να έχει επηρεάσει σημαντικά τις τρέχουσες αποτιμήσεις των περιουσιακών στοιχείων, ιδιαίτερα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, στους ισολογισμούς των τραπεζών.
"Τα stress tests της ΕΒΑ ζωγράφισαν μια πολύ ρόδινη εικόνα της υγείας των τραπεζών της Ευρώπης, ενώ δεν έλαβαν καθόλου υπόψη το σημερινό περιβάλλον των αρνητικών επιτοκίων, ούτε το θέμα της δημοσιονομικής υγείας των πορτογαλικών και των ελληνικών τραπεζών", τονίζει ο Michael Hewson, επικεφαλής αναλυτής της αγοράς στην CMC Markets.
H τραπεζική κρίση ξέφυγε
Αλλά δεν... φταίνε μόνο τα stress tests. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν γίνει μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες των Ευρωπαίων επενδυτών και των πολιτικών μετά την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την Ε.Ε. Το Brexit δημιούργησε κλυδωνισμούς στις αγορές και αποκάλυψε τις υφιστάμενες αδυναμίες αρκετών τραπεζών-κολοσσών της Ευρωζώνης, ιδιαίτερα στην Ιταλία, αλλά και σε Γαλλία, Βρετανία, Ισπανία, Πορτογαλία και Γερμανία.
"Το πρόβλημα της Ευρώπης είναι απλό – πάρα πολύ χρέος στους ισολογισμούς των τραπεζών και πολύ χαμηλό περιθώριο κέρδους", σημειώνουν οι αναλυτές της Berenberg. "Εμείς δεν θα επενδύαμε σε καμία τραπεζική μετοχή αν δεν χρειαζόταν", προσθέτουν. "Σε έναν πολύ μοχλευμένο κλάδο, οι αποτιμήσεις των μετοχών μετατρέπονται σε γρίφο εάν δεν υπάρχει ορατότητα για την αξία των στοιχείων ενεργητικού. Μια στρογγυλοποίηση της τάξης του 1% στο ενεργητικό των ευρωπαϊκών τραπεζών θα μπορούσε να εξαλείψει πάνω από το 30% των ιδίων κεφαλαίων τους...".
Ο Ronit Ghose, επικεφαλής των τραπεζικών μετοχών της Citigroup, τονίζει ότι η ανοδική αντίδραση που σημείωσαν οι μετοχές των τραπεζών στο μέσον της περασμένης εβδομάδας δεν θα έχει διάρκεια, καθώς ήταν απλώς μια αντίδραση λόγω του κραχ που προηγήθηκε. Όπως προειδοποιεί, οι ευρωπαϊκές τράπεζες σε καμία περίπτωση δεν έχουν ξεφύγει από τον κίνδυνο."Ο ευρωπαϊκός αλλά και ο παγκόσμιος τραπεζικός κλάδος, σε έναν βαθμό, παραμένουν μια εξαιρετικά δύσκολη περίπτωση. Με τα αρνητικά ή τα πολύ χαμηλά επιτόκια, οι προκλήσεις αναμένεται να είναι τεράστιες", όπως προσθέτει.
Τεράστια "τρύπα" στη UniCredit
Στην Ιταλία, οι ανησυχίες δεν σταματούν στη Monte dei Paschi di Sienna. Η διαπραγμάτευση των μετοχών της ανεστάλη εκ νέου στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, καθώς, παρά το σχέδιο διάσωσης που ανακοινώθηκε, τραπεζίτες και αναλυτές επισημαίνουν ότι θα είναι πολύ δύσκολο για την τράπεζα να βρει αρκετούς επενδυτές για όλα αυτά τα νέα ομόλογα που θα προκύψουν από την πώληση των "κόκκινων" δανείων, καθώς και για να τονώσουν με 5 δισ. ευρώ την τράπεζα μέσω της έκδοσης μετοχών στην οποία θα προχωρήσει.
Η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, η UniCredit, έχει αρχίσει να δημιουργεί μεγαλύτερες ανησυχίες, με τις μετοχές της να οδηγούνται επίσης σε αναστολή διαπραγμάτευσης την περασμένη εβδομάδα. Αν και ανακοίνωσε αύξηση κερδών στο β' τρίμηνο, η πτώση-έκπληξη στον κεφαλαιακό της δείκτη χτύπησε τις μετοχές της, οι οποίες είχαν ήδη σφυροκοπηθεί λόγω και των αδύναμων επιδόσεων που είχε στα stress tests. Η πτώση στον δείκτη Core Tier 1 προσθέτει στις ήδη υπάρχουσες εκτιμήσεις ότι η UniCredit θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε κινήσεις βελτιώσεις της κεφαλαιακής της θέσης. Η τράπεζα εκτιμά ότι η κεφαλαιακή της "τρύπα" αγγίζει τα 7-8 δισ. ευρώ, ενώ σχεδιάζει να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και σε πώληση assets μέσα στους επόμενους μήνες.
Πανικός λόγω Commerzbank
Η πρόσφατη ισχυρή πτώση στις ευρωπαϊκές τραπεζικές μετοχές έχει βαθύνει τη βουτιά που ξεκίνησε εδώ και σχεδόν έναν χρόνο, η οποία πυροδοτήθηκε από έναν συνδυασμό εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, απογοητευτικής κερδοφορίας, αναιμικής οικονομικής ανάπτυξης, κακής ποιότητας ενεργητικού και αυστηρού ρυθμιστικού περιβάλλοντος.
Την περασμένη Τρίτη οι επενδυτές "ταρακουνήθηκαν" από τα πολύ αδύναμα αποτελέσματα της Commerzbank, η οποία προειδοποίησε για το "επιτοκιακό περιβάλλον, με τις μετοχές της να χτυπούν ιστορικά χαμηλά. "Το επιτοκιακό περιβάλλον και η επίμονη επιφυλακτικότητα των πελατών θα συνεχίσει να επηρεάζει τα έσοδα. Επομένως, αναμένουμε ότι τα λειτουργικά κέρδη και τα ενοποιημένα καθαρά κέρδη για τη χρήση 2016 θα είναι χαμηλότερα από το προηγούμενο έτος", τόνισε η Commerzbank.
Παρά την πιο θετική εικόνα κερδοφορίας που ανακοίνωσαν κάποιες τράπεζες, όπως η ING, η Credit Agricole και η Societe Generale, οι ευρύτερες ανησυχίες σχετικά με τη βιωσιμότητα των τραπεζικών επιχειρηματικών μοντέλων παραμένουν. Στα μέσα της εβδομάδας οι μετοχές της Deutsche Bank άγγιξαν νέο ιστορικό χαμηλό.
Κατάρρευση
Μετά την κατάρρευση της κεφαλαιοποίησής της Deutsche Bank, αποβλήθηκε μαζί με την Credit Suisse από τον δείκτη Stoxx Europe 50, στον οποίο διαπραγματευόταν από το 1998. Οι μετοχές της γερμανικής τράπεζας βρίσκονται πλέον 88% χαμηλότερα από την κορυφή του 2007. Σύμφωνα με τους κανόνες του δείκτη, αν η κεφαλαιοποίηση μιας εταιρείας πέσει κάτω των 75 μεγαλύτερων στην Ευρώπη για δύο συνεχόμενους μήνες, τότε αποβάλλεται.
Η αφαίρεση από τον δείκτη γενικά σημαίνει πως τα ETFs και άλλοι επενδυτές που παρακολουθούν τον δείκτη θα αναγκαστούν να πουλήσουν τις μετοχές αυτές, ενώ αξίζει να σημειώσουμε πως το ΔΝΤ τον Ιούνιο είχε προειδοποιήσει ότι η DB και στη συνέχεια η HSBC και Credit Suisse φαίνεται να αποτελούν από τις σημαντικότερες πηγές συστημικού κινδύνου στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα.
Κεφαλαιακές ανάγκες 900 δισ. ευρώ στις ευρωπαϊκές τράπεζες!
Οι εισηγμένες ευρωπαϊκές τράπεζες που συμμετείχαν στα stress tests της EBA θα πρέπει να αντλήσουν περίπου 900 δισ. ευρώ για να πείσουν τους επενδυτές ότι έχουν επαρκή κεφάλαια για να αντέξουν μια νέα κρίση, σύμφωνα με τα δικά τους stress tests που "έτρεξαν" 3 κορυφαίοι ακαδημαϊκοί.
Ο Sascha Steffen, καθηγητής στο University of Mannheim και οικονομολόγος του ινστιτούτου ZE, και οι οικονομολόγοι Viral Acharya του NYU Stern και Diane Pierret του Πανεπιστημίου της Λωζάνης υποστηρίζουν ότι τα ευρωπαϊκά stress tests είναι μια αποτυχία, γιατί δεν αντικατοπτρίζουν επαρκώς τους πραγματικούς κινδύνους για τις τράπεζες.
Επισημαίνουν ότι οι 34 εισηγμένες τράπεζες έχουν χάσει το 33% της λογιστικής τους αξίας μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, ενώ εκτιμούν ότι πρέπει να αντλήσουν 882 δισ. ευρώ για να διατηρήσουν δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας CT1 στο 5,5%.
Μάλιστα, η Γαλλία έχει τις χειρότερες επιδόσεις, με τις τρεις γαλλικές τράπεζες που συμμετείχαν στα stress tests του 2016 (Societe Generale, Credit Agricole και BNP Paribas) να χρειάζονται την υψηλότερη κεφαλαιακή απαίτηση, σχεδόν 250 δισ. ευρώ, ακολουθούμενες από τις τέσσερις εισηγμένες τράπεζες της Βρετανίας με 185 δισ. ευρώ και τις έξι εισηγμένες τράπεζες της Ισπανίας, οι οποίες βρέθηκαν να έχουν έλλειμμα 116,6 δισ. ευρώ.
Οι Deutsche Bank και η Commerzbank παρουσιάζουν κεφαλαιακές ελλείψεις ύψους 114,4 δισ. ευρώ, ενώ οι 5 ιταλικές τράπεζες χρειάζονται 96,6 δισ. ευρώ.

Της Ελευθερίας Κούρταλη