Andrei Fursov: Rusland zal de toekomst van de wereld bepalen
De Engelse historicus en filosoof Arnold Toynbee mocht Rusland niet, maar hij merkte op dat zijn geopolitieke expansie altijd defensief van aard is geweest. De Russen proberen de grenzen zo ver mogelijk te verleggen, omdat Rusland anders niet wordt beschermd tegen het Westen of het Oosten. Er zijn dus bufferzones nodig.
De Russische historicus en sociaal wetenschapper Andrei Fursov vindt het ook belangrijk om een "nieuw wereldpolitiek programma op te stellen, een sociaal project dat de basis kan worden van een nieuwe alternatieve orde". Volgens hem kan Rusland zich niet "alleen op het Euraziatisch platform tegen het Westen verzetten".
Succes vereist een "wereldwijd alternatief", het "creëren van geallieerde enclaves" en op zijn minst informatieoorlog op het grondgebied van de vijand. Rusland moet ook "bereid zijn zijn geopolitieke medestanders te verdedigen".
"Natuurlijk zou het beter zijn om met iedereen in vrede te leven, maar het Westen zal [Rusland] niet met rust laten," oordeelt Fursov, terugblikkend in de tijd. President Bill Clinton vertelde Amerikaanse soldaten in 1995 dat de VS Rusland niet "groot zou laten worden". Zelfs toen was het doel van de VS om Rusland zwak en dienstbaar aan de westerse belangen te houden als toevluchtsoord voor natuurlijke hulpbronnen.
Rusland bestaat nog steeds omdat het als militaire supermacht het vermogen heeft om de Verenigde Staten en zijn bondgenoten reële schade toe te brengen als de situatie escaleert. "Als dat niet zo was, zouden we op dezelfde manier zijn behandeld als de Serviërs, Libiërs en anderen. We leven nog steeds op de militaire basis van de Sovjet-Unie, die werd gecreëerd door de broekriem aan te halen," herinnert Fursov zich.
De verslechtering van de betrekkingen tussen Rusland en het Westen zal een langdurig proces zijn. Tegelijkertijd moet men beseffen dat het neoliberale economische beheer Rusland niet in staat zal stellen deze confrontatie te weerstaan, laat staan van een overwinning te dromen. De enige uitweg uit Fursov is een "mobilisatie-economie".
Het probleem is dat de huidige Russische elite - of althans de meesten onder hen - niet bereid zijn de weg van een mobilisatie-economie in te slaan, maar proberen het proces te saboteren. "Deze mensen zijn opgevoed voor een comfortabel leven, dus ze zullen waarschijnlijk niet blij zijn met een langdurige confrontatie met het Westen," legt Fursov uit.
Na dertig jaar liberalisering kan het proces van stoppen en een nieuwe richting inslaan niet geheel pijnloos zijn. "De bevolking staat zeker achter deze ommekeer, maar het valt nog te bezien hoe ver de staatsleiding bereid is om in de nabije toekomst deze weg in te slaan", aldus Fursov.
De politieke wil van Ivan de Verschrikkelijke, of Stalin, bepaalde veel van het machtsevenwicht tussen de verschillende facties van het land. Bij het verzoenen van de belangen van de verschillende groepen speelde de wil van één persoon een beslissende rol.
Maar het gaat niet om het herstel van het staatssocialisme of de Sovjet-Unie - "je kunt niets uit de geschiedenis herstellen, Sovjet 2.0 is nauwelijks mogelijk - je kunt niet twee keer in dezelfde stroom stappen", meent Fursov, die de oude Griekse filosoof Heraclitus citeert.
Fursov spreekt van een vector voor de ontwikkeling van de Russische Federatie "gebaseerd op sociale rechtvaardigheid en een eigen culturele code, een eigen identiteit" (hij benadrukt dat deze identiteit niet beperkt is tot het orthodoxe christendom, maar een oudere en complexere basis heeft).
In de crisis van het begin van de 20e eeuw schreef de rechts-conservatieve denker Michail Mensjikov over "de enige uitweg uit de crisis". Hij stelde dat Rusland ofwel een "verandering van energie" zou ondergaan, ofwel het "lot van koloniaal India" zou ondergaan.
Evenzo verklaarde Jozef Stalin begin 1917 in een toespraak tot de arbeiders van Sint-Petersburg dat Rusland ofwel een socialistische Sovjetrepubliek zou worden ofwel een kolonie van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Voor historicus Fursov hadden de rechtse Mensjikov en de linkse Stalin "allebei gelijk".
Fursov meent dat de Russische Federatie opnieuw voor een soortgelijke keuze staat: of zij herwint de "historische Russische kwaliteit" door middel van een "energietransitie", of zij splitst zich op in reserves.
In 1917 vond in Rusland een politieke omwenteling plaats, de Oktoberrevolutie, waaruit de Sovjet-Unie ontstond. Met name vanaf het bewind van Stalin - dat gekenmerkt werd door grote sociale en wereldpolitieke veranderingen - legt Fursov verbanden tot op de dag van vandaag.
"De Sovjet-Unie versloeg niet alleen Hitler, maar vertraagde ook het proces van ultramondialisering, en daarom wordt Stalin in het Westen gehaat. Hij dwarsboomde de plannen van de globalisten en stelde de komst van 1991 zo'n zeventig jaar uit. Zonder dit zou de globalisering in de jaren 1920 zijn begonnen", aldus Fursov.
Ook in het hedendaagse Rusland lijkt er een soort "revolutie" gaande: Rusland heeft zich afgekeerd van het "collectieve Westen", van Europa, de Verenigde Staten en de Engelstalige landen. Rusland is een volwaardige beschaving, met een eigen waardesysteem en geopolitiek model.
Net als Fursov ben ik ervan overtuigd dat Rusland opnieuw een centrale rol zal spelen bij het bepalen van het lot van de wereldorde.