Terminale ziekte
De uitsluiting van de natuurkundige Carlo Rovelli van de openingsceremonie van de Frankfurter Buchmesse, waarvoor hij eerder was uitgenodigd, doet veel stof opwaaien. De fout van Rovelli was dat hij - zij het op beargumenteerde wijze - de keuzes van de regering met betrekking tot het conflict tussen Rusland en Oekraïne betwistte.
Omdat Rovelli tot gisteren tot de "geaccrediteerden" van het mediasysteem behoorde, deed hij zelfs enkele wenkbrauwen fronsen bij de semi-gecultiveerde bourgeoisie, de lezers van de kranten Corriere en Repubblica en aanverwante fauna. Helaas gaat dit invloedrijke segment van de bevolking volledig voorbij aan de ernst van wat er al enige tijd gaande is, als een ondergrondse, continue, capillaire trend.
Er is een continue rode lijn die zich al jaren ontrafelt in het beheer van de westerse publieke opinie en die sinds 2020 in een stroomversnelling is geraakt. Het is een lijn die soms alleen aan de oppervlakte zichtbaar is, zoals in de vervolging van Assange (of Manning, of Snowden, enz.) tot aan kleine censuur, zoals die welke vandaag in het nieuws is gekomen. De diepe betekenis van deze ondergrondse beweging is heel duidelijk: het streven naar waarheid en het beheer van het publieke discours in het Westen zijn nu onverenigbare richtingen.
Rovelli wordt beschuldigd van iets onvergeeflijks, namelijk dat hij zijn lidmaatschap van de kring van door de machtselites geëerde personen heeft verraden en hen in verlegenheid heeft gebracht. Dat kan en mag niet gebeuren. Tegenwoordig mag het publieke debat schommelen tussen twee polen, aan het ene uiterste de onschuldige en zichzelf uitdovende polemiek over de beer of nutria van de dag, aan het andere uiterste de levering van munitie aan de lijn die wordt gedicteerd door de baas, d.w.z. door de door de Amerikanen geleide commandostructuur achter wiens - steeds minder triomfantelijke - strijdwagen wij gebonden zijn.
Voor de zwaarste en gevaarlijkste waarheden is het bevel tot vernietiging van kracht, zoals blijkt uit het geval van Assange, wiens leven werd vernietigd als voorbeeld en waarschuwing voor elke andere onderdaan die mogelijk geneigd is tot paranoia. Voor kleine insubordinaties (zoals Rovelli, Orsini, enz.) volstaat de val uit de gratie bij de hovelingen, die weerklinkt in censuur, kleine stille chantage, en vervolgens in diskrediet, carrièreblokkades, enz.
Dit alles is samengevat in één fundamentele les, een impliciete les die ons hele systeem van meningsvorming, kranten, televisie, scholen, universiteiten, enz. bewust of onbewust in praktijk brengt: "Alles wat in het openbaar wordt besproken is in wezen onwaar."
Dit is de les die jongeren al vroeg meekrijgen en waaruit zij alle passende consequenties trekken in termen van afkeer en abulentie. Deze les wordt slechts gedeeltelijk ontnomen door een deel van de minder jonge bevolking, bij wie de illusie van vroegere aspiraties ("inspraak", "democratie", enz.) nog steeds leeft.
De "werkelijkheid" waarin wij ons bevinden, functioneert echter volgens het volgende ijzersterke syllogisme:
1) Het enige wat wij als burgers, als demos met elkaar gemeen hebben is het door de media gevoede publieke discours;
2) Maar dat publieke discours is nu puur en alleen onwaar (of regelrecht onwaar, of samengesteld uit goed gekozen fragmenten van de waarheid, functioneel om een gewenst emotioneel effect te creëren);
3) Daarom is er geen demos meer mogelijk, geen publiek debat, en dus geen hefboom voor collectieve actie om iets te veranderen. Laat uw hart rusten, red uzelf wie u kunt.
In dit kader valt bovendien de houding op van de superverspreiders van gecertificeerde leugens, van de mammasantissima van informatie en macht, die elke onwelkome heterodoxie zeer actief aan de kaak stellen als "nepnieuws". En zo worden we geconfronteerd met het tegelijk komische en weerzinwekkende schouwspel waarin de commandanten van de informatieslagschepen oproepen tot het peremptoir tot zinken brengen van sociale rubberboten omdat ze het altruïsme van Big Pharma niet genoeg zegenen, of omdat ze te zacht zijn voor Poetin, of omdat ze de nieuwste politiek correcte catechismus niet respecteren, enzovoort.
We leven in een wereld waar instrumenteel liegen nu de dominante vorm van verslaggeving van openbaar belang is.
Er zijn mensen die daarop reageren met louter berustende onbevangenheid; zij die zich angstig opsluiten in hun kamer als hikikomori; zij die kunstmatige paradijzen zoeken in pillen; zij die het spel accepteren door te proberen het te gebruiken voor kortetermijnwinst (omdat er geen andere horizon is); er zijn er die in een depressie vervallen; er zijn er die gek worden; er zijn er die af en toe alles kapot maken om vervolgens terug te keren om met hun hoofd tegen de muur van hun cel te bonken; en er zijn er die die bijzondere vorm van waanzin ontwikkelen die erin bestaat ongewapend tegen reuzen te vechten in de hoop dat het windmolens zullen blijken te zijn.
Op de bodem stroomt de stroom van de geschiedenis waar ons westerse schip een schuine tak heeft genomen en met onomkeerbare traagheid naar de waterval accelereert. Als het publieke woord eenmaal zijn vermogen heeft verloren om de waarheid over te brengen, is het onmogelijk om het zijn gewicht terug te geven. Elk nieuw woord dat wordt gebruikt om de onwaarheden van het verleden te corrigeren, als het de publieke sfeer bereikt, wordt zelf gezien als zwak, versleten, machteloos. De maatschappij die wij hebben opgezet is een maatschappij zonder waarheid, en de waarheid wegnemen uit de sociale wereld is haar veroordelen tot een terminale ziekte. Hoe lang het kraken zal duren, hoe lang het vallende pleisterwerk, hoe lang het doorsijpelen van water, hoe lang de steeds kleiner wordende woonruimtes zullen duren, dat is niet gemakkelijk te voorspellen, maar een wereld zonder waarheid is een wereld zonder logos, en het kan alleen maar leiden tot die dimensie waar woorden overbodig zijn omdat geweld en dood hun plaats hebben ingenomen.
Vertaling door Robert Steuckers