Oekraïne en de hypocrisie van de globale geldschieters

Oekraïne heeft enorme schuldverplichtingen aan buitenlandse schuldeisers

De IMF-strategie voor "kwetsbare en door conflicten getroffen staten" werd in maart 2022 bekendgemaakt en zal tot 2025 lopen.

In de samenvatting van het document staat: "Instabiliteit en conflict worden verergerd door klimaatverandering, voedselonzekerheid en genderongelijkheid...De gevolgen van instabiliteit en conflict zijn van cruciaal belang en rechtstreeks relevant voor het IMF-mandaat...De strategie biedt concrete maatregelen om de betrokkenheid, instrumenten en beleidsaanbevelingen van het IMF aan te passen om specifieke uitingen van instabiliteit en conflict aan te pakken".

In het document worden 42 landen op de NCC-lijst genoemd, die ongeveer 20% van de IMF-leden vertegenwoordigen De strategie is ontwikkeld door een team van deskundigen onder leiding van Franck Bosquet; voordat hij bij het IMF kwam, was hij Senior Director van de Fragility, Conflict and Violence Group bij de Wereldbank. Hij is ook een regelmatige deelnemer aan het Economisch Forum van Davos.

In het document wordt erop gewezen dat de landen van de NCG-groep behoefte hebben aan modernisering van het belastingstelsel en de douanerechten, herstructurering van het openbaar bestuur, anti-corruptiewetgeving, beheer van schuldvorderingen, toezichthoudende functies van regelgevende instanties en bestrijding van het witwassen van geld.

Niets nieuws hier - dezelfde methoden die de Wereldbank (WB) groep in de jaren '90 gebruikte om de economieën van de ontwikkelingslanden te herstructureren.

Overigens is het werk van de Conflictgroep van de Wereldbank reeds bekritiseerd door onafhankelijke denktanks. Een belangrijk probleem met de analyse van de Bank - en zelfs met die van de VN over conflicten en onstabiliteit - is het ontbreken van conclusies over de invloed van neoliberaal economisch beleid op conflicten en onstabiliteit. Het zijn deze gevolgen, waaronder toenemende ongelijkheid en armoede, en dalende indicatoren voor menselijke ontwikkeling, die in veel landen voor onrust zorgen.

Evenmin geeft de WB-analyse antwoord op de vragen hoe macro-economische schokken, ongelijkheid en werkloosheid (allemaal factoren die instabiliteit in de hand werken) zullen worden aangepakt. Hoe zal de Bank haar op stimulansen gebaseerde richtlijnen omvormen om de ontwikkeling van de NKG-landen te bevorderen?

En de interessantste vraag betreft Oekraïne: hoe gaan de Wereldbank en het IMF hun beleid uitvoeren ten aanzien van dat land, waar honderdduizenden vluchtelingen zijn, tienduizenden doden, vernielde infrastructuur.

Als het geen door conflicten geteisterd land is, wat is het dan wel?

Interessant is echter dat noch de WB, noch het IMF Oekraïne als een "kwetsbaar en door conflicten getroffen land" kwalificeren. Begin maart 2022 heeft de Bank een aanvullende lening van 489 miljoen dollar aan Oekraïne goedgekeurd en een trustfonds met meerdere donoren opgericht. Een week later wees de Bank nog eens 200 miljoen dollar toe aan Oekraïne en beloofde in de komende maanden te zullen helpen bij het samenstellen van een steunpakket van 3 miljard dollar voor Oekraïne.

Oekraïne wordt door de Wereldbank geclassificeerd als een midden-inkomensland. Als zodanig kan het alleen lenen van de kredietverlenende tak van de Bank, de Internationale Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (IBRD), en niet van de concessionele kredietverlenende tak, de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA). Als Oekraïne in de NCH-lijst was opgenomen, had het toegang kunnen krijgen tot gunstige looptijdfinanciering of overgeheveld kunnen worden naar de IDA-groep, waarbij het leningen tegen gunstige voorwaarden had kunnen krijgen en in aanmerking had kunnen komen voor schuldverlichting.

De classificatie van Oekraïne als een IDA-land ("land met een laag inkomen") zou buitenlandse investeerders echter ontmoedigen. En om het "vertrouwen van de investeerders" te behouden, doet de Oekraïense regering er alles aan om haar huidige status bij de WB/IMF te behouden.

Volgens Elliot Dolin-Evans van de Monash Universiteit (Australië) "is het grootste probleem met het herindelen van Oekraïne als een land "in conflict" dat het zeer problematisch zou zijn voor internationale financiële instellingen en schuldeisers, aangezien Oekraïne een van de grootste leners is van geld van het IMF en de Wereldbank en het land enorme schuldverplichtingen heeft aan landen en externe schuldeisers over de hele wereld. Een juiste classificatie van Oekraïne zou kunnen betekenen dat de schuldeisers, het IMF en de Wereldbank kwijtschelding van rente en kosten zouden verlenen voor leningen die aan het land zijn verstrekt, waarbij de eis van schuldkwijtschelding veel sterker wordt als Oekraïne een NKG-land is. Het IMF en de internationale schuldeisers ... houden rekening met de classificatie van de Wereldbank, en ook zij zouden Oekraïne in aanmerking moeten nemen voor schuldkwijtschelding of concessionele leningen indien de Bank Oekraïne als een NKG-land classificeert.

Dat wil zeggen, de Wereldbank knijpt een oogje dicht voor wat er met Oekraïne gebeurt, zij is geïnteresseerd in woekerregelingen, waaronder schuldaflossing met rente. Dezelfde aanvullende lening van de Wereldbank werd toegekend op voorwaarde dat de Oekraïense regering "haar verbintenissen om de... hervormingen na het einde van de oorlog". Oekraïne zal leningen blijven krijgen tegen marktrentevoeten, waardoor het met nog meer onhoudbare buitenlandse schuld wordt opgezadeld.