Nationaal bolsjewisme: Van Nikolai Oestrijalov tot de speciale militaire operatie in Oekraïne

Aangenomen wordt dat de ideologie van het nationaal bolsjewisme in Duitsland opkwam in 1919, toen de term "nationaal bolsjewisme" voor het eerst in de Duitse pers werd gebruikt. In Duitsland begon zich een soort informele partij te vormen van mensen die wilden samenwerken met Sovjet-Rusland en de toekomst van Duitsland zagen in een bondgenootschap met dat land. Het waren geen communisten, geen linksen, maar nationale bolsjewieken. Ernst Niekisch, een uitstekend denker van de 20ste eeuw, was de bekendste.

De vorming van de ideologie van het Russische nationale bolsjewisme wordt in verband gebracht met de naam van Nikolai Oestrijalov. Nikolai Oestrijalov werd geboren op 25 november 1890 in Sint-Petersburg. Hij was advocaat, leraar rechten, professor en politiek actief als lid van het Centraal Comité van de Cadettenpartij. Aangenomen wordt dat de Cadetten liberalen waren van hun tijd, het begin van de 20ste eeuw. Maar ondanks het feit dat zij democratische vrijheden en een Grondwet eisten, zoals de naam van de partij aangeeft, waren zij overtuigde Russische imperialisten. Pavel Miljukov, een van de leiders van de partij, eiste tijdens de Eerste Wereldoorlog dat de Straten werd ingenomen, zodat de Russische vlag boven Constantinopel zou worden gehesen. En na de revolutie, toen hij in het buitenland woonde (hoewel hij de bolsjewieken en de Sovjetleiding echt haatte), steunde hij toch de Winteroorlog - hij zei: "Ik heb Vyborg nodig." Nikolai Oestrijalov was ook een Russisch tsarist en staatsman. Tijdens de Burgeroorlog sloot hij zich aan bij het Witte Leger. Hij was een van Koltsjaks medewerkers en stond aan het hoofd van diens persbureau. Geleidelijk aan, in 1918-1919, tijdens de Burgeroorlog, begon hij echter gedesillusioneerd te raken over de Witte Beweging, zich af te keren van de ideeën en praktijken van de Witte Beweging, en de Bolsjewieken van dichtbij te bekijken.

Hoe gebeurde dit? In de eerste plaats zag hij in de bolsjewieken een krachtiger en wilskrachtiger beweging dan die van de Witten. In 1918 vertrok hij naar Perm, op dat moment ingenomen door de Roden. Hier zijn zijn herinneringen: "Ik herinner me dat ik eens in een openbare kantine in Perm zat. Rondom aan de tafels zaten soldaten van het Rode Leger, commissarissen, "hulpverleners". Levendig ingeprent, gegoten in een gehamerde vorm, is het Jacobijnse type de geschiedenis ingegaan. Hetzelfde geldt voor het bolsjewistische type; het is ongetwijfeld al op dezelfde manier gegoten - een verschrikkelijk type. Maar men kan deze originaliteit voelen, het belangrijkste is de wil, die ook in het wassenbeeldenmuseum te zien zal zijn". Hier is zijn kijk op de blanken: "Noch Aleksejev, noch Koltsjak, noch Denikin hadden de Eros van de macht. Ze waren allemaal "wankele leiders van de wankelende", ondanks hun persoonlijke moed. Dat is natuurlijk geen toeval. De revolutie slaagde erin het idee van de macht inhoud te geven, het te combineren met het temperament van de macht. Ten eerste was er een keuze tussen de vasten en de wankelen. En het was in Lenin dat hij de Eros van de macht zag, in tegenstelling tot de leiders van de Witte beweging. Het tweede punt is dat in 1918-1919 de Burgeroorlog nog met man en macht gaande was, maar hij zag de bolsjewieken in de toekomst al als "verzamelaars van Russische landen" en schreef het volgende: "Het bolsjewistische centralisme, slechts naar buiten toe omgeven door de demagogie van de vrije definitie van de volkeren, is een ware terreur voor de levende gordel van de districtsdwergen (hier bedoelen we natuurlijk Oekraïne, Georgië en andere nationale buitenrijken). En de nationale missie, waar een loyale Russische regering misschien vele decennia over had gedaan, wordt nu beloofd te worden uitgevoerd op een zeer ontrouwe manier, in kortere tijd en met minder slachtoffers". Dit schreef hij in 1919 in zijn dagboeken. Vervolgens vormt hij een ideologie, zegt dat hij een nationale bolsjewiek is, een aanhanger van de Sovjetmacht. In Mantsjoerije, terwijl hij werkte aan de Chinees-Oosterse spoorweg, volgde hij de ontwikkeling ervan en publiceerde hij bundels artikelen die zowel in Moskou als in het Westen zorgvuldig werden bestudeerd. Zijn ideeën werden besproken op partijcongressen, en wij benadrukken dat hij opnieuw, zoals de Duitse Nationale Bolsjewieken, geen communist wordt, hij wordt geen marxist, maar tegelijkertijd concludeert hij dat de bolsjewieken de kracht zijn die de Russische staat nieuw leven kan inblazen. Hij verwelkomt de stappen die daarop gericht zijn, en hij verwelkomt niet de stappen die dat niet zijn. Deze weg duurde vrij lang, er vielen veel slachtoffers, maar uiteindelijk gebeurde alles zoals Oestrijalov had voorspeld, zij het niet onmiddellijk. De jaren '20 en '30 waren gevuld met de strijd tussen twee tendensen: Het nationale bolsjewisme, de centralistische tendens (de nationale bolsjewieken als voorstanders van een grote gecentraliseerde staat) en het nationale communisme. Mikhail Agursky schreef in zijn werk "The Ideology of National Bolshevism", voor het eerst gepubliceerd in 1979 in Parijs: "Als het nationaal bolsjewisme een etatistische beweging is, dan is het nationaal communisme van de periferie voor de vertegenwoordigers van de Communistische Partij, mensen met radicaal linkse opvattingen die bovendien nationalisten waren". Georgische nationalisten, Oekraïense nationalisten, Tataren - er waren er veel in de gevestigde communistische partijen. De grootste kring van nationale communisten was de Oekraïense. De jaren '20 en '30 waren een dramatische periode voor Oekraïne, toen eerst, met de zegen van de partijleiding, de zogenaamde politiek van Oekraïnisering werd uitgevoerd, die vervolgens halverwege de jaren '30 werd stopgezet. Er zijn veel mensen die de bolsjewistische leiding een steen willen toewerpen voor deze inheemsing. Ik zal hen niet tegenspreken - het was een grote politieke fout toen de Oekraïnisering van de inheemse Russische gebieden eigenlijk van bovenaf werd opgelegd. De pers werd in het Oekraïens vertaald, er werden quota ingevoerd voor toelating tot de ambtenarij, men moest Oekraïens spreken, zelfs op universiteiten. De Oekraïense identiteit werd kunstmatig gevormd, en veel mensen protesteerden daartegen - partijleden, Donbass-arbeiders, mensen in Slavyansk, in Charkov. Ook binnen de partij werd erover gediscussieerd. Ter verdediging van het bolsjewistische leiderschap kunnen we allereerst zeggen dat het nog steeds werd uitgevoerd binnen het kader van één enkele staat. Hoewel de Oekraïense SSR formeel onafhankelijk was, werd de situatie volledig gecontroleerd vanuit Moskou - er was geen fenomeen van Svidomisme (separatisme), zoals we nu waarnemen, en dat kon ook niet bestaan. Ten tweede streden zij tegen de uitwassen, waaronder het Oekraïense nationalisme, tijdens het proces van Oekraïnisering. Dat wil zeggen, er waren twee tendensen: de ene was de Oekraïnisering, en de andere was de strijd tegen degenen die deze svidomistische ideologie duidelijk uitdroegen. De derde is het resultaat van dit proces. Het resultaat was dat de Oekraïnisering begin jaren dertig werd ingeperkt. Skrypnik en de Oekraïense dichter Khvylevoi, de auteur van de slogan "Ga weg uit Moskou!", die romans publiceerde waarin hij zich richtte tot de Russische, Moskouse Sovjet-intellectuelen: "Jullie zien de Petliura in ons, maar jullie zien geen Oestrijalovisme in jezelf" - werden tijdens de repressie doodgeschoten of pleegden zelfmoord. Halverwege de jaren dertig was de Oekraïnisering voorbij. In 1937, op het hoogtepunt van de Grote Terreur, keerde Oestrijalov terug naar Moskou. Hij werd doodgeschoten en beschuldigd van spionage, werken voor de Japanse inlichtingendienst, anti-Sovjet activiteiten, enz. Het lijkt mij dat als hij na de Tweede Wereldoorlog was teruggekeerd, hij vrij vreedzaam in de USSR zou hebben geleefd, net als Alaxander Vertinski of Alexander Kazembek, die een markant figuur was in de Witte Beweging. Nikolai Oestrijalov had de pech in 1937 naar Moskou te komen. Ook hij was een te prominente figuur, en Stalin moest de getuige van evolutie elimineren.
Oestrijalovs ideeën van het Nationaal Bolsjewisme begonnen echter de overhand te krijgen. Dit was het onderwerp van de lezing van onze eerste spreker - de wending in de politiek, ideologie, cultuur en geschiedenis aan het eind van de jaren dertig. Jozef Stalin en Andrej Zjdanov, secretaris van het Centraal Comité van de CPSU (b), pleegden een ware staatsgreep. Het korte pad van de geschiedenis van de CPSU (b) verdwijnt met nieuwe historische gegevens, als er geen Russisch Rijk meer is, de "gevangenis der naties", die werd uitgeroepen door de school van Michail Pokrovski, een van de vooraanstaande Sovjet-historici. Films als "Alexander Nevski", "Ivan de Verschrikkelijke" van Sergej Eisenstein werden uitgebracht. De rode graaf Alexei Tolstoj schreef de roman "Peter I". De namen van de Russische generaals en tsaren kwamen terug in hun positieve betekenis. Deze nationaal-bolsjewistische wending van Ustryalov eind jaren dertig kwam precies op tijd, want zonder deze wending zou het uiterst moeilijk, zo niet onmogelijk zijn geweest om de Grote Patriottische Oorlog te overleven en te winnen. Geen wonder dat de bolsjewistische partij de juiste woorden vond in andere slogans, zoals "broeders en zusters", die een beroep deden op de oude Russische geschiedenis. In feite was de Nationale Bolsjewistische Partij sinds het einde van de jaren dertig een extra ideologie van de Sovjetmaatschappij geworden, naast het klassieke marxisme. Dit was de visie en prediking van Oestrijalov - hij stierf, maar zijn ideeën wonnen.

Als we overgaan naar een andere historische periode, eind jaren 80 - begin jaren 90, zien we hoe het nationale communisme in de Sovjetrepublieken nieuw leven werd ingeblazen, toen Leonid Kravtsjoek en andere mensen uit de partijnomenclatuur begonnen te zeggen: "Ja, wij zijn communisten, maar wij zijn eerst en vooral Oekraïners." En toen namen ze met succes deel aan de ineenstorting van het land - ze hadden het communisme of de Sovjet-Unie niet nodig. Er was de ineenstorting van het land, de plundering van eigendommen en de cultivering van een svidomistische ideologie, die we vandaag in zo'n lelijke vorm in de vijand waarnemen. Het is logisch dat in de jaren '90 het nationaal bolsjewisme als imperiale ideologie nieuw leven werd ingeblazen. Op 1 mei 1993, na het beroemde bloedbad met OMON in het centrum van Moskou, ondertekenden Alexander Doegin en Eduard Limonov de Verklaring over de oprichting van het Nationaal Bolsjewistisch Front als reactie op het verraad, de ineenstorting van het land, Jeltsin en wat hij deed. Aangezien het nationaal bolsjewisme een ideologie van de staat is, werd de houding ten aanzien van de Oekraïense kwestie op ondubbelzinnige wijze tot uitdrukking gebracht. Iedereen heeft ongetwijfeld de video gezien waarin Limonov wordt geïnterviewd tijdens een van de demonstraties van de zogenaamde rood-bruine patriotten en linksen. Hij verwoordde het als volgt: "Waarom in hemelsnaam de Donbass en zijn geboorteplaats Kharkov (hij is geboren in Dzerzjinsk, maar opgegroeid in Kharkov), de Krim aan Kiev is gegeven? We zullen hiervoor moeten vechten en bloed vergieten". Dat gebeurde 20 jaar later. Natuurlijk is voor zowel de verboden Nationale Bolsjewistische Partij als Limonovs Andere Ruslandpartij de Oekraïense kwestie altijd belangrijk geweest. Zo werd in 1999 het spandoek "Sevastopol is een Russische stad" opgehangen aan de toren van de Seamen's Club in de stad. De krant van de Russische Zwarte Zeevloot maakte destijds bezwaar tegen deze actie en beweerde dat de nationale bolsjewieken deze provocerende slogan gebruikten om tussen Russen en Oekraïners te komen. Vervolgens was er de eerste oorlog van 2014-2015, waaraan ook de Nationale Bolsjewieken actief deelnamen. De Interbrigadebeweging werd opgericht, en nu hebben we die nieuw leven ingeblazen en blijven we dat doen. Iemand is in gevecht, iemand is oorlogscorrespondent, iemand is humanitaire hulpverlener. Dit is onze bijdrage aan de overwinning op de vijand. Ik wil erop wijzen dat er ook een vraag is naar nationaal bolsjewisme, en wel een zeer grote vraag. In veel opzichten gebeurt dit spontaan, wanneer mensen kijken naar sommige dingen die de Russische autoriteiten doen en het niet begrijpen. Dit is wat er gebeurde toen enkele van onze gevangenen werden uitgewisseld tegen vele commandanten van het Azov Bataljon en Viktor Medvedsjoek. Dit was de oorzaak van een storm van verontwaardiging in Telegram onder de soldaten, de militaire officieren en alle andere waarnemers van het proces. Oorlogscorrespondent Roman Saponkov uit Sint-Petersburg schrijft: "Als ik naar al deze cynische gebeurtenissen kijk, begin ik de sfeer van de Russisch-Japanse oorlog of van 1916 te begrijpen - een ondoordringbare domheid en verloedering omringen mij - en ik heb steeds meer respect voor de bolsjewieken vanuit het oogpunt van staatsplanning. Zij hadden altijd nul twijfel en reflectie." Stalin zei bijvoorbeeld ooit: "Ik ruil geen soldaten voor generaals." Dat wil zeggen, hetzelfde: voor de stevige, tegen de wankele. Als de Russische regering nu niet de nodige standvastigheid toont, en soms lijkt te aarzelen, als er geen nationaal-bolsjewistische top-down draai komt om een einde te maken aan de erfenis van de jaren '90, d.w.z. de oligarchen die de Russische elites niet hebben verlaten, als de aanvallen op de Rode ideologie, op de geschiedenis van de Sovjet-Unie (ik bedoel geen historische discussies - we kunnen discussiëren over de rol van Lenin en Stalin) niet worden gestopt.... Dit mag niet gebeuren op het niveau van de staat, omdat het een splitsing veroorzaakt tussen de Rode en de Witte patriotten, en iedereen begrijpt de gevolgen van deze splitsing. Het zal voor iedereen slechter zijn als we verliezen. Het zal dus moeilijk, zo niet onmogelijk zijn de vijand te verslaan zonder deze Nationaal-Bolsjewistische wending, zonder de nodige vastberadenheid. Laten we ons de les van 1941-1945 herinneren. Toen versloegen we een nog sterkere vijand.

Vragen & Antwoorden

Nikolai Aroetjoenov: Het nationaal-bolsjewisme beschouwt de geschiedenis van Rusland als een integraal geheel, en kiest die punten waar het mogelijk is zich te baseren op een specifieke historische realiteit, terwijl het alle stadia van de geschiedenis aanvaardt en nooit vergeet. En wat is bijvoorbeeld uw mening over het concept van sociaal monarchisme, dat het onderwerp is van de boeken van Vladimir Karpets?

Andrey Dmitriev: Ik kan er niet in detail over praten omdat ik het eerlijk gezegd niet heb gelezen. Maar dit geldt inderdaad voor de historische tradities van de perceptie van het nationaal bolsjewisme. De Russische geschiedenis, inclusief die van de bolsjewieken, wordt vanaf het begin gezien als een continu proces. Het is interessant te weten dat de mensen van de cultuur en de kunstenaars, de mensen van de Zilveren Eeuw, dit als eersten aanvoelden. Agursky onderzoekt deze aspecten in detail, waarbij het gedicht "12" een van de symbolen is: " In een krans van witte rozen, voor hen gaat Christus Jezus" (Vertaald door Jon Stallworthy en Peter France) leidt een detachement soldaten van het Rode Leger. Of Maximilian Volosjin met zijn "Tsaar Peter was de eerste bolsjewiek" - we hebben vandaag ook verwijzingen naar de bolsjewieken gehad. "De commissarissen hebben de geest van de autocratie, zoals de tsaren diep in zich een exploderende revolutie hebben." Daar heeft hij aanvankelijk "dwaasheid" - "De commissarissen hebben de dwaasheid van de autocratie." Maar deze regel met het woord "geest" bevalt ons ook. Dit alles beschouwt het bolsjewisme als een door en door Russisch fenomeen. Bovendien was het, zoals reeds gezegd, met behulp van deze ideologie dat het bolsjewisme erin slaagde zijn posities te consolideren, te overleven en ons land door de moeilijke beproevingen van de 20e eeuw te leiden.

Nikolai Aroetjoenov: Ik wil een paar woorden zeggen over Vladimir Karpets. Ik denk dat hij een van de grootste Russische filosofen is, onze tijdgenoten. Moge hij rusten in vrede. Karpets is niet meer onder ons. In zijn werk beweerde hij dat het leven twee kanten heeft - materiële en spirituele. De ideeën van conventioneel links, sociale rechtvaardigheid in de economie die eigen zijn aan Rusland, voor het Russische volk dat op pijnlijke wijze rechtvaardigheid om zich heen eist, behoren tot de materiële kant van het levensspectrum. Anderzijds zag Vladimir Karpets in Moskou Rus met zijn idealen van alledaagse orthodoxie de beste belichaming van het spirituele beeld. Het werd direct belichaamd in het leven, wanneer iemand zich in tijd en ruimte oriënteerde volgens de kerkelijke kalender, omdat de richtlijnen van de orthodoxie voor hem een belangrijke rol speelden. In de pre-revolutionaire periode was het ideaal van het monnikendom het hoogst bij het volk (ik bedoel niet de elite). Na de revolutie wordt het ideaal van een wetenschapper gedurende een bepaalde periode een rolmodel voor zowel het gewone volk als de elite. Een wetenschapper en een monnik zijn hier enigszins vergelijkbaar (de wetenschapper natuurlijk in zijn moderne tijdversie).

Andrey Dmitriev: Nogmaals, kameraad Lenin zag de Bolsjewistische Partij als een religieuze orde en zei zelfs: "De Partij is de orde van de zwaardvechters." De Kerk werd op dezelfde manier opgevat. Laten we denken aan de "verzoening" van de autoriteiten met het ROC tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bekende bezoek van patriarch Alexy I aan Stalin is ook een onderdeel van de nationale bolsjewistische wending. Wat de naoorlogse periode betreft, dit was de strijd tegen het kosmopolitisme. Wat het pro-Westernisme betreft, was de strijd tegen wortelloze kosmopolieten effectief en werd deze actief gesteund in de samenleving. We kunnen het Grote Stalintijdperk beschouwen als een legpuzzel met vele stukjes. Als we rekening houden met deze nationaal-bolsjewistische wending, vormt alles een volledig gezond plaatje. Ik wil u eraan herinneren dat dit beeld - het naoorlogse stalinisme van 1945-1953 - het hoogtepunt is van de historische macht van ons land voor alle tijden. De regering van Nicolaas I was het hoogtepunt van de macht in de tsaristische tijd, toen Rusland de "gendarme van Europa" was. Toen Stalin aan de macht was, stond half Oost-Europa ook onder onze controle, we waren bevriend met China. Ja, er waren later revoluties in Cuba, maar er was al onenigheid ontstaan in het socialistische kamp, er was bijvoorbeeld ruzie met China tijdens de Chroesjtsjov-periode, enzovoort. Het hoogtepunt van de macht is dus het naoorlogse stalinisme, 1945-1953. Laten we niet vergeten op welke basis het allemaal is opgebouwd.

Daniil Sjoelga: Denkt u dat het mogelijk is om de huidige gebeurtenissen van de Speciale Militaire Operatie te interpreteren als onderdeel van, als ik het zo mag zeggen, de uitgestelde burgeroorlog in de Sovjet-Unie, die niet plaatsvond tijdens de ineenstorting van de Sovjet-Unie, maar die logischerwijs toch had moeten plaatsvinden, en die over 30 jaar ook plaatsvond?

Andrey Dmitriev: Dit is precies hoe het geïnterpreteerd moet worden. Zoals Mikhail Elizarov zong: "Vervloekt, Gorbatsjov." Natuurlijk zijn in Belovezhskaya Pushcha de hoogste autoriteiten van de CPSU, zowel Gorbatsjov als Boris Jeltsin, verantwoordelijk voor deze tegenstellingen die in de toekomst opgelost moeten worden. Sommige conflicten braken onmiddellijk uit, zoals de Georgisch-Abchazische en de Armeens-Azerbeidzjaanse of Transnistrische conflicten. Het bleek dat iets enige tijd werd uitgesteld, en geleidelijk (Vladimir Poetin regeert het land toch al meer dan 20 jaar?) komt dit inzicht in de loop der jaren. Eerst de toespraak in München, dan de Vijfdaagse Oorlog, dan 2014-2015, en nu een speciale operatie in Oekraïne. De intellectuelen van onze tijd - Eduard Limonov, die zei dat we zouden moeten vechten, Alexander Prokhanov, Alexander Doegin - ze zijn zich hier allemaal goed van bewust geweest. Nu ontrafelen we, met bloedige gevolgen, alles wat eind jaren 80-begin jaren 90 door de partijnomenclatuur was geregeld, zowel van de All-Union als van de nationale republieken.

Nikolai Aroetjoenov: Collega's, denkt u dat modernisering mogelijk is zonder verwestersing? Vandaag sprak Arkadi Yurievich, onder verwijzing naar Karamzin, over zijn idee van de verwerving van technologieën zonder de invoering van buitenlandse gewoonten. Wat kan er vandaag gedaan worden? Gezien het feit dat Rusland en de Russische intellectuelen zo'n lange weg hebben afgelegd, altijd gericht op het Westen, hoe kunnen we dat vandaag doen? Hoe kunnen we technologie lenen zonder ons met de consumptiecultuur de hele reeks waarden toe te eigenen die gepaard gaan met de verwerving van technologie.

Daniil Sjoelga: Feit is dat er geen probleem is. De globalisering heeft ook positieve aspecten. We leven in een wereld waarin de Chinezen, de Japanners en de Koreanen, vooral de Zuid-Koreanen, een zeer hoog wetenschappelijk en technisch potentieel hebben. Tegelijkertijd heeft de verwesterlijking op de een of andere manier invloed op hen, maar op een zeer, zeer bijzondere manier. Daarom was het in de tijd van Peter de Grote niet nodig om te veranderen in Westerse dubbelgangers. Nu is Rusland volgens sommige technologieën een geavanceerd land: achter al het nieuws over gevechten is het feit dat een gesloten reactor bijna klaar is, verdwenen. Afval, ook nucleair, zal worden verwerkt in de reactor, en het zal geweldig zijn. We hebben dus veel baanbrekende technologieën, en die zullen zich blijven ontwikkelen. Bovendien bevinden veel wetenschappelijke centra zich nu in Azië, en voor wetenschappelijke samenwerking in de exacte en natuurwetenschappen met China en Japan (China is gemakkelijker om mee samen te werken) hoeven we het genie van Mao Zedong of Deng Xiaoping niet te erkennen. Bovendien hebben de Chinezen, als pragmatische mensen, daar geen behoefte aan. Zij werken over het algemeen zonder politiek, waarvoor zij in Afrika en Centraal-Azië geliefd zijn. Volgens mij is er dus, ondanks de nationale eigenaardigheden, geen probleem. We zijn tenslotte allemaal Homo sapiens. We hebben allemaal, met uitzondering van de Afrikanen, een beetje Neanderthaler in ons, dus we zijn niet zo verschillend. We leven allemaal in een wereld van progressief kapitalisme, ongeacht onze nationale afkomst. Daarom is het mogelijk om wetenschappelijke relaties aan te gaan volgens de wetten van de buitenwereld. Het is duidelijk dat elke lokale gemeenschap zich ontwikkelt volgens haar eigen wetten, die verband houden met de geografie, met de geschiedenis van het volk, met de nationale samenstelling, enzovoort. Om westerse technologieën over te nemen, hoeven we geen westers imago aan te nemen, vooral omdat we allemaal begrijpen dat het westerse links-liberale discours (hoewel er praktisch niets meer van over is) zelfs in het Westen de reputatie heeft aangetast. Het is geen toeval dat mevrouw Le Pen bij de laatste verkiezingen in Frankrijk haar aanwezigheid in het parlement met 11 keer heeft vergroot. Hetzelfde gebeurde bij de verkiezingen in Italië, enzovoort. Wat is het discours van het Westen? In de Verenigde Staten is het verschil tussen de Democraten en de Republikeinen hetzelfde als het verschil tussen Puma en Adidas. Ze zijn duidelijk vrijwel hetzelfde, alleen de groepen verschillen. In Europa is dat anders. Daarom is verwestersing zonder verwestersing mogelijk in de moderne wereld. In Europa maken we allemaal deel uit van het christendom, we komen allemaal uit een christelijke beschaving, uit de verschillende varianten daarvan. Er is veel protestantse staat, katholicisme, in het Westen, zoals we weten. Maar in feite is de vraag wie er dichter bij staat - orthodox bij katholiek of orthodox bij calvinist - een grote vraag als we het hebben over beschavings-religieuze categorieën. Ik denk dus dat het heel goed mogelijk is. Het belangrijkste is om gezond verstand te tonen, normale partners te zoeken en dan komt alles goed.

Nikolai Aroetjoenov: Er was een opmerking over de mogelijkheid om het beschavingsniveau van onze cultuur te benoemen als dat van de Rossijane (de burgers van de Russische Federatie in tegenstelling tot de Russen). Het lijkt mij dat dit woord niet aanslaat, omdat het wellicht wordt geassocieerd met de tijd van Jeltsin, met de jaren '90. Over Russen kan hier op twee niveaus worden gesproken: op beschavingsniveau, zoals Stalin zei: "Ik ben een Georgiër met de Russische nationaliteit"; maar hij bedoelde dat hij Russisch was in termen van beschaving. En tegelijkertijd zijn er ook etnische Russen, die kunnen worden teruggebracht tot de benaming "Grote Russen". En ik denk dat dit de juiste manier is. Zelfs in het Westen wordt iemand die uit Basjkirië of Mordovië komt, Russisch genoemd. Zo was het zowel in de 19de als in de 20ste eeuw. Daarom lijkt het mij mogelijk om rustig te stoppen met zoeken en deze richting te ontwikkelen. Wat het zoeken naar partners betreft, lijkt het mij dat het zonder een ideologie die in concrete concepten wordt uitgedrukt, zonder het gezag zelf of ten minste enkele groepen binnen de elite die in deze ideologie geloven, onmogelijk is, omdat degenen die een langetermijnidee hebben altijd zullen winnen. Het is alleen mogelijk om middelen uit te wisselen. Maar op lange termijn zullen degenen die redenen hebben en daarin geloven, winnen. We kunnen kijken naar het voorbeeld van ons land in de jaren '70. Toen verdween de ideologie simpelweg uit de staat. Misschien bleef het in de gewone mensen, maar degenen die vanaf hoge tribunes spraken hadden geen geloof meer in wat ze zeiden. En naar mijn mening was dit een van de grootste en belangrijkste redenen voor de ineenstorting van de Unie - er waren geen mensen aan de macht die bereid waren idealen ten uitvoer te leggen. Vandaag de dag zijn er mensen die hoge idealen hebben. Ze kunnen verschillend genoemd worden, maar wat ze gemeen hebben is de liefde voor Rusland, voor zijn manifestaties, voor de staat, hoe eigenaardig die ook mag zijn. Het is gemakkelijk om van het moederland te houden, het is moeilijk om in dit opzicht van de staat te houden. Toch is dit ons deel, onze manifestatie - de grofste, de meest uiterlijke. Nogmaals, er is liefde voor cultuur, voor iets dat verschillende elementen kan verzamelen, soms zeer uiteenlopende.

Daniil Sjoelga: Feit is dat ideologie slecht is. In het moderne China is het een overvloed. Maar een ander ding is dat de Chinezen anders zijn (daarom zijn ze meer welkom in Afrika dan Amerikanen), omdat ze zich niet aan iedereen ergeren door de dingen op te leggen zoals zij dat doen. Op het gebied van binnenlandse consumptie is ideologie prima. Waarom het aan iedereen gaan verkopen? Waarom staat de westerse wereld nu op gespannen voet met Saoedi-Arabië? Omdat iedereen proberen te vervelen met de ideologie tot trieste gevolgen leidt. Zoals alles is ideologie goed met mate. Maar ik ben het met u eens. Zoals in de klassieke Sovjetfilm: "Het idee is mijn leidraad." Wat nu? Natuurlijk moeten we begrijpen waar we staan in termen van ontwikkeling, waar we staan in termen van beweging. En het is geweldig om daarover na te denken en te discussiëren. Maar tegelijkertijd mogen we het dagelijks brood en de opbouw van de staat niet vergeten. Want, bijvoorbeeld, onder Mao Zedong was China superideologisch, en eerlijk gezegd was het vrij arm. En Deng Xiaoping bleek pragmatischer. In feite wordt zijn groep in de Chinese geschiedenis pragmatici genoemd. Zij hebben een nieuw China opgebouwd, dat nu de nummer één staat ter wereld is in termen van koopkrachtpariteit. Tegelijkertijd heeft Deng Xiaoping de Communistische Partij niet afgeschaft. En de Communistische Partij bestaat nog steeds.

Vertaling door Robert Steuckers