Fusaro: Het tijdperk van het eeuwige heden en de verdamping van de toekomst

In Essere senza tempo [Tijdloos zijn] kwalificeerde ik ons heden met de twee elkaar aanvullende uitdrukkingen "nihilisme van de haast" en "versnelling zonder toekomst", om aan te geven hoe het huidige landschap van het "absolute kapitalisme" de versnelling van ritmes nodig heeft - functioneel voor de triomf van de logica van uitwisseling, produktie en winst, alsmede de onlogische logica van immense groei - maar niet van de toekomst. Integendeel, een groot deel van haar energie gaat naar een desertificatie van de verwachtingen en een synergetische vereeuwiging van het heden, om de mogelijkheid van een andere toekomst en een transformatie van de huidige orde te voorkomen, door deze in de kiem te smoren.
Had het kapitalisme in het begin de toekomst nodig om zichzelf te zien als een realiteit die voorbestemd was om mondiaal te zijn, nu het deze status daadwerkelijk heeft bereikt, in de vorm van de mondialisering van de markt en de planetaire standaardisering van denken en levensstijlen, kan het zich nu tevreden stellen met een eeuwig gereproduceerd heden. De huidige "verduistering van de toekomst" (Marc Augé) - met de bijgevoegde verabsolutering van het heden als enige horizon en, tegelijkertijd, met de naturalisering van de historische dimensie - moet worden gezien in relatie tot een "consumptiemaatschappij" die ernaar streeft historisch altijd dezelfde te blijven, die de tijden van produktie en consumptie ongelooflijk versnelt en, tegelijkertijd, aan de wortel elke mogelijkheid en elke intelligentie van een andere toekomst ontkent, waardoor alle utopische passie wordt geneutraliseerd.

Op die manier dringt het heden de toekomst binnen en holt die van binnenuit uit, tot hij volledig uiteenvalt: het economisch fanatisme van vandaag heeft geen behoefte meer aan alternatieve toekomsten, maar streeft eenvoudigweg naar een eeuwige herhaling van hetzelfde heden, uitgevoerd in een steeds hoger tempo, in overeenstemming met de groei van de winst in een steeds duizelingwekkender tempo. In dit kader is de enige toekomst die onze wereld zich lijkt te kunnen veroorloven die welke wordt afgemeten aan de positieve groeicijfers van de wereldproduktie, de economie en het BBP.

De markt, als historisch en sociaal produkt van menselijk handelen dat zich sub specie temporis ontvouwt - en bijgevolg als resultaat van sociaal handelen dat plaatsvindt door bemiddeling van de historische tijdelijkheid - verwijdert de sporen van zijn eigen sociaal-historische bepaling. Zij doet dit met het dubbele en synergetische doel haar eigen ontstaansgeschiedenis nietig te verklaren en haar eigen uiteindelijke uitroeiing te annuleren. Op die manier wordt de dynamiek van naturalisatie van het sociale en fatalisering van de geschiedenis, die onlosmakelijk verbonden is met het kapitalisme van na 1989, voltooid.