Finland in de NAVO
09.06.2022
Op 12 mei kondigden de Finse premier en president officieel aan dat zij besloten hadden een aanvraag in te dienen om lid van de NAVO te worden. Uiteraard komt er geen referendum over deze kwestie, alles wordt vrijwillig besloten door de huidige autoriteiten.
De vraag moet gesteld worden - was Finland werkelijk een neutraal land? Hoewel het Vredesverdrag van Parijs van 1947 en het Vriendschapsverdrag met Rusland nog steeds van kracht zijn, is Helsinki al vele jaren de facto lid van de westerse politiek-militaire gemeenschap. Het feit dat dit lidmaatschap niet juridisch geformaliseerd is, betekent niet dat Finland geen russofobe agenda's heeft gekoesterd of zich niet inschikkelijk heeft opgesteld tegenover zijn NAVO-partners.
Finland is een van de uitgebreide partners van de NAVO en is sinds 1995 actief betrokken bij het plannings- en herzieningsproces van de NAVO. Bovendien heeft Finland deelgenomen aan verscheidene crisisbeheersingsoperaties van de NAVO en wordt het regelmatig uitgenodigd voor NAVO-vergaderingen, vooral sinds eind februari 2022. Momenteel heeft Finland in totaal 300 crisisbeheersings- en vredestroepen - ingezet in Libanon, Kosovo, Irak, Mali, Somalië, het Middellandse Zeegebied en het Midden-Oosten.
In februari 2022 nam Finland deel aan de NAVO-oefening Cold Response in Noorwegen met 680 manschappen, waarvan 470 dienstplichtig waren [i].
Wat de Europese Unie betreft, is Finland een van de meest actieve lidstaten geweest bij de ontwikkeling van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid in de afgelopen jaren en heeft het de nadruk gelegd op de verantwoordelijkheden van de EU als veiligheidsgemeenschap, waarbij het de andere lidstaten eraan heeft herinnerd dat zij een wederzijdse defensie zijn overeengekomen (Verdrag betreffende de Europese Unie, artikel 42, lid 7).
Sinds 2014. Finland neemt deel aan het initiatief van het Interoperabiliteitsplatform van de NAVO (samen met Zweden, Oekraïne, Jordanië, Australië en Georgië) [ii]. Dit initiatief heeft tot doel gemeenschappelijke normen, doctrines, procedures en uitrustingsapplicaties te ontwikkelen. Het is duidelijk dat de NAVO zich niet aanpast aan Georgische of Jordaanse normen, maar dat uitgenodigde leden de ervaring van de NAVO overnemen en de nodige normen invoeren. In feite heeft Finland zich acht jaar lang aangepast en gereorganiseerd aan de NAVO.
Het Centre of Excellence for Hybrid Threats werd in 2017 in Helsinki ontplooid [iii]. De oprichters ervan zijn onder meer de EU en de NAVO.
De actieve flirt van de leiding van het land met de NAVO begon in 2018. Toen zei de president van Finland, die eerder als staatshoofd was herkozen, in september in een toespraak voor het Amerikaanse neoconservatieve Brookings Institution:
"Een sterk Europa betekent een sterkere NAVO. En een sterker Europa is een nuttigere partner voor de Verenigde Staten ... Finland neemt zijn defensie zeer ernstig. Sinds het einde van de Koude Oorlog hebben wij onze waakzaamheid nooit verzwakt. De wil van onze burgers om hun land te verdedigen is de sterkste van Europa".
Het behoud van een sterke nationale defensie zendt twee krachtige boodschappen uit. Het is een drempel tegen potentiële agressors. En het maakt ons een interessantere partner. Dat blijkt uit onze nauwe bilaterale samenwerking met veel NAVO-landen, waaronder de Verenigde Staten... Rusland doet het agressief, speelt met zijn militaire spierballen en gebruikt die ook, zoals we gezien hebben in Oekraïne en Syrië" [iv]. Zijn boodschap was duidelijk.
De maand daarop nam de Finse luchtmacht deel aan een internationale oefening die onder auspiciën van de V.S. in Alaska en Nevada werd gehouden. Dit was de eerste in zijn soort voor de Finse kant [v].
In het algemeen houdt Finland, samen met de NAVO, regelmatig militaire oefeningen, ook op eigen grondgebied. De meest recente multinationale marine-oefening vond plaats voor de kust van Turku. Turku [vi].
Van 2 tot 13 mei was Finland gastheer van de tankoefening Arrow, waaraan ook militairen uit Groot-Brittannië, Letland, Estland en de Verenigde Staten deelnamen [vii].
Veelzeggend is dat de president van de republiek op 13 april 2022 een nieuwe wet op de vrijwillige militaire dienstplicht van vrouwen heeft goedgekeurd.
Eerder in Finland is een mediacampagne over de aanwerving van reservisten in het leger opgevoerd. "Als gevolg van de situatie in Oekraïne krijgen de strijdkrachten nu veel verzoeken van burgers - bijvoorbeeld instructies over de vraag of zij zich ook op iets oudere leeftijd in dienst kunnen stellen.
Dit is een prachtig bewijs van de motivatie en de bereidheid van de Finnen om deel te nemen aan de verdediging van het land, als dat nodig is. De strijdkrachten hebben ongeveer 900.000 getrainde soldaten in de reserves. De reservisten vormen de ruggengraat van de Finse defensiecapaciteit, want 97% van onze strijdkrachten bestaat uit reservisten," zei kolonel Jukka Nurmi van de Generale Staf, die belast is met de inspectie van de reservisten.
Tegelijkertijd werd opgemerkt dat "er geen onmiddellijke militaire dreiging voor Finland is. De systematische opleiding van reservisten en dienstplichtigen zal in de strijdkrachten worden voortgezet, ten einde hun vermogens in overeenstemming met de huidige en toekomstige behoeften te handhaven en te vergroten" [viii].
De vraag rijst - als er geen militaire dreiging is, waarom zou Finland dan lid worden van de NAVO?
Het is duidelijk dat dit niet voor de Finnen is, maar voor Brussel en Washington, die elke gelegenheid aangrijpen om Helsinki in deze richting aan te moedigen.
Zo biedt een studie van het Amerikaanse Centrum voor Strategische en Internationale Studies een nogal bizarre rechtvaardiging voor de toetreding van Finland tot de NAVO. Daarin staat dat de Finnen er geen belang bij hebben buitenlandse militaire contingenten op hun grondgebied uit te nodigen, om Rusland niet te provoceren.
Maar om het Russisch-Finse conflict op de een of andere manier te rechtvaardigen, brengen de auteurs een versie naar voren over de bezetting van de Aland-eilanden, waar Helsinki op zal moeten reageren. Maar Finland heeft noch gevechtsluchtvaart van de nodige klasse, noch luchtverdedigingssystemen om Rusland tegen te gaan. Daarom zal het, als de NAVO te hulp wil komen, lang duren wegens de geografie en de afstand [ix].
Vanuit een fiscaal perspectief bekeken, schatten Amerikaanse deskundigen dat er iets meer dan een miljard dollar nodig zou zijn om Finland minimaal uit te rusten, en 5,3 miljard dollar voor meer kwalitatieve versterking [x].
De huidige jaarlijkse defensiebegroting van Finland is vastgesteld op 5,1 miljard euro - dat is 1,9% van het BBP. Nog maar twee jaar geleden bedroeg het aandeel van defensie in het BBP 1,3 % [xi].
Overigens begon de stijging van de militaire uitgaven juist in 2018, toen er een actieve toenadering tot de NAVO plaatsvond.
Dit jaar is zo'n snelle stijging ook te wijten aan de aankoop van nieuwe F-35 gevechtsvliegtuigen van de VS (die van lage kwaliteit zijn en Washington probeert de achterstallige koopwaar aan iedereen te verkopen die het maar kan). Vanwege de crisis in Oekraïne krijgt het Finse leger echter een extra financiering van 700 miljoen euro in 2022 en 788 miljoen euro in 2023, waardoor de begroting stijgt tot 2,2% van het BBP. De Finse liberale publicatie Yle schrijft dat dit gerechtvaardigd is door de ontwikkelingen in Oekraïne [xii].
Wat kan Finland dus militair aan de NAVO geven?
Het aantal actieve militairen in de Finse defensiemacht is klein: ongeveer 19.000 plus een paramilitaire grenswacht van ongeveer 3.000, die na mobilisatie geheel of gedeeltelijk in de defensiemacht kan worden geïntegreerd. Door het dienstplichtstelsel is er echter een grote reserve. Het volledig gemobiliseerde veldleger telt 280.000 man, met enkele honderdduizenden reserves beschikbaar om verliezen goed te maken [xiii].
De Finse eenheden kunnen ruwweg in drie hoofdcategorieën verdeeld worden: de best opgeleide en best uitgeruste operationele eenheden, de regionale strijdkrachten en de plaatselijke eenheden (waarvan sommige vaak getraind zijn en een hoge gevechtsgereedheid behouden).
De luchtmacht en de marine gebruiken zeer geavanceerd materieel, zoals compatibele lucht-grondraketten, Gabriel anti-scheepsraketten en RIM-162 Sea Sparrow raketten, en zijn operationeel zeer capabel. Niettemin is al het personeel van de luchtmacht en de marine (en, in het geval van de marine, het grootste deel van het scheepspersoneel) dienstplichtig of reservist.
De Finse defensie-industrie is zeer gespecialiseerd, zodat het land een grote hoeveelheid machines en uitrusting uit het buitenland betrekt. Daarom werkt zij op het gebied van aanbestedingen actief samen met andere noordse en EU-partners. Ongeveer 40 tot 60 procent van de militaire uitrusting, munitie en werktuigen wordt uitgevoerd, waaronder communicatiesystemen, voertuigen, boten en defensie-uitrusting.
De inheemse defensie-industrie bestaat overwegend uit kleine en middelgrote particuliere ondernemingen, met een totale omzet in de sectoren defensie, lucht- en ruimtevaart en veiligheid van 1,84 miljard euro in 2020. Op enkele uitzonderingen na, zoals Patria, maker van het NEMO gepantserde modulaire voertuig- en mortiersysteem, zijn er geen grote industriële spelers.
Gezien de specialisatie binnen de NAVO zal Finland waarschijnlijk een klein segment overhouden op basis van zijn bestaande produktiecapaciteit. Een van de grootste sterke punten van het Finse leger, voor zover het Europese normen betreft, is de artillerie. Finland heeft ongeveer 1.500 artilleriesystemen.
Ongeacht hoe de militaire infrastructuur en de gevechtscapaciteiten van Finland zullen veranderen na de toetreding tot de NAVO, zal Rusland hierop moeten reageren. Er is reeds op gewezen dat een dergelijke actie de status automatisch in een onvriendelijke staat zou doen veranderen.
Uiteraard zal dit niet voldoende zijn, want dergelijke acties moeten bestraft worden met een strategisch effect op lange termijn. Een aparte vraag zou moeten zijn hoe waarschijnlijk het is dat Finland wapens aan Oekraïne gaat leveren (waarschijnlijk via Polen), omdat Helsinki na toetreding tot de NAVO minder soevereiniteit zal hebben en meer concessies zal moeten doen aan zowel Washington als Brussel.
Bovendien werd op 24 mei een technische overeenkomst ondertekend tussen de Finse regering en het opperbevel van de NAVO, waarbij Finland zijn grondgebied ter beschikking stelt van de NAVO-landen om er militaire bases te vestigen en eventueel logistiek te leveren. Dus zelfs zonder formeel lidmaatschap van het Bondgenootschap is Helsinki al volop bezig met de uitbreiding van de NAVO.
Ook hebben de Finnen onlangs een overeenkomst met Groot-Brittannië ondertekend om de militaire samenwerking te versterken.
[i] https://maavoimat.fi/en/-/finland-to-participate-in-cold-response-2022-in-northern-norway-
[ii] https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_132726.htm
[iii] https://www.hybridcoe.fi/
[iv] https://www.brookings.edu/events/a-stronger-europe-our-common-interest/
[v] https://puolustusvoimat.fi/-/1951206/ilmavoimat-red-flag-harjoitukseen-alaskaan-lokakuussa
[vi] https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_195001.htm
[vii] https://maavoimat.fi/en/-/army-mechanised-exercise-arrow-22-to-be-arranged-at-niinisalo
[ix] https://www.csis.org/analysis/future-nato-enlargement-force-requirements-and-budget-costs
[x] https://www.geopolitika.ru/article/vo-chto-mozhet-oboytis-rasshirenie-nato
[xi] https://www.defmin.fi/files/5209/TAE_2022_GDPshare_27.9.2021.pdf
