Τι λένε οι αναλυτές για την απόφαση της Ρωσικής εκκλησίας να μην συμμετάσχει στην Πανορθόδοξο

Ποικίλες είναι  οι αντιδράσεις για την απόφαση του Πατριαρχείου Μόσχας να μην συμμετάσχει σην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης.
Όλες οι πλευρές περίμεναν την απόφαση της Ρωσικής εκκλησίας που θα καθόριζε τα πράγματα ώσπου χθες το απόγευμα η Ρωσική εκκλησία μετά από πολύωρη σύσκεψη αποφάσισε να μην συμμετάσχει στην Σύνοδο ζητώντας την αναβολή της, προκειμένου να πάρουν απαντήσεις σε ερωτήματα όλες οι Σλαβόφωνες χώρες για να παραβρεθούν τελικά.
Ρώσοι αναλυτές και εκπρόσωποι της εκκλησίας ωστόσο προχώρησαν σε εκτιμήσεις της απόφασης.
Ο Ρώσος καθηγητής θεολογίας Ρομάν Σιλάντιεφ χαρακτήρισε ως αναμενόμενη την αποτυχία της σύγκλησης της Πανορθόδοξης Συνόδου.
«Η αποτυχία της Συνόδου ήταν προβλέψιμη και δεν αποτελεί αρνητική εξέλιξη. Μάλλον είναι καλό που το φιλοαμερικανικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης δυσφημίστηκε έτσι», δήλωσε ο κ. Σιλάντιεφ, στο πρακτορείο ειδήσεων Ιντερφάξ.
Κατά την εκτίμηση του Ρώσου θεολόγου, «τη σύγκληση της Συνόδου πρέπει να αναλάβει η Μόσχα και όχι η Κωνσταντινούπολη εφαρμόζοντας ομαλούς και όχι δικτατορικούς όρους».

Ο κ. Σιλάντιεφ τόνισε ότι τα πρωτεία του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης ήταν δικαιολογημένα όταν η πόλη αυτή ήταν έδρα του επικεφαλής της ορθόδοξης αυτοκρατορίας, ενώ σήμερα «έχουμε εκεί τον Ερντογάν που συμπαθεί το Ισλαμικό Κράτος». Ο θεολόγος εξέφρασε την εκτίμηση ότι υπό αυτές τις συνθήκες στον Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης δεν πρέπει να ανατεθεί η συσπείρωση των ορθοδοξόξων, επειδή είναι πολύ ευαίσθητο θέμα».

Ο κ. Σιλάντιεφ δεν απέκλεισε ότι μετά την απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας να μην συμμετάσχει στη Σύνοδο της Κρήτης «η Κωνσταντινούπολη θα παίξει το χαρτί της Ουκρανίας, της οποίας η πολιτική ηγεσία εδώ και χρόνια επιδιώκουν την απόσχιση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας από το Πατριαρχείο Μόσχας και τη δημιουργία Αυτοκέφαλης Εκκλησίας, πρωτίστως με τη βοήθεια του Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης».

«Η προγραμματισμένη Σύνοδος στην Κρήτη κατά πάσα πιθανότητα θα πραγματοποιηθεί παρά την άρνηση της Ρωσικής Εκκλησίας, καθώς και άλλων Κατά Τόπους Εκκλησιών να συμμετάσχουν σ’ αυτήν», δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων ΡΙΑ-Νόβοστι ο πρόεδρος του «Βυζαντινού Ομίλου “Κατέχων”» παρά τω Ινστιτούτω Φιλοσοφίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών και μέλος της Συνοδικής Επιτροπής για Αγία Γραφή και Θεολογία Αρκάντι Μάλερ.

Κατά την εκτίμηση του αναλυτή, υπάρχουν δύο εκδοχές. Σύμφωνα με τη μία, η Σύνοδος θα πραγματοποιηθεί χωρίς να συμμετάσχουν μερικές ορθόδοξες Εκκλησίες και έτσι τυπικά η συνάντηση της Κρήτης θα είναι μια από τις προσυνοδικές συσκέψεις. «Για τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και για ένα μέρος του κύκλου του είναι θέμα αρχής να γίνει η Σύνοδος, επειδή θεωρούν μόνο τον εαυτό τους ως επίκεντρο της ορθοδοξίας, ενώ ο ίδιος ο πατριάρχης διεκδικεί τον ρόλο του “ορθόδοξου Πάπα”», - δήλωσε ο κ. Μάλερ.

Η δεύτερη εκδοχή χαρακτηρίστηκε από τον αναλυτή ως λιγότερο πιθανή, αλλά καλύτερη. «Αν το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης σωφρονιστεί και αναβάλει τη Σύνοδο, τότε θα σώσει το πρόσωπό του και το κύρος του ανάμεσα στις άλλες Κατά Τόπους Εκκλησίες», σημείωσε ο αναλυτής και πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει καμία ανάγκη να συγκληθεί η Σύνοδος επειγόντως.

Ο διευθυντής του Κέντρου Ιστορικής Ψυχολογίας της Έδρας Ιστορίας Σλαβικών και Βαλκανικών Χωρών του Κρατικού Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, διάκονος Βλαντίμιρ Βασιλέκ χαρακτήρισε την απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας ως λογική και αναμενόμενη.

«Δυστυχώς και τα κείμενα που έχουν προετοιμαστεί με ισχυρές πιέσεις του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης ήταν ωμά, απερίσκεπτα και προκάλεσαν σύγχυση ανάμεσα σε ορισμένες Ορθόδοξες Εκκλησίες», δήλωσε ο διάκονος και πρόσθεσε ότι τα κείμενα αυτά είναι σε θέση «μάλλον να προκαλέσουν σχίσμα παρά να μας οδηγήσουν σε ενότητα».

Ο κ. Βασιλέκ χαρακτήρισε τη συμπεριφορά των εκπροσώπων του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης στις προσυνοδικές διασκέψεις ως δικτατορία και εκτίμησε ότι το εν λόγω Πατριαρχείο παραβιάζει την αρχή της ομοφωνίας. «Το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης δεν αρκείται με τα πρωτεία της τιμής, διεκδικεί και τα πρωτεία της εξουσίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αναλυτής και πρόσθεσε ότι «ιδιαίτερη έκπληξη προκαλεί ο πρόσφατος ισχυρισμός των εκπροσώπων του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης ότι η Σύνοδος θα γίνει παρά την έλλειψη ορισμένων Εκκλησιών και μάλιστα ότι οι αποφάσεις της θα είναι δεσμευτικές και για τις απουσιάζουσες». Οι δηλώσει αυτές μυρίζουν παπισμό, σημείωσε χαρακτηριστικά ο διάκονος.

Καταλήγοντας σημείωσε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν ενδιαφέρεται να προκληθεί σχίσμα στην Ορθοδοξία, επειδή «μόλις τώρα κατέβαλε προσπάθειες προκειμένου να αναλάβει τον ρόλο ενοποιητικού και ηγετικού παράγοντος της οικουμενικής Ορθοδοξίας και θα διστάσει να μπει στην ιστορία σαν σχισματικός πατριάρχης».  

O θεολόγος Αλεξέι Σβετοζάρσκι, διευθυντής της έδρας Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων ΡΙΑ-Νόβοστι ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες πρέπει τώρα να επανέλθουν στις διαβουλεύσεις ούτως ώστε να αναθεωρήσουν την ατζέντα. Κατά την εκτίμησή του, «δεν έπρεπε από την αρχή να αποκλειστεί η πιθανότητα των διορθώσεων των προσυνοδικών κειμένων».

Ο θεολόγος εκτίμησε ότι χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσικής Εκκλησίας, καθώς και άλλων Ορθόδοξων Εκκλησιών η Σύνοδος της Κρήτης δε θα μπορέσει να χαρακτηριστεί ως πανορθόδοξος.

Ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής του Αγίου Πέτρου και μέλος του Συντονιστικού Κέντρου Ανάπτυξης της Θεολογικής Εκπαίδευσης της Ρωσικής Εκκλησίας Αρχιμανδρίτης Πέτρος τόνισε ότι οι Εκκλησίες της Σερβίας, της Γεωργίας, της Ρωσίας, της Αντιοχείας και της Βουλγαρίας εκπροσωπούν τους περισσότερους ορθόδοξους χριστιανούς στον κόσμο, οπότε οι αποφάσεις της Συνόδου της Κρήτης, αν γίνει, δε μπορεί να έχουν δεσμευτικές αποφάσεις.

Ο πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Σχέσεων της Εκκλησίας προς την Κοινωνία και τα ΜΜΕ Βλαντίμιρ Λεγκόιντα δήλωσε στον τηλεοπτικό σταθμό «Ρωσία-24» ότι δεν πρέπει να «δραματοποιηθεί η κατάσταση γύρω από την αναβολή της Πανορθόδοξης Συνόδου» και πρόσθεσε ότι τέτοιες διαδικασίες είναι χαρακτηριστικές για κάθε είδους συνεργασία και ότι η Ρωσική Εκκλησία «δεν το βλέπει σαν καταστροφή».

Κατά την εκτίμηση του κ. Λεγκόιντα, εάν η Σύνοδος δε θα αναβληθεί, «δε θα είναι δυνατό να χαρακτηριστεί ως Πανορθόδοξη και η νομιμότητα των αποφάσεών της θα αμφισβητηθεί».

Ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Ιλαρίων δήλωσε ότι η Ρωσική Εκκλησία παρακαλεί το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης να αναβάλει τη σύγκληση της Συνόδου με στόχο την καλύτερη προετοιμασία της.

Ο γραμματέας του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας αρμόδιος για διορθόδοξες σχέσεις πρωθιερέας Ίγκορ Γιακιμτσούκ χαρακτήρισε ως «πολύ επικίνδυνο βήμα» την ενδεχόμενη διεξαγωγή της Συνόδου «σε περιορισμένη μορφή». Κατά την εκτίμησή του, αυτό μπορεί να προκαλέσει διαφορά στην οικογένεια ορθόδοξων Εκκλησιών. Δε θα ήθελα να πιστέψω ότι τέτοιο σενάριο μπορεί να καταστεί δυνατό, πρόσθεσε και κάλεσε το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης να στηριχθεί στην κοινή λογική. Τόνισε ότι εάν η Σύνοδος της Κρήτης πραγματοποιηθεί, «σε καμία περίπτωση δε μπορεί χαρακτηριστεί Πανορθόδοξη και οι αποφάσεις της δε θα είναι δεσμευτικές για τις Ορθόδοξες Εκκλησίες». Ο πρωθιερέας υπενθύμισε ότι «ο κανονισμός της Συνόδου προβλέπει ότι συγκαλείται από τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης με συγκατάθεση όλων των εκπροσώπων των Ορθόδοξων Εκκλησιών».