Ήρθε το τέλος της Ελληνικής φέτας

Το τέλος της ελληνικής φέτας στις διεθνείς αγορές και το φρενάρισμα των εξαγωγικών της προοπτικών έρχεται, αν υπογραφεί η συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και 15 κρατών της Νοτίου Αφρικής (SADC), που εξαιρεί το διασημο ελληνικό τυρί από τα προϊόντα ΠΟΠ. Η συμφωνία αυτή επιτρέπει για 5 χρόνια όλα τα τυριά των χωρών αυτών να μπορούν να χρησιμοποιούν το όνομα φέτα, ακόμη κι αν δεν τηρούν τις προδιαγραφές, δημιουργώντας νέους εξαγωγικούς προορισμούς για τους Ευρωπαίους παραγωγούς τυριών τύπου φέτας. Δημιουργείται έτσι μια σταδιακή αμφισβήτηση της ταυτότητας του δημοφιλούς λευκού τυριού στις αγορές του εξωτερικού που σταδιακά θα μπει και στην ευρωπαϊκή αγορά, απειλώντας τις εξαγωγές των ελληνικών τυροκομείων.

O Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (Σ.Ε.Β.ΓΑ.Π.) απαιτεί η ελληνική κυβέρνηση να μην υπογράψει τη συμφωνία αυτή άνισης μεταχείρισης της Ελλάδας, γιατί -όπως ισχυρίζεται- η ζημιά στις εξαγωγές θα είναι μεγάλη. Η φέτα είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό προϊόν που εξαιρείται από την προστασία ΠΟΠ, κάτι που δεν ισχύει για τα υπόλοιπα 213 ευρωπαϊκά τυριά, τα οποία προστατεύονται σε όλες τις ευρωπαϊκές εμπορικές συμφωνίες. Η αξία του σήματος ΠΟΠ στις εξαγωγές της φέτας είναι τεράστια αφού από το 2005 που κατοχυρώθηκε ως ΠΟΠ τυρί, οι εξαγωγές της αυξήθηκαν κατά 84%. Σήμερα εξάγουμε ετησίως πάνω από 50.000 τόνους φέτας αξίας 360 εκατ. ευρώ.

Από τους 630.000 τόνους αιγοπρόβειου γάλακτος, οι 500.000 τόνοι χρησιμοποιούνται για την παραγωγή 95.000 τόνων φέτας. Από αυτούς οι 45.000 τόνοι εξάγονται.
 

Η φέτα, ύστερα από χρόνιες διεκδικήσεις της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Δανίας, με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, κατοχυρώθηκε τελεσίδικα ως ελληνικό Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης στις 25/10/2005 για την Ε.Ε. Σύντομα, όμως, μετά τις τελευταίες εμπορικές συμφωνίες με Καναδά και Αφρική, η ονομασία θα απειληθεί και στην ΕΕ και οι Έλληνες παραγωγοί θα βρεθούν να μοιράζονται τη διεθνή αγορά φέτας με άλλα προϊόντα, που θα λανσάρονται με το όνομα φέτα και θα παράγονται από οποιοδήποτε γάλα οπουδήποτε στον κόσμο…

Τα συμφέροντα της ευρωπαϊκής γαλακτοβιομηχανίας πίεσαν, η ελληνική πλευρά δεν αντιστάθηκε και τελικά η φέτα είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό τυρί που εξαιρείται από τη δικαιωματική προστασία της ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) από την Οικονομική & Εμπορική Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και 15 Κρατών της Νοτίου Αφρικής (SADC). Στο ίδιο, δυστυχώς, πνεύμα άνισης μεταχείρισης για τη χώρα μας έχει συνταχθεί και η αντίστοιχη συμφωνία ΕΕ-Καναδά (CETA) και προγραμματίζονται πολλές άλλες. Δικαίωμα βέτο βέβαια έχει η ελληνική πλευρά, όμως -όπως λένε παράγοντες του κλάδου- η αδύναμη οικονομική θέση της χώρας μας και η εξάρτησή της από τους δανειστές δεν της δίνουν ουσιαστικά τη δυνατότητα να το ασκήσει. Και έτσι «σύρεται» σε αποφάσεις που πλήττουν το διασημότερο προϊόν της και τις εξαγωγές της.

Για τον κίνδυνο το δημοφιλές λευκό τυρί να εξαιρεθεί από προϊόν ΠΟΠ μιλούν στο Spotlight του Newsbomb.gr ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, η Πρόεδρος Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγών καθώς και παραγωγοί που νιώθουν ήδη τον κίνδυνο. Ο λόγος για τον οποίο έχουμε αποταθεί στους συγκεκριμένους παραγωγούς φέτας είναι διότι αφενός κατέχοντας μικρό ποσοστό στην αγορά δεν εχουν μερίδιο φωνής, αφετέρου είναι εκείνοι που θα πληγούν περισσότερο από την εξαίρεση της φέτας από τα προϊόντα ΠΟΠ.

Ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ, κ. Χρήστος Αποστολόπουλος, σημειώνει σχετικά: «Υπάρχει έλλειμμα αποφασιστικότητας από την ελληνική πλευρά και οι Έλληνες αξιωματούχοι δεν τολμούν να ασκήσουν βέτο για να μη δυσαρεστήσουν τους εταίρους». Ο ίδιος προσθέτει: «Υπήρξε τραγική αμέλεια από την ελληνική πλευρά όταν ξεκινούσε η διαδικασία και τώρα παρουσιάζεται ως τετελεσμένο. Όμως δεν είναι. Παρά τις πιέσεις η ελληνική πλευρά μπορεί και τώρα την τελευταία στιγμή να μην υπογράψει και να απαιτήσει να αλλάξει αυτός ο όρος. Μας λένε ότι η συμφωνία ισχύει για 5 χρόνια και ακολούθως θα υποχρεούνται οι παραγωγοί άλλων προϊόντων να περιγράφουν το προϊόν ως τύπου φέτα. Μετά από 5 χρόνια, όμως, θα είναι πολύ αργά, θα έχει χαθεί η διεθνής αγορά για τους Έλληνες παραγωγούς».

"ΤΟ ΠΡΟΪOΝ ΘΑ ΕΥΤΕΛΙΣΤΕI"

Υπήρξε άνιση μεταχείριση για την Ελλάδα και σίγουρα συνδέεται με την αδύναμη οικονομική θέση της χώρας, σημειώνει ο κ. Γιώργος Βιτάλης, αντιπρόεδρος της εταιρείας ΔΩΔΩΝΗ. «Πίσω από αυτή την εξαίρεση της προστασίας της ελληνική φέτας βρίσκονται ευρωπαϊκά συμφέροντα γαλακτοπαραγωγών χωρών που δεν έχουν που να διαθέσουν το αγελαδινό γάλα τους μετά τις ρωσικές κυρώσεις. Υπήρξε όμως και ανικανότητα να υπερασπιστεί η Πολιτεία το μεγαλύτερων εξαγωγών ελληνικό τυρί ΠΟΠ. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας εμπορικής συμφωνίας θα είναι να ευτελιστεί το προϊόν, αφού θα μπορεί να παράγεται από γάλατα κάθε είδους από παγοκολώνες γάλατος μέχρι γάλα σε σκόνη. Η εταιρεία ΔΩΔΩΝΗ διαθέτει τη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής φέτας και από το σύνολο των πωλήσεων της το 35% είναι στο εξωτερικό. Η απάντησή μας σε αυτή την κατάσταση που θα δημιουργηθεί είναι ότι εμείς θα συνεχίσουμε να παράγουμε με ελληνικό γάλα την καλύτερη φέτα στον κόσμο. Θα δημιουργηθεί φέτα δύο ταχυτήτων εμείς θα παράγουμε τη ελληνική φέτα ποιότητας και θα διατίθεται σε… delicatessen».

"ΔΕΝ ΑΝΤEΔΡΑΣΑΝ ΕΓΚΑIΡΩΣ ΟΙ ΕΠIΣΗΜΕΣ ΑΡΧEΣ"

Ο κ. Μιχάλης Αρβανίτης, ιδιοκτήτης του τυροκομείου ΑΡΒΑΝΙΤΗ έχει την άποψη πως «η συμφωνία αυτή θα είναι αρχή για να χάσουμε το ΠΟΠ και στην Ευρώπη, αφού επιτρέπει στα ευρωπαϊκά κράτη να παράγουν φέτα για κάποιες αγορές. Πρόκειται για μεγάλες εταιρείες με μεγάλες δυνατότητες διαφήμισης και προώθησης οι οποίες χρησιμοποιώντας φθηνό γάλα θα μπορούν να παράγουν χαμηλής τιμής και ποιότητας φέτα κερδίζοντας μερίδια. Για τις ελληνικές εταιρείες η ονομασία ΠΟΠ είναι ένα ισχυρό χαρτί προώθησης, χωρίς κόστος, που ταυτόχρονα διαφυλάττει την ποιότητα. Οι επίσημες Αρχές έχουν μεγάλη ευθύνη για αυτήν την κατάσταση αφού δεν αντέδρασαν εγκαίρως και το αποτέλεσμα είναι η ονομασία ΠΟΠ και η προστιθέμενη αξία που εξασφαλίζει για τις ελληνικές εταιρείες και το εμπορικό ισοζύγιο πλέον να αμφισβητείται ευθέως».

Το υπουργείο πρέπει να αντιδράσει και να μην υπογραφεί αυτή η συμφωνία, γιατί θα χαθούν εξαγωγές υπογραμμίζει ο κ. Κωνσταντίνος Δανιγγέλης, ιδιοκτήτης του τυροκομείου ΔΕΛΦΟΙ. «Θα αρχίσει το ξήλωμα για την ελληνική φέτα και στο τέλος η ονομασία ΠΟΠ θα καταρρεύσει. Γιατί επιτρέψαμε να εξαιρείται η φέτα και όχι τα άλλα ευρωπαϊκά τυριά; Η ελληνική πολιτική έχει μεγάλη ευθύνη γιατί η φέτα βάλλεται εδώ και καιρό από χώρες όπως η Δανία και η Γαλλία, που ζητούν εδώ και χρόνια να παράγουν φέτα, επειδή είναι μια δυναμική εξαγωγική αγορά και θέλουν παρουσία. Εμείς εξάγουμε κυρίως στην Ευρώπη αλλά και στην Αυστραλία φέτα αξίας 5 εκατ. ευρώ ετησίως, σε σύνολο τζίρου 19 εκατ. ευρώ και θα είναι πιο δύσκολο να υπερασπιστούμε τα μερίδιά μας στις αγορές».

Απαράδεκτο ό,τι συμβαίνει χαρακτηρίζει και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας κ. Τάκης Πεβερέτος. «Δεν έπρεπε να εξαιρεθεί η φέτα από τη νέα συμφωνία της ΕΕ με τις 15 χώρες της Νοτίου Αφρικής. Πρόκειται για το μοναδικό τυρί, ενώ συνολικά εξαιρέθηκαν τρία προϊόντα από όλα τα ΠΟΠ. Οι ελιές Καλαμών, η φέτα και τα πορτοκάλια Βαλέντσια. Η σημερινή κυβέρνηση δεν πρέπει να το δεχτεί, ακόμη κι αν ανάλογο λάθος είχε κάνει και η προηγούμενη με την εμπορική συμφωνία με τον Καναδά. Ανοίγει ένας άσχημος δρόμος με τη φέτας, ειδικά με δεδομένο ότι έρχονται και άλλες συμφωνίες της ΕΕ με τις ΗΠΑ, τη Σιγκαπούρη και την Κίνα». Ο ίδιος προσθέτει σχετικά: «Εμείς σαν Σύνδεσμος κάνουμε ό,τι μπορούμε μόνοι μας. Πέρσι είχαμε κερδίσει δικαστήριο στην Τουρκία για τη φέτα, και πετύχαμε απόφαση που απαγόρευε στην τουρκική εταιρεία Yorsan να αναφέρει με οποιοδήποτε τρόπο την ονομασία “φέτα” στα προϊόντα της. Με κάθε τρόπο υπερασπιζόμαστε τα 290 εκατ. ευρώ εξαγωγές του κλάδου και η Πολιτεία δεν κάνει τίποτα;».

Ήδη στο α’ τρίμηνο του έτους από τη χώρα μας έχουν εξαχθεί τυροκομικά προϊόντα, και κυρίως φέτα, αξίας 85,4 εκατ. ευρώ (αύξηση κατά 8,2% σε σχέση με το α’ τρίμηνο του 2015), όπως μας ενημερώνει η Πρόεδρος Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγών κυρία Χριστίνα Σακελλαρίδη. «Οι τελευταίες εξελίξεις με τη συμφωνία ΕΕ-Νοτίου Αφρικής αναδεικνύει για μία ακόμη φορά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει επιτύχει τη διαφύλαξη των Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης και των Προστατευόμενων Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΠΟΠ & ΠΓΕ) εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων και στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Μάλιστα, ειδικοί έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους σχετικά με την παγίωση αυτής της απουσίας προστασίας στο πλαίσιο της προωθούμενης συμφωνίας TTIP μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ».

Η ίδια υποστηρίζει πως το ζητούμενο είναι οι αρμόδιες ελληνικές Αρχές να διασφαλίσουν με κάθε τρόπο ότι τα συμφέροντα των Ελλήνων παραγωγών και εξαγωγέων θα προστατεύονται ισότιμα με όσα ισχύουν και για τους ομολόγους τους στα υπόλοιπα κράτη-μέλη, διαμορφώνοντας παράλληλα και τις απαραίτητες προς αυτό συμμαχίες, σε επίπεδο Ε.Ε.

O Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (Σ.Ε.Β.ΓΑ.Π.) είναι από το 1982 το επίσημο όργανο εκπροσώπησης των κοινών θέσεων και απόψεων της Ελληνικής Βιομηχανίας Γαλακτοκομικών Προϊόντων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Τα Μέλη του αντιπροσωπεύουν σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής παραγωγής και εμπορίας προϊόντων γάλακτος (γάλα και τυριά).

Οι προδιαγραφές για να λέγεται ένα τυρί φέτα είναι αυστηρές. Πρέπει να είναι παραδοσιακό τυρί άλμης, που παράγεται με συγκεκριμένη τεχνολογία στην ηπειρωτική Ελλάδα και στο νομό Λέσβου, ενώ προέρχεται από αιγοπρόβειο γάλα σε καθορισμένη αναλογία (πρόβειο και μέχρι 30% γίδινο) και από φυλές που είναι παραδοσιακά εκτρεφόμενες και προσαρμοσμένες στην περιοχή παρασκευής της φέτας με διατροφή που βασίζεται στην τοπική χλωρίδα. Μόνο τότε έχει τα πρωτότυπα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που το χαρακτηρίζουν «φέτα».

Ως «ονομασία προέλευσης» νοείται η ονομασία που ταυτοποιεί ένα προϊόν: α) το οποίο κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο, περιοχή ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, χώρα β) του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που συμπεριλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και γ) του οποίου όλα τα στάδια της παραγωγής εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.

Μ. Πρωτονοτάριου