Η «βασίλισσα του εγκλήματος» Αγκάθα Κρίστι: Η κορυφαία συγγραφέας μυστηρίου και αστυνομικών

Η πένα της γέννησε τον περίφημο επιθεωρητή Ηρακλή Πουαρό και την επίσης ξακουστή Μις Μαρπλ, ανάμεσα βέβαια σε πλήθος άλλων ντετέκτιβ.

Μια από τις σημαντικότερες συγγραφείς του αστυνομικού είδους, με τις 80 περίπου ιστορίες μυστηρίου που έδωσε στον κόσμο, έθεσε τις βάσεις για την εξέλιξη του αστυνομικού, με τα βιβλία της να γίνονται φυσικά ανάρπαστα: 1 δισεκατομμύριο αντίτυπα στην αγγλική και 1 δισεκατομμύριο σε 103 άλλες γλώσσες!

Και βέβαια ήταν και τα θεατρικά της, με την πασίγνωστη «Ποντικοπαγίδα» να παίζεται στο Λονδίνο από το 1952 -όταν και έγινε η πρεμιέρα της- μέχρι και σήμερα, καταρρίπτοντας όλα τα ρεκόρ για τη μακροβιότερη θεατρική παράσταση.

Ας δούμε λοιπόν τη συγγραφέα που θα άλλαζε για πάντα το λογοτεχνικό είδος του μυστηρίου και θα ανάγκαζε όλους μας να γίνουμε κάποια στιγμή μαθητευόμενοι ντετέκτιβ...

Πρώτα χρόνια

Η Αγκάθα Κρίστι γεννιέται ως Αγκάθα Μέρι Κλαρίσα Μίλλερ στις 15 Σεπτεμβρίου 1890 στο Ντέβον της νοτιοανατολικής Αγγλίας, η μικρότερη από τα τρία παιδιά της οικογένειας. Μορφώνεται στο σπίτι από τη μητέρα της, η οποία είναι και η πρώτη που την ωθεί στο γράψιμο, διακρίνοντας από νωρίς το ταλέντο της μικρής στο να σκαρώνει ιστορίες.

Ως παιδί, η Αγκάθα απολάμβανε ιδιαιτέρως να δημιουργεί φανταστικούς χαρακτήρες και να παίζει παιχνίδια μυστηρίου, ενώ σε ηλικία 16 ετών μετακινείται για σύντομο χρονικό διάστημα στο Παρίσι για να σπουδάσει πιάνο, με την ίδια να θεωρείται πηγαίο ταλέντο στο μουσικό όργανο.

Η λογοτεχνία θα την κέρδιζε ωστόσο ήδη από την εφηβεία της, με τα πρώτα διηγήματα της εποχής να θεωρούνται «διαμαντάκια». Αποφασίζει λοιπόν να στραφεί ολοκληρωτικά στη συγγραφή...

Γάμος και πόλεμος

Το 1914, η Αγκάθα παντρεύεται τον σμήναρχο της Βασιλικής Αεροπορίας Άρτσιμπαλντ Κρίστι, με το ζευγάρι να χωρίζει αργότερα αλλά την ίδια να κρατά το επίθετο του πρώην συζύγου της, με το οποίο και θα γίνει γνωστή στις πλατιές μάζες.

Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αγκάθα σπεύδει να βοηθήσει εθελοντικά την πατρίδα της ως νοσοκόμα, ανακουφίζοντας τους πληγέντες και τους τραυματίες. Μετά τον πόλεμο, έρχεται η γέννηση της κόρης της, Ροζαλίντα (1919).

Πρώτες συγγραφικές απόπειρες

Το πρώτο της βιβλίο, το αστυνομικό «Η Μυστηριώδης Υπόθεση του Στάιλς» (The Mysterious Affair at Styles), κυκλοφορεί το 1920 και φέρνει σε επαφή το αναγνωστικό κοινό της Βρετανίας με τον μυθικό κατόπιν μυθιστορηματικό βέλγο ντετέκτιβ της, Ηρακλή Πουαρό. Η υπόθεσή του; Ο φόνος μιας πλούσιας κληρονόμου...

Ο Ηρακλής Πουαρό, ένας μόνο από τους βασικούς χαρακτήρες της, με τον πιστό του βοηθό Άρθουρ Χάστινγκς πάντα στο πλευρό του, θα επανεμφανιστεί σε 40 ακόμα αστυνομικές ιστορίες της Αγκάθα Κρίστι, μέχρι το 1975, οπότε και θα λύσει την τελευταία του υπόθεση.

Το 1922 κυκλοφορεί το δεύτερο μυθιστόρημά της, ο «Μυστικός Αντίπαλος» (The Secret Adversary), στο οποίο εισάγει άλλους δύο περίφημους αστυνομικούς επιθεωρητές της, τους Τόμι και Τούπενς.

Άλλα 5 βιβλία θα δουν το φως της δημοσιότητας μέχρι το 1926, εξασφαλίζοντας στη συγγραφέα μια καλή πρώτη φήμη...

Εκτόξευση στη δόξα

Το 1926, η Κρίστι κυκλοφορεί τον «Φόνο του Ρότζερ Ακρόιντ» (The Murder of Roger Ackroyd), πάλι με τον Ηρακλή Πουαρό, την αστυνομική ιστορία που θα χαρακτηριστεί αργότερα ως κλασική του είδους και θα αποτελέσει ορόσημο στην πλοκή του μυστηρίου. Το ανάγνωσμα την εδραιώνει ως συγγραφέα αστυνομικών ιστοριών.

Την ίδια χρονιά θα γνωρίσει ωστόσο και μια σειρά από κακοδαιμονίες: χάνει τη μητέρα της, την ίδια στιγμή που ο σύζυγός της της αποκαλύπτει ότι διατηρεί παράνομο ερωτικό δεσμό με άλλη γυναίκα. Συντετριμμένη από την αποκάλυψη, εξαφανίζεται από προσώπου γης, για να βρεθεί από τις Αρχές μέρες αργότερα σε ξενοδοχείο, έχοντας μάλιστα δώσει στον ξενοδόχο το όνομα της ερωμένης του συζύγου της.

Σύντομα βέβαια θα ξεπερνούσε το προσωπικό δράμα, με το διαζύγιο να έρχεται το 1928, επιστρέφοντας δριμύτερη στη λογοτεχνία! Μέχρι το 1930, η πολυγραφότατη συγγραφέας θα δώσει στο κοινό έξι ακόμα αστυνομικές ιστορίες, εισάγοντας μια σειρά ακόμα από εμβληματικούς ντετέκτιβ.

Δεύτερος γάμος

Το 1930 παντρεύεται τον καθηγητή αρχαιολογίας Μαξ Μάλοουαν, τον οποίο και ακολουθεί στα χρόνια που θα έρθουν σε πολυάριθμες αρχαιολογικές αποστολές σε όλο τον κόσμο και κυρίως τη Μέση Ανατολή, αντλώντας υλικό για μια σειρά από νέα και εξωτικά πλέον μυστήρια. Την ίδια χρονιά, έρχεται η σειρά του δεύτερου πασίγνωστου μυθιστορηματικού ντετέκτιβ της, φέρνοντας το κοινό σε επαφή με την Μις Τζέιν Μαρπλ! Ο «Φόνος στο Πρεσβυτέριο» (The Murder at the Vicarage) γίνεται παγκόσμια επιτυχία, καθιερώνοντας την Κρίστι στο διεθνές συγγραφικό στερέωμα.

Η συμπαθής γεροντοκόρη Τζέην Μάρπλ θα εμφανιστεί σε 17 βιβλία, με το τελευταίο να κυκλοφορεί το 1977, σηματοδοτώντας για την Αγκάθα Κρίστι μια γενναία συγγραφική στροφή: εκεί που ο Ηρακλής Πουαρό λύνει το μυστήριο με τη βοήθεια της λογικής συνεπαγωγής, η (ηλικιωμένη) δεσποινίς Μαρπλ εφαρμόζει το αλάνθαστο γυναικείο ένστικτο και την απαράμιλλη πονηριά της!

Το οπλοστάσιο των χαρακτήρων της

Την ώρα που ο Πουαρό και η Μαρπλ είναι αναμφισβήτητα οι διασημότεροι επιθεωρητές της Αγκάθα Κρίστι, που έχουν πυροδοτήσει πολυάριθμες κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές, δεν είναι ωστόσο οι μόνοι.

Στα 80 και πλέον αστυνομικά της μυθιστορήματα έχουν παρελάσει μια σειρά ακόμα από ιστορικούς πλέον ντετέκτιβ, με τους πλέον αξιομνημόνευτους να είναι οι Τόμι και Τούπενς, ο αρχιεπιθεωρητής Τζαπ, ο συνταγματάρχης Ρέις, ο επιθεωρητής Μπατλ, η Αριάδνη Όλιβερ, ο Πάρκερ Πάιν και πολλοί ακόμα...

Περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια πωλήσεις!

Μέχρι το 1976 που θα κυκλοφορήσει το τελευταίο της ανάγνωσμα, η παραγωγικότατη Αγκάθα Κρίστι θα συγγράψει περισσότερες από 80 αστυνομικές ιστορίες(!), αλλά και πλήθος διηγημάτων και θεατρικών έργων. Έγραψε επίσης αισθηματικά μυθιστορήματα (με το ψευδώνυμο Mary Westmacott), αν και στη συνείδησή μας θα παραμείνει ως η αδιαμφισβήτητη «βασίλισσα του μυστηρίου».

Η Κρίστι έμελλε να γίνει ένας από τους πλέον ανάρπαστους και πολυδιαβασμένους συγγραφείς στην ιστορία της γραφής, με τα μπεστ-σέλερ βιβλία της να αγγίζουν το δυσθεώρητο νούμερο των δύο δισεκατομμυρίων πωλήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο (και συνεχίζουν)!

Ήταν βέβαια και δεινή θεατρική συγγραφέας, αφήνοντας αξιοσημείωτα θεατρικά έργα, όπως την «Ετυμηγορία» (1958) και φυσικά την περίφημη «Ποντικοπαγίδα» (1952), η οποία από την πρεμιέρα της στο Λονδίνο την ίδια χρονιά παίζεται αδιαλείπτως κάθε χρόνο μέχρι και σήμερα, σημειώνοντας ρεκόρ για τη μακροβιότερη παράσταση του κόσμου!

Πολλά από τα κορυφαία της μυθιστορήματα μυστηρίου, όπως το «Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές» (1934) και «Θάνατος στον Νείλο» (1937) έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο με αξιοσημείωτη επιτυχία.

Θάνατος

Η Αγκάθα Κρίστι έλαβε τιμητικά τίτλο ευγενείας το 1971, ενώ το 1974 έκανε την τελευταία δημόσια εμφάνισή της στην πρεμιέρα της θεατρικής μεταφοράς του κορυφαίου αστυνομικού «Έγκλημα στο Όριαν Εξπρές»

Πέθανε στις 12 Ιανουαρίου 1976, λίγο αφότου έγινε πρόεδρος του Βρετανικού Κλαμπ Εξιχνίασης Εγκλημάτων. Την εποχή που έφευγε από τη ζωή, ήταν η βρετανή συγγραφέας με τις περισσότερες πωλήσεις όλων των εποχών, πίσω ακριβώς από τον Ουίλιαμ Σαίξπιρ...