Brexit το 2017, το 2019 ή μήπως καθόλου; Γιατί μπορεί να μην γίνει ποτέ

17.08.2016

Η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας καθυστερεί την αποχώρηση από την ΕΕ και κάποιοι πιστεύουν ότι περιμένει τις εκλογές στη Γαλλία, τη Γερμανία ή και την ίδια τη Βρετανία.

Οι βρετανικές εφημερίδες εκτιμούν πλέον ότι η νέα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι θα περιμένει μέχρι τον Οκτώβριο του 2017 για να κινήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες αποχώρησης από την ΕΕ. Αυτό θα σήμαινε ότι οι σχετικές διαπραγματεύσεις δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν πριν από τον Απρίλιο του 2019.

Οι Sunday Times και άλλα βρετανικά μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για χάος στο εσωτερικό της κυβέρνησης Μέι. Σημειώνουν για παράδειγμα ότι ενόψει Brexit έχουν συσταθεί μεν δύο νέα υπουργεία, ένα για την αποχώρηση από την ΕΕ και ένα για το διεθνές εμπόριο, αλλά δεν διαθέτουν ούτε επαρκές προσωπικό, ούτε καθαρά προσδιορισμένο αντικείμενο. Επιπλέον, ο υπουργός Εξωτερικών Τζόνσον και ο υπουργός Εμπορίου Φοξ βρίσκονται στα μαχαίρια σχετικά με τις αρμοδιότητες του καθενός.

«Η νέα κυβερνητική ομάδα εργάζεται με πλήρη αφοσίωση για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ» επιμένει η Τερέζα Μέι. Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλωντ Γιούνκερ θεωρεί ότι οι οπαδοί του Brexit δεν διαθέτουν συγκεκριμένο σχέδιο δράσης. Κατά την τελευταία σύνοδο του Ευρωκοινοβουλίου είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ότι «δεν αντιλαμβάνεται» γιατί πρέπει να περάσουν μήνες ολόκληροι μέχρι την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την αποχώρηση της Βρετανίας. Πάντως η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ είχε δηλώσει πριν από τις θερινές διακοπές της ότι «έχει κατανόηση» για το γεγονός ότι οι Βρετανοί χρειάζονται "κάποιους μήνες" για να αναλύσουν την κατάσταση. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται απίθανο να ενεργοποιήσει το Λονδίνο τις διαδικασίες αποχώρησης μέσα στο 2016. Στις επόμενες εβδομάδες η Τερέζα Μέι θα επισκεφθεί πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και προφανώς θα έχει συνομιλίες για το Brexit, αν και στα τέλη Ιουνίου τα 27 (πλην Βρετανίας) κράτη-μέλη της ΕΕ είχαν ξεκαθαρίσει, ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν ανεπίσημες διαπραγματεύσεις πριν το Λονδίνο ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης, ζητώντας και επισήμως να αποχωρήσει.

Πώς προετοιμάζεται η ίδια η ΕΕ;

Ορισμένα κράτη-μέλη, όπως η Γαλλία, επιθυμούν να αρχίσουν άμεσα και χωρίς ιδιαίτερες παραχωρήσεις προς το Λονδίνο οι διαδικασίες του Brexit. Αντιθέτως, η Γερμανία φαίνεται να υποστηρίζει μία ήπια προσαρμογή. Τα τελευταία οικονομικά στοιχεία, εκτιμούν ευρωπαίοι διπλωμάτες, υποδεικνύουν ότι οι κίνδυνοι από τις αβεβαιότητες και το θολό τοπίο του Brexit είναι μεγαλύτεροι για τη Βρετανία, παρά για την ΕΕ. Γι αυτό, επισημαίνουν, το Λονδίνο θα είχε πιο σοβαρούς λόγους από τις Βρυξέλλες για να επιταχύνει τις διαδικασίες. Την προσεχή Δευτέρα ο ιταλός πρωθυπουργός Ρέντσι υποδέχεται την καγκελάριο Μέρκελ και τον γάλλο πρόεδρο Ολάντ για διαβουλεύσεις σχετικά με τις μελλοντικές συνέπειες του Brexit, ενώ την 1η Οκτωβρίου αναλαμβάνει καθήκοντα ο διαπραγματευτής των Βρυξελλών. Δεν είναι άλλος από τον γάλλο πρώην υπουργό και επίτροπο Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος είναι προσωπικός φίλος του Ζαν Κλωντ Γιούνκερ και θεωρείται ιδιαίτερα σκληρός διαπραγματευτής από τους Βρετανούς.

Αν η Τερέζα Μέι περιμένει όντως μέχρι τον Οκτώβριο του 2017 για να ανοίξει τα χαρτιά της, συνυπολογίζοντας και τα αποτελέσματα των εκλογών σε Γαλλία και Γερμανία, η διαδικασία αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ θα γίνει πιο περίπλοκη. Τον Μάιο ή το αργότερο τον Ιούνιο του 2019 γίνονται ευρωεκλογές και η Βρετανία θα έπρεπε να συμμετάσχει σε αυτές, εάν μέχρι τότε εξακολουθεί να παραμένει πλήρες μέλος. Σήμερα διαθέτει 74 ευρωβουλευτές και αν συμμετάσχει στις ευρωεκλογές του 2019 θα πρέπει να έχει λόγο και δικαίωμα συναπόφασης στον ορισμό του νέου προέδρου της Κομισιόν, ο οποίος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του το φθινόπωρο του 2019. Επιπλέον, την ίδια χρονιά θα αρχίσουν διαβουλεύσεις για το επόμενο πολυετές χρηματοδοτικό πλαίσιο της ΕΕ, που καλύπτει την περίοδο 2021-2027. Θεωρητικά και σε αυτές τις διαπραγματεύσεις θα πρέπει να λάβει μέρος η Βρετανία ως πλήρες μέλος, αν και δεν θέλει να καταβάλει πλέον την ετήσια εισφορά της στα κοινοτικά ταμεία, η οποία ανέρχεται σε 8,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Αποχώρηση από την... αποχώρηση;

Κάποιοι αρχίζουν να πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα η Βρετανία δεν πρόκειται να αποχωρήσει από την ευρωπαϊκή οικογένεια. «Το δημοψήφισμα δεν ήταν νομικά δεσμευτικό για τη βρετανική κυβέρνηση» υπενθυμίζει με νόημα ο γερμανός ευρωβουλευτής Έλμαρ Μπροκ. Ακόμη πιο σαφής είναι ο αυστριακός υπουργός Εσωτερικών Χανς Γιεργκ Σέλινγκ, ο οποίος, σε συνέντευξή του στη γερμανική οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt, δηλώνει: «Η Βρετανία δεν πρόκειται να αποχωρήσει ποτέ. Και σε πέντε χρόνια, πάλι πλήρες μέλος θα είναι». Σε κάθε περίπτωση, Σκωτία και Βόρεια Ιρλανδία δηλώνουν πρόθυμες να μείνουν στην ΕΕ εγκαταλείποντας τη Βρετανία, αν αυτό αποδειχθεί η μόνη λύση για την παραμονή τους.

Στη Σκωτία έχουν ήδη αρχίσει οι προετοιμασίες για ένα δεύτερο δημοψήφισμα ανεξαρτητοποίησης. Ευρωπαίοι διπλωμάτες θεωρούν πιθανό και ένα άλλο σενάριο: να καθυστερήσει η Τερέζα Μέι τις διαδικασίες του Brexit για μετά το 2020, περιμένοντας τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές στην ίδια τη Βρετανία. Έτσι, οι ψηφοφόροι θα είχαν όλον τον χρόνο να ξανασκεφτούν, αν θέλουν πραγματικά το «διαζύγιο» με την ΕΕ.

Brexit