Nick Land Occult Denken
19.09.2023
De liberale democratie wordt vervangen door een neo-kameralistische monarchie met een CEO aan het hoofd, de mens versmelt met de machine om het bovenmenselijke te worden, de tijdmagie van heksen uit de Zuidzee wordt een deel van de werkelijkheid - dit alles is de inhoud van een nieuw boek dat waarschijnlijk veel lezers aan het twijfelen zal brengen. Het komt uit de pen van een man die vaak onder invloed van drugs heeft geschreven en enthousiast is over de mogelijkheden van technologie en kapitalisme, die hij zelfs zo ver wil drijven dat de mens geen obstakel meer vormt voor hun verdere ontwikkeling.
In de Angelsaksische wereld is hij waarschijnlijk een van de meest gehate en gedemoniseerde van onze tijd: we hebben het over de Britse filosoof, transhumanist en schrijver Nick Land (*17.01.1962), die algemeen wordt beschouwd als de vader van het accelerationisme. Dit is een stroming in de politieke filosofie die het kapitalisme niet wil vernietigen of afschaffen, maar het juist nog scherper wil maken en versnellen om de vooruitgang, die tot stilstand lijkt te zijn gekomen - zie Francis Fukuyama's stelling over het einde van de geschiedenis - te bevrijden van de ballast van het (links-liberale) universalisme en naar nieuwe hoogten te kunnen stuwen. Tot nu toe waren de theses van Land - afgezien van afzonderlijke essays in bloemlezingen uitgegeven door het post-marxistische Merve Verlag - niet in het Duits verkrijgbaar. Maar daar komt nu verandering in met de bundel Okkultes Denken, nu uitgegeven door Matthes & Seitz Berlin, waarin essays van de controversiële Brit van 1991 tot 2019 zijn samengebracht.
Daarbij wordt de interessante carrière van Land getraceerd: Land was oorspronkelijk een student van Heidegger - hij schreef zijn proefschrift over Heideggers verhandeling Die Sprache im Gedicht uit 1953 - en ontwikkelde zich onder invloed van de mystieke marxist George Bataille van een lid van het links-liberale establishment aan de Warwick University, waar hij tot 1998 Continentale Filosofie (d.w.z. alle stromingen van de Europese filosofie die de Angelsaksische analytische filosofie trotseren) doceerde, in samenwerking met de feministe Sadie Plant en andere post-marxisten, ontwikkelde Land zich aanvankelijk tot een prediker van de cyborg/machine superman binnen de CCRU - de Cybernetic Culture Research Unit. In deze groep gaf Land niet alleen met drugs verzadigde optredens als onderdeel van toespraken - zo rolde hij ooit bezeten door de "geest van een slang" het podium op - maar verweefde hij ook occultisme, sciencefiction, cybernetica en de feministische schizoanalyse van Deleuze en Guattari tot een vreemd amalgaam.
Door middel van zogenaamd hypergeloof worden fictieve entiteiten zoals de Oude Goden uit Lovecrafts horroruniversum en Lemurische tijdmagie in zijn teksten virtueel naar de werkelijkheid geschreven en gepraat. Iedereen die een oogje dichtknijpt of zijn hoofd optrekt bij deze regels, mag niet over het hoofd zien dat deze waanzin deel uitmaakt van Land's kritiek op de Westerse filosofie en rede, die hij diep veracht, net als elke vorm van transcendentie. Net als andere voorstanders van de door hem geïnspireerde stroming van de "objectgeoriënteerde ontologie" en het speculatief realisme, gaat hij uit van Immanuel Kants idee van het ding-een-zelf, de noumena, de objecten die buiten onze waarneming bestaan, en verwerpt hij elke gedachte aan God, die hij bekritiseert als een mechanisme van menselijke controle.
De monsters en abjecte wezens waar Land zich op beroept, staan expliciet niet in dienst van de mens, maar desintegreren hem om een andere wereld te laten ontstaan, de technocosmos waarin niets gegeven is maar alles geproduceerd wordt. Op deze manier volgt het occulte denken van de Britse filosoof geen volledig nieuwe stroming in het denken, maar is het eerder een voortzetting van de "Duistere Verlichting" die gekenmerkt wordt door autoritarisme en ongelijkheid, waarvan hij Thomas Hobbes als de voorvader ziet. Vrijheid en democratie zijn niet verenigbaar met elkaar - dit is de basisformule van het denken dat Nick Land samen met de Amerikaanse filosoof en softwareontwikkelaar Curtis Yarvin (ook bekend als Mencius Moldbug) en zijn stroming van "Neoreaction" (NRx) heeft ontwikkeld.
Aangezien democratie zichzelf vernietigt door haar inherente corruptie, stelt Land de oprichting van een neokameralistische monarchie voor, met aandeelhouders en gerund als een bedrijf door een CEO. Met autoritaire stadsstaten als Singapore en Dubai als voorbeeld, moet democratische concurrentie worden uitgebannen, terwijl de efficiëntie van de staat en de veiligheid enorm moeten toenemen. Dit wordt verondersteld om corruptie te beperken en een zo effectief mogelijk bestuur te garanderen - want welk bedrijf doet er niet alles aan om zijn klanten tevreden te stellen en zo de winst te verhogen? Wie dat niet bevalt, kan gewoon naar een ander land gaan, volgens de visie van de twee denkers met invloed in westerse high-tech kringen in Silicon Valley.
Lands hyperracisme bestaat er uiteindelijk uit dat de excentrieke Brit die in Sjanghai woont de links-liberale ideologie en haar gelijkheidswaanzin frontaal aanvalt en oproept tot een hogere veredeling van mensen door middel van DNA-manipulatie en bionica, aan het einde waarvan er noch blanken, noch Duitsers, noch Europeanen zullen zijn, maar mensen met tentakels in het gezicht. Het boek van Nick Land is dus een interessant voorbeeld van hoe het postmodernisme verder gedacht kan worden door de duistere kant van de Verlichting te benadrukken en het occultisme van het Westen naar een einde in de afgrond te leiden. Als patriot moet men zich er echter van bewust zijn dat er aan het einde van dit denken geen terugkeer naar de traditie is zoals bij Alexander Dugin, maar een wereld waarin demonen heersen.
Vertaling door Robert Steuckers
