DIEGO FUSARO

Het kapitalisme overwint dialectisch de antagonistische eisen van het proletariaat (klassenstrijd, geest van splitsing, partijorganisaties, revolutionaire passie); en het doet dit door het bewustzijn van het proletariaat te verdoven in consumptieve zin, maar ook door het conflict te "economiseren" (sinds de jaren 70 vecht het proletariaat voor hogere lonen en niet voor het overwinnen van de productiewijze, waardoor de ideologie van het kapitaal als een onontkoombare horizon gemetaboliseerd wordt).

Volgens de syntaxis van Gramsci is er sprake van ideologie wanneer "een bepaalde klasse erin slaagt om de voorwaarden van haar bestaan en haar klassenontwikkeling te presenteren en te laten aanvaarden als een universeel principe, als een opvatting van de wereld, als een religie".

Titus Livius en Plutarch vertellen het broederlijke verhaal van Romulus en Remus, zij het met enkele genuanceerde verschillen. De eerste, die Rome sticht, wordt belast met het ploegen van de groef van de nieuwe stad, volgens de Etruskische rite. Romulus is waardig voor de heilige gebeurtenis en maakt de ploeg klaar met een bronzen ploegschaar.

Net als de regenboogkleurige grillen van consumenten worden ook de ecologische impulsen van het kapitalistische milieuactivisme volledig ondergeschikt gemaakt aan het kapitaal. De "groene toekomst" wordt altijd opgevat als een commercieel product van commerciële macht; en wel zo dat (zoals Harvey benadrukt) de neoliberale orde "de tegenstelling tussen kapitaal en natuur kan beheren in overeenstemming met haar grotere klassenbelangen".