Τράπεζες: Τρία δεσμευτικά συμβόλαια κρίνουν το μέλλον τους

Κρίσιμη για τις ελληνικές τράπεζες είναι η αυριανή ημέρα, καθώς τις φέρνει αντιμέτωπες με το ΤΧΣ, τον SSM και τον SRM, ανοίγοντας μέτωπα δεσμεύσεων που πρέπει να υλοποιηθούν με ορίζοντα το 2019. Πρόκειται για την υπογραφή τριών διαφορετικών "συμβολαίων" στη βάση των οποίων θα αξιολογηθούν οι διοικήσεις των τραπεζών και το κυριότερο, θα κρίνουν την ίδια την υπόσταση και μετεξέλιξη των τραπεζών μέσα στην προσεχή τριετία.
α) Με το πρώτο "συμβόλαιο" οι τράπεζες θα δεσμευτούν έναντι του ΤΧΣ, καταθέτοντας business plan, για το επιχειρησιακό σχέδιο, τη στρατηγική, τους στόχους και τις δράσεις που θα ακολουθήσουν τα τρία προσεχή χρόνια, υποβάλλοντας και προβλέψεις για το πώς εκτιμούν ότι τα διαμορφωθούν τα επιμέρους μεγέθη τους μέχρι το 2019.
β) Με το δεύτερο "συμβόλαιο", το οποίο είναι και το πλέον κρίσιμο, οι τράπεζες θα υποβάλουν στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) restructuring και capital plans με ορίζοντα το 2019. Πρόκειται για σχέδια που εμπεριέχουν τη στρατηγική για κεφάλαια, ρευστότητα, διαχείριση κινδύνων και στρατηγική που θα ακολουθηθεί για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.
Η στρατηγική διαχείρισης των NPEs είναι το πλέον ακανθώδες ζήτημα, καθώς οριοθετείται από πολύ σκληρούς στόχους που πρέπει να υλοποιηθούν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και από την υλοποίησή τους ή μη θα εξαρτηθεί η μελλοντική πορεία των τραπεζών.
Όπως έχει γράψει το Capital.gr, οι τράπεζες δεσμεύονται έως το τέλος του 2019 να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) κατά 35% - 40% και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) κατά 40% - 45%. Οι στόχοι αυτοί ποσοτικοποιούνται ανά κατηγορία δανείων (στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά) και ο έλεγχος προόδου ξεκινά ήδη από τον Νοέμβριο.
Ο συνολικός στόχος, όπως έχει διατυπωθεί από τον διοικητή της ΤτΕ Γ. Στουρνάρα στην Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής, προβλέπει ότι  το 2019 τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα των τραπεζών θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 40% ή κατά 41 δισ. ευρώ από τα 108 δις. ευρώ σήμερα. Η μείωση αυτή θα προκύψει κυρίως από ρυθμίσεις και αναδιαρθρώσεις οφειλών που θα καταστήσουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια και πάλι ενήμερα και σε μικρό ποσοστό (της τάξεως του 5%) από πωλήσεις δανείων ή ρευστοποίηση εξασφαλίσεων που δεν προβλέπεται μεγαλύτερη του 7% στο σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Αυτό σημαίνει ότι:
- Σε ποσοστό 68%, δηλαδή περίπου κατά 28 δισ. ευρώ, η μείωση των NPEs θα προέλθει από αναδιαρθρώσεις δανείων,
- Σε ποσοστό 13%, περίπου κατά 5,4 δισ. ευρώ από πωλήσεις δανείων σε funds,
- Σε ποσοστό 18%, περίπου κατά 7,6 δισ. ευρώ, με πλειστηριασμούς – ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων.
Σε ό,τι αφορά τα restructuring plans, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει επίσης η στρατηγική μείωσης της εκτός Ελλάδος παρουσίας των τραπεζών. Όπως παρουσίασε το "Κεφάλαιο" σε ρεπορτάζ του Σαββάτου 24/9, τα σχέδια των ελληνικών τραπεζών περί ανταλλαγής θυγατρικών στα Βαλκάνια ναυάγησαν και τελικώς η καθεμία θα τραβήξει τον δικό της δρόμο. 
Η εξέλιξη αυτή οδηγεί αναγκαστικά στην επιλογή πώλησης σε ξένους, - τράπεζες ή funds -, η οποία ως υποχρεωτική πλέον στρατηγική για τη μείωση της  παρουσίας στο εξωτερικό, θα πρέπει να δώσει δείγματα γραφής μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους. Και αυτό παρά το ότι η δέσμευση των τραπεζών για μείωση της παρουσίας εκτός Ελλάδος εκτείνεται μέχρι τα τέλη του 2018.
γ) Το τρίτο "συμβόλαιο" των τραπεζών θα γίνει με τον SRM και αφορά την υποβολή recovery plans. Πρόκειται για τη "διαθήκη εν ζωή" των τραπεζών που υποβάλλεται για πρώτη φορά στον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης των ευρωπαϊκών τραπεζών και με την οποία οι τράπεζες καλούνται να παρουσιάσουν το σχέδιο δράσης τους σε περίπτωση που χρειαστούν διάσωση με νέα κεφάλαια. Το βασικό ζητούμενο από τον SRM είναι το πώς η διάσωση θα επιτευχθεί χωρίς να θιγούν οι καταθέσεις των καταθετών.
Όπως αποκάλυψε το Capital.gr, το σημαντικό στοιχείο των recovery plans είναι η διαμόρφωση του δείκτη MREL, ο οποίος θα απεικονίζει το σύνολο των κεφαλαίων αλλά και των στοιχείων παθητικού της τράπεζας, τα οποία στην περίπτωση που αυτή χρειαστεί διάσωση, θα απορροφήσουν όλο το "σοκ" πριν χρειαστεί να "κουρευτούν" οι καταθέσεις. Ο δείκτης αυτός εκτιμάται ότι θα προσδιοριστεί από τον SRM στο 18% - 19% των σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών.
Για τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες έχουν μέσο όρο ενεργητικού 40 – 45 δισ. ευρώ, το ποσοστό αυτό σημαίνει ότι η κάθε τράπεζα θα χρειαστεί να "σηκώσει" 1 – 2 δισ. ευρώ από τις αγορές, στην περίπτωση που βρεθεί με νέες ανάγκες σε κεφάλαια.