Γιατί το ΔΝΤ έριξε ρουκέτα για τα πλεονάσματα και ανοίγει παράθυρο για νέα μέτρα

Σκληρό μήνυμα, καταρχήν προς το Βερολίνο, έστειλε χθες το ΔΝΤ, «ξηλώνοντας» τις προβλέψεις των Ευρωπαίων για τα πρωτογενή πλεονάσματα στην Ελλάδα. Το Ταμείο αμφισβητεί ευθέως την επίτευξη των στόχων στους οποίους έχει στηριχθεί το ελληνικό πρόγραμμα, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά της αντιπαράθεσης, κυρίως με τους Γερμανούς, σχετικά με το εύρος της αναδιάρθρωσης του χρέους και το «ψαλίδισμα» των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Ενδεικτικό του «χάσματος» μεταξύ Ουάσιγκτον και Ευρώπης, είναι πως το Ταμείο προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα μόλις 0,7% του ΑΕΠ το 2017, αντί 1,8% που αναμένει η κυβέρνηση, ενώ από το 2018 η πρόβλεψη του ΔΝΤ «κολλάει» στο 1,6%, αντί του 3,5% που εκτιμούν οι Ευρωπαίοι. Βλέπει δε ανοδική κίνηση στο χρέος έως και το 2018 και αποκλιμάκωση μετά. Συγκεκριμένα αναμένει χρέος στο 184,7% του ΑΕΠ το 2018, αντί του 172,4 που αναμένει η Κομισιόν.
Όπως καθίσταται σαφές από τις προβλέψεις του Ταμείου, εάν τα πράγματα κυλήσουν ως έχουν, η Ελλάδα εφαρμόσει το πρόγραμμα που έχει συμφωνηθεί, οι στόχοι για τα πλεονάσματα δεν βγαίνουν. Έτσι, εγείρεται εκ των πραγμάτων ζήτημα πρόσθετων μέτρων, αφού προκύπτει κενό περίπου 2 δισ. ευρώ τον επόμενο χρόνο και 3,5 δισ. ετησίως από το 2018 και μετά. Οι προβλέψεις έρχονται σε μια ιδιαίτερη συγκυρία, αφού αύριο ξεκινά στην Ουάσιγκτον η Σύνοδος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην οποία αναμένονται κρίσιμες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις για το ελληνικό ζήτημα. Στην Ουάσιγκτον θα βρεθούν ο υπουργός Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γ. Χουλιαράκης, ο γενικός γραμματέας δημοσιονομικής πολιτικής Φρ. Κουτεντάκης και ο επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, Στ. Παπαδόπουλος, που χειρίζεται το ευαίσθητο θέμα του χρέους. H ελληνική πλευρά αναμένεται να παράσχει διαβεβαιώσεις ότι υπάρχει η βούληση να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση το συντομότερο δυνατό, ενώ στο τραπέζι βρίσκονται τα σενάρια που έχουν καταρτιστεί στο στρατηγείο του ESM για το πακέτο των βραχυπρόθεσμων μέτρων αναδιάρθρωσης του χρέους.
Όπως προκύπτει από στοιχεία που ενσωματώνονται στην έκθεση του ΔΝΤ για τις δημοσιονομικές προοπτικές παγκοσμίως (Fiscal Monitor), το Ταμείο εκτιμά ότι φέτος η Ελλάδα θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ, αντί πρόβλεψης για 0,6% του υπουργείου Οικονομικών. Για το 2017, το ΔΝΤ θεωρεί πως, ακόμη και εάν εφαρμοστούν πλήρως τα μέτρα που προβλέπει το Μνημόνιο, η χώρα δεν θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 1,8% του ΑΕΠ όπως προβλέπει ο προϋπολογισμός, αλλά μόλις 0,7%. Κάτι που πρακτικά δείχνει σε «τρύπα» 2 δισ. ευρώ τον επόμενο χρόνο. Από το 2018 έως και το 2020 αναμένει πλεόνασμα στο 1,6% και όχι στο 3,5% όπως προβλέπει το Μνημόνιο, διευρύνοντας το δημοσιονομικό κενό σε επίπεδα άνω των 3 δισ. ευρώ. Σχετικά με το χρέος και εδώ αναμένει διατήρηση του χρέους σε επίπεδα άνω του 180% και πέριξ του 185%, έως και το 2018 και αναμένει από το 2018 αποκλιμάκωση που θα οδηγήσει σε χρέος 169,2% το 2021. Ταυτόχρονα το Ταμείο προβλέπει:
Έλλειμμα 3,4% του ΑΕΠ το 2016, 2,7% του ΑΕΠ το 2017, 1,7% στη διετία 2018 - 2019, 2% το 2020 και 2,6% το 2021.
Κυκλικά προσαρμοσμένο έλλειμμα φέτος 0,2%, το 2017 στο 0,7% και εν συνεχεία θα κλιμακωθεί ως το 2,6% το 2021.
Τα έσοδα του προϋπολογισμού ως ποσοστό του ΑΕΠ θα βαίνουν μειούμενα, αφού από 47,2% το 2016 θα περιοριστούν στο 46,2% την επόμενη χρονιά και εν συνεχεία: 45,1% το 2018, 44,2% το 2019, 43,5% το 2020, 43,2% το 2021.
Πτωτικά θα κινηθούν και οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ: 50,5% το 2016, 48,9% το 2017, 46,8% το 2018, 46% το 2019, 45,5% το 2020, 45,8% του ΑΕΠ το 2021.
Αυτή τη στιγμή το Ταμείο δεν χρηματοδοτεί τη χώρα, αφού δεν έχει αποφασίσει εάν θα συμμετάσχει και πώς στο τρίτο μνημόνιο. Ιδανικά η απόφαση αυτή πρέπει να ληφθεί έως το τέλος του έτους, που σημαίνει πρακτικά ότι όσοι εντός της Ευρωζώνης επιθυμούν τη συμμετοχή του ΔΝΤ, κυρίως η Γερμανία και άλλες Βόρειες χώρες, θα πρέπει να βρουν ένα συμβιβασμό με δεδομένες τις απαιτήσεις του Ταμείου για χαλάρωση των στόχων στα πλεονάσματα και πιο γενναία ελάφρυνση χρέους από αυτή που εξετάζεται.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ «οι τρέχουσες εκτιμήσεις είναι μη ρεαλιστικές, αφού ακόμη υποθέτουν πως η χώρα θα πετύχει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ για πολλές δεκαετίες -παρά το ότι η ανεργία θα βρίσκεται σε διψήφια ποσοστά έως τα μέσα του αιώνα- και ταυτόχρονα θα πρέπει να πετύχει ισχυρή ανάπτυξη. Απαιτείται περαιτέρω ελάφρυνση χρέους για να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα του χρέους, και πρέπει να στηριχθεί σε ρεαλιστικές προβλέψεις η δυνατότητα της Ελλάδας να δημιουργήσει διατηρήσιμα πρωτογενή πλεονάσματα και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη».