Opium en Afghanistan

Salvatore Recupero:

De inname van Kaboel door de Taliban heeft het ware gezicht van Operation Enduring Freedom laten zien. Nu zijn velen bezorgd over burgerrechten. Anderen denken aan de versterking van het islamitisch fundamentalisme. Er is ook geen gebrek aan mensen die vrezen dat Afghanistan in een soort narcostaat zou kunnen veranderen. Wat dit laatste punt betreft, zou het een lachertje zijn als het leven van miljoenen mensen niet op het spel stond. Er was geen behoefte aan de komst van de 'bebaarde studenten' om de heroïne-industrie te voeden. Sinds 2008 is Afghanistan 's werelds grootste producent van opium (de helft van het Afghaanse bbp komt daar vandaan), zelfs met de aanwezigheid van de "bevrijders". De narcostaat is er dus al, en niet alleen vandaag.

Laten we een stap terug doen om beter te begrijpen wat er is gebeurd. Laten we beginnen met te zeggen dat de Gouden Halve Maan de Aziatische regio is met de grootste produktie van opiaten ter wereld. Het gebied omvat Afghanistan, Iran, Pakistan en, in mindere mate, India en Nepal. De productie in deze gebieden kwam tot ontwikkeling in het begin van de jaren 1950. Kaboel speelde aanvankelijk een ondersteunende rol: de geproduceerde opium kwam in Iran terecht. Toen Iran de opiumteelt verbood, namen de andere twee landen - Pakistan en Afghanistan - het over.

Ondanks de schaarste aan akkerland - denk er maar aan dat de akkerbouwoppervlakte overeenkomt met ongeveer 7,9 miljoen hectare, of 12% van de totale uitbreiding van het land - en droogteperiodes die zelfs de ontwikkeling van zelfvoorzieningslandbouw hebben bemoeilijkt, groeide de papaver goed.

Maar dit is niet de enige reden waarom Kaboel kan bogen op zijn staat van dienst op het gebied van verdovende middelen. Er zijn historische en politieke vraagstukken die niet kunnen worden vermeden.

In 1979, valt de USSR het Aziatische land binnen. De VS, die reeds met de CIA het verzet tegen hun logge buurland probeerden aan te wakkeren, stonden niet werkeloos toe te kijken. De Amerikaanse geheime diensten steunden het Afghaanse verzet door voor ongeveer twee miljard dollar wapens en militaire bijstand te leveren aan islamitische fundamentalistische groeperingen. Pakistan heeft ook bijgedragen aan de mujaheddin (de strijders van de Islamitische nationale beweging tijdens de Sovjet-bezetting). Maar, dit is algemeen bekend.

Wat velen echter niet weten, is dat Washington op de een of andere manier de opiumteelt schijnt te hebben bevoordeeld om de strijd tegen Moskou te financieren. Volgens de Amerikaanse historicus Alfred McCoy steunde de CIA verschillende Afghaanse drugsbaronnen, bijvoorbeeld Gulbuddin Hekmatyar en anderen zoals Haji Ayub Afridi. Als dit het geval zou zijn, zouden de VS meteen de islamitische fundamentalisten hebben geholpen en de opiumproduktie hebben aangemoedigd. En uit die landen kwam de heroïne die de wereld overspoelde en ontelbare doden achterliet.
Toen de Russen zich terugtrokken, werden de krijgsheren (en opiumheren) aan hun lot overgelaten tot de geboorte van het eerste islamitische emiraat van Afghanistan (1996-2001).

De "njet" van Mullah Omar

De "nieuwe regering" werd geleid door Mohammed Omar, bij iedereen bekend als Mullah Omar. Velen beschouwen de voormalige Mujaheddin als een gezworen vijand van drugs. De situatie is echter niet zo eenvoudig.

Mullah Omar, een nauwgezet vertolker van de Koran, had een speciale tijdelijke vergunning afgegeven, niet voor het gebruik van opium in Afghanistan, maar voor de uitvoer ervan naar het buitenland. De opbrengst zou gebruikt worden om de Afghanen te voeden, maar in feite ging de uitvoer van verdovende middelen gewoon door. Alsof hij wil zeggen: het kan geen kwaad de westerlingen te vergiftigen. Maar de Koran verbiedt zowel het gebruik als de verkoop van drugs. Het kon zo niet doorgaan. Daarom werd de papaverteelt (waarvan opium wordt gemaakt) al na vijf jaar verboden. Naar verluidt was dit een façade-operatie, maar het was niet gemakkelijk voor de Pashtun-leider om honderdduizenden boeren (zelfs van verschillende etnische groepen) ervan te overtuigen iets anders te verbouwen. Feit is dat in 2002 (het jaar waarin het besluit van 2001 werd genomen) de opiumproductie in Afghanistan is ingestort tot 185 ton. De komst van de Amerikanen zal echter alles weer veranderen.

De Amerikanen en de klucht van de oorlog tegen opium

Als het Amerikaanse leger Kabul binnenvalt, viert de hele wereld feest. Eindelijk waren de Afghanen vrij om naar muziek te luisteren (verboden door de koranleerlingen) en om zich te scheren. Maar de plantages bleven. Het is natuurlijk ook waar dat de "bevrijdingstroepen" nooit de controle over het gehele grondgebied hebben gehad, maar zij hebben zonder enig onderscheid burgers gebombardeerd zonder de "drugsheiligdommen" aan te raken. Sinds 2002 hebben de Verenigde Staten 8,5 miljard dollar uitgetrokken om de opium uit het land te verdrijven. En toch zijn de resultaten niet te zien; integendeel, de produktie heeft een ongekend opstijgen gekend.

Het zou voor het Amerikaanse leger makkelijk geweest zijn om alle plantages te neutraliseren. Maar het was niet zo. De medeplichtigheid is duidelijk. Niemand heeft kunnen verhinderen dat Ahmed Wali (broer van de Afghaanse president Hamid Karzai) zich verrijkte met deze schimmige deals. En niet te vergeten Gul Agha Sherzai, de onbetwiste heerser van de provincie Kandahar. De resultaten zijn overduidelijk : bijna 600.000 Afghanen zijn in deze sector werkzaam en naar schatting 2 miljoen mensen leven van deze gewassen. In het afgelopen jaar zijn de Afghaanse papavervelden met 37% toegenomen tot een oppervlakte van 224.000 hectare in 21 van de 34 provincies van het land.
Bovendien heeft de hyperproduktie van opium het aantal drugsverslaafden in het land doen toenemen: er zijn 2,5 miljoen consumenten (waarvan 40% reeds aan drugs verslaafd is), 800.000 van hen zijn vrouwen en 100.000 kinderen (5) . De gegevens hebben betrekking op drie jaar geleden, maar de zaken zijn niet veranderd. Met de Enduring Freedom missie, is alleen het narcotica verkeer gegroeid. Nu gaat de hete aardappel over in de handen van de Taliban.

Degenen die vrezen voor de oprichting van een narcostaat

De nieuwe regering in Kaboel heeft beloofd af te zien van de opbrengsten van de papaverteelt (waaruit heroïne en morfine worden gewonnen). De erfgenamen van Mullah Omar danken, ondanks de voorschriften van de Koran, 65% van hun inkomen aan Papaver somniferum. Zullen ze zonder dit geld kunnen? Het is moeilijk te geloven.

De kwestie is van groot belang voor Peking. Bovendien kan het nieuwe emiraat organisaties die banden hebben met het islamitisch terrorisme versterken. Daarom had de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi in juli jl. een ontmoeting met het hoofd van het politieke bureau van de islamitische groepering in Qatar, Abdul Ghani Bardar. Er hing al een brandlucht.

Het overschot aan opium zou de handel in verdovende middelen in het gebied tussen Vietnam, Laos en Cambodja, langs de zuidelijke grenzen van China, kunnen versterken. Deze hoek van Azië dreigt een vrijhaven voor drugs te worden, zoals Federico Giuliani verklaarde in Insider Over (6): "Gezien de geografie van het gebied, dat bestaat uit jungle en dichte vegetatie, is het voor de Chinese regering bijna onmogelijk om het hele grensgebied te controleren. Om een idee te krijgen van de omvang van de drugshandel, volstaat het te zeggen dat Beijing in 2018 37,5 ton drugs en stoffen om die te produceren in beslag heeft genomen". Als het Afghaanse kanaal wordt geopend, loopt China het risico te worden overspoeld door een rivier van drugs. Het is nu aan de Draak om de papavertelers alternatieven te bieden. Ook omdat Xi Jinping ook, en vooral, geïnteresseerd is in de rijke Afghaanse ondergrond.

Tot slot is de drug (zoals reeds in 2010 door Polaris werd geanalyseerd) (7) een van de redenen voor deze eindeloze oorlog. Dit is de reden waarom wat het kerkhof van de keizerrijken was (en is), het Eden van de opium is geworden.