Ερευνα: Γιατί έχουμε έξαρση του δεξιού λαϊκισμού παγκοσμίως

30.11.2016

Το γερμανικό think tank Bertelsmann-Stiftung διενήργησε μια πανευρωπαϊκή έρευνα καλώντας τους περίπου 11.000 συμμετέχοντες από 28 χώρες να απαντήσουν πώς βλέπουν την παγκοσμιοποίηση, τις οικονομικές προοπτικές και τις παραδοσιακές αξίες. Και οι συντάκτες της έκθεσης “Europinion” κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο φόβος της παγκοσμιοποίησης είναι που δίνει φτερά στον δεξιό λαϊκισμό – πολύ περισσότερο απ' ό,τι η υποστήριξη των παραδοσιακών αξιών.
Σ' ολόκληρη την Ευρώπη οι πολίτες συμφωνούν στο θέμα του φόβου της παγκοσμιοποίησης: μια πλειοψηφία των πολιτών (55%) εκλαμβάνει ως ευκαιρία τη διεθνή διασύνδεση πολιτικής και οικονομίας, ενώ το 45% διαβλέπει εκεί έναν κίνδυνο. Η έρευνα διαπιστώνει ακόμη ότι οι κάτοικοι των πόλεων αντιμετωπίζουν με λιγότερο δέος την παγκοσμιοποίηση απ' ό,τι ο πληθυσμός της υπαίθρου. Οι μορφωμένοι τη φοβούνται λιγότερο εν συγκρίσει με άτομα χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου.

Παγκοσμιοποίηση και αυτοματοποίηση

Οι συντάκτες επισημαίνουν ότι στη δημόσια συζήτηση η παγκοσμιοποίηση είναι συνώνυμη ως επί το πλείστον της αυτοματοποίησης, της μετανάστευσης και της αυξανόμενης ισχύος του διεθνούς τραπεζικού συστήματος. Σύμφωνα με την έρευνα όσοι από τους συμμετέχοντες τηρούν επικριτική στάση έναντι της παγκοσμιοποίησης κατά κύριο λόγο φοβούνται τα μεταναστευτικά-προσφυγικά ρεύματα. Αντιμετωπίζουν τη μετανάστευση συχνότερα ως πρόβλημα, έχουν λιγότερες επαφές με αλλοδαπούς και εκφράζουν συχνότερα ξενοφοβικά αισθήματα. Είναι πιο επιφυλακτικοί έναντι της Ε.Ε. και της πολιτικής εν γένει.
Οι φόβοι αυτοί είναι εντονότεροι, ως αναμενόμενον, στους οπαδούς των εθνικιστικών και λαϊκιστικών κομμάτων: Από τους υποστηρικτές της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) το 78% φοβάται την παγκοσμιοποίηση, όπως και το 76% των οπαδών του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου και το 69% των ψηφοφόρων του αυστριακού FPÖ.
Οι παραδοσιακές αξίες είναι σύμφωνα με την έρευνα πολύ σημαντικές (67%) για τους ομοϊδεάτες της Μαρίν Λεπέν, αλλά όχι τόσο για τους οπαδούς της «νέας Δεξιάς» στη Γερμανία (46%) και στην Αυστρία (47%).
Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης ο φόβος της παγκοσμιοποίησης θα λειτουργήσει ως βαρόμετρο για την έκβαση δημοψηφισμάτων και εκλογών στην Ευρώπη:
Στην Αυστρία οι ψηφοφόροι προσέρχονται την Κυριακή στις κάλπες, για τρίτη φορά από τον περασμένο Απρίλιο, για να εκλέξουν τον νέο Πρόεδρο της χώρας.

Καταρρέουν οι παραδοσιακές δυνάμεις

Η κατάρρευση των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων - Σοσιαλδημοκρατών και Λαϊκού Κόμματος- κι η άνοδος της ακροδεξιάς έχουν κλονίσει τις ισορροπίες του πολιτικού συστήματος της χώρας. Η μάχη εδώ θα κριθεί μεταξύ του ακροδεξιού Νόρμπερτ Χόφερ και του ανεξάρτητου υποψηφίου των Πρασίνων, Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν, που έρχονται στήθος με στήθος στις δημοσκοπήσεις.
Ο φόβος της παγκοσμιοποίησης είναι διάχυτος (55%) στη χώρα κι οι οπαδοί του FPÖ τρομάζουν ακόμη περισσότερο (69%) με τις τεράστιες αλλαγές που αυτή επιφέρει στον εργασιακό χώρο, αλλά και μπροστά στην έξαρση του προσφυγικού ζητήματος.
Την Κυριακή ψηφίζει και η Ιταλία σ' ένα δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση με στόχο τον περιορισμό των εξουσιών της Γερουσίας.
Ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έχει συνδέσει το πολιτικό του μέλλον με την έκβαση του δημοψηφίσματος, ενώ οι δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα στο «Όχι». Συγκριτικά, πάντως, ο φόβος της παγκοσμιοποίησης είναι σχετικά μικρός. Το 61% τη βλέπουν ως «ευκαιρία». Ωστόσο η οικονομία κλυδωνίζεται, σχεδόν οι μισοί Ιταλοί εμφανίζονται περισσότεροι φοβισμένοι από πριν λόγω της μείωσης των μισθών, της καλπάζουσας ανεργίας και της αποδυνάμωσης του συστήματος κοινωνικών παροχών.
Το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) του δεξιού λαϊκιστή Γκερτ Βίλντερς με ποσοστό γύρω στο 30% κονταροχτυπιέται με τους Συντηρητικούς, ενίοτε δε παίρνει κεφάλι. Δεν αποκλείεται, εφόσον επιβεβαιωθούν στις κάλπες οι δημοσκοπήσεις, να διπλασιάσει τα τωρινά ποσοστά του (15%).
Ο φόβος της παγκοσμιοποίησης δεν έχει αφήσει ισχυρό αποτύπωμα σε μια χώρα που διαθέτει το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης. Ούτε οι οικονομικές ανησυχίες κατατρύχουν τόσο τους Ολλανδούς όσο άλλους Ευρωπαίους. Ωστόσο, περισσότερο απ' το ήμισυ του πληθυσμού στηρίζει τις παραδοσιακές αξίες.
Διαφορετική είναι κατάσταση στη Γαλλία, όπου περισσότεροι απ' τους μισούς φοβούνται την παγκοσμιοποίηση. Η χώρα ταλανίζεται από μια οικονομική κρίση διαρκείας και πάνω απ' το 50% των ερωτηθέντων βλέπουν μαύρα σύννεφα στον ορίζοντα. Ταυτόχρονα η γαλλική κοινωνία εμφορείται ως επί το πλείστον από συντηρητικές αξίες.
Ένα «εκρηκτικό» μείγμα που ξέρουν πώς να αξιοποιήσουν στο στρατόπεδο της ακροδεξιάς υποψήφιας του Εθνικού Μετώπου. Αρκετές δημοσκοπήσεις προέβλεψαν επικράτηση της Μαρίν Λεπέν στον πρώτο γύρο. Οι συντηρητικοί αντέδρασαν. Κι εξέλεξαν τον σκληροπυρηνικό πρώην πρωθυπουργό Φρανσουά Φιγιόν ως αντίπαλο της Λεπέν...

εξαρση