Iran als volwaardig lid van de Shanghai Samenwerkingsorganisatie

Markku Siira:

Op 17 september 2021 hebben de lidstaten van de Shanghai Samenwerkingsorganisatie (SCO) Iran goedgekeurd als permanent lid van de politieke, economische en veiligheidsalliantie. Het nieuws werd gemeld door The Craddle, een mediaforum dat zich richt op de geopolitiek in West-Azië.

Het besluit werd bekendgemaakt bij de opening van de 21ste SCO-top in Dushanbe, Tadzjikistan, waar de nieuwe Iraanse president Ebrahim Raisi een delegatie op hoog niveau leidt op zijn eerste buitenlandse reis sinds zijn ambtsaanvaarding.

Raisi dankte de lidstaten van de SCO voor het feit dat zij Iran hebben toegelaten tot de groep, en sprak de hoop uit dat de SCO "een drijvende kracht voor wereldwijd multilateralisme" zou worden.

"Vandaag worden de wereldvrede en de veiligheid bedreigd door hegemonie en uitdagingen zoals terrorisme, extremisme en separatisme," zei Raisi. "Het handhaven en versterken van de vrede in heel Azië is geen kwestie van keuze, maar een noodzaak."

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Hossein Amir-Abdollahian, zei op zijn beurt op Twitter dat het "strategisch lidmaatschap" "een belangrijke impact zal hebben op het Iraanse alomvattende samenwerkingsproces in overeenstemming met zijn nabuurschaps- en Azië-centrisch beleid".

De Shanghai Samenwerkingsorganisatie is 's werelds grootste regionale organisatie, die drievijfde van het Euraziatische continent en bijna de helft van de gehele menselijke bevolking omvat. De leden zijn China, Rusland, Kazachstan, Kirgizstan, Tadzjikistan, Oezbekistan, India, Pakistan en nu ook Iran.

Iran heeft oorspronkelijk in 2005 de status van waarnemer in het bondgenootschap gekregen. Het heeft meer dan 15 jaar geduurd om een permanent lidmaatschap te verkrijgen, met de hulp van Rusland.

De Russische president Vladimir Poetin zei in een toespraak via videoconferentie dat Rusland "de volledige deelname van Iran aan de Shanghai Samenwerkingsorganisatie steunt, omdat Iran een belangrijke rol heeft gespeeld in de Euraziatische regio en een lange geschiedenis van positieve samenwerking met deze organisatie heeft".

Deskundigen zijn van mening dat de toetreding van Iran tot de SCO de geopolitieke positie van het land in de regio aanzienlijk zal verbeteren.

De Iraanse delegatie heeft reeds verscheidene ontmoetingen op hoog niveau gehad met andere volwaardige leden en waarnemers van de SCO. President Ebrahim Raisi heeft met name besprekingen gevoerd met de Pakistaanse premier Imran Khan en beide leiders zijn overeengekomen dringend stappen te ondernemen om de veiligheids-, humanitaire en economische situatie in Afghanistan te stabiliseren na de opkomst van de Talibanbeweging in het land.

"De SCO heeft goed gepresteerd bij het aanpakken van oude en nieuwe uitdagingen, maar de complexiteit van de mondiale omgeving en de geopolitieke spanningen zullen onze vastberadenheid in de toekomst op de proef stellen", zei de Pakistaanse premier Khan in zijn toespraak tijdens de top.

De Iraanse president heeft ook gesprekken gevoerd met de staatshoofden van Armenië en Turkmenistan en is overeengekomen de bilaterale samenwerking en handel met beide landen te verdiepen.

Ondertussen had minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir-Abdollahian een ontmoeting met zijn Chinese ambtgenoot, minister van Buitenlandse Zaken Wang Yin. Minister van Buitenlandse Zaken Wang zei dat China Iran vastberaden steunt bij het weerstaan van de [Amerikaanse] hegemonie en het vrijwaren van de soevereiniteit, de menselijke waardigheid en de legitieme rechten en belangen van het land. China is ook bereid met Iran samen te werken om gezamenlijk het infrastructuurproject "Belt and Road" uit te breiden.

Geschat wordt dat de politieke en veiligheidsvoordelen van het lidmaatschap van de Shanghai Cooperation Organisation op korte termijn zwaarder kunnen wegen dan de andere voordelen voor Iran.

Indien Teheran echter helpt de energiebehoeften van de SCO veilig te stellen door de olie- en gasproductie voor zijn nieuwe partners te verhogen en de broodnodige toegang op lange termijn tot andere West-Aziatische en Europese markten te vergemakkelijken, zal ook de Iraanse economie aanzienlijk profiteren van zijn oostwaartse oriëntatie.