Trump 2.0 en wat er dan zou gebeuren

In Amerika en elders in de wereld is men bang of verwacht dat Donald Trump herkozen zal worden als president van de Verenigde Staten. "Voor de meeste landen betekende het buitenlands beleid van de regering Biden een terugkeer naar de normale gang van zaken na jaren van chaos onder Trump," stelt het Amerikaanse spreekbuis van de diepe staat, Foreign Affairs.

Inderdaad. De VS van Biden heeft zich opnieuw gericht op grootmachtconcurrentie, de "naoorlogse traditie van liberaal internationalisme" en de later uitgewerkte "full spectrum dominance", waarbij een bondgenootschap met de VS fataal is, maar hechtere vriendschap eveneens dodelijk.

In die zin was de abrupte regering van Trump voor velen eerder een voorbijgaande episode dan een keerpunt in de richting van een realistischer buitenlands beleid. "De Trotskistische doctrine van 'eeuwigdurende oorlog' gaat door en de oorlogszuchtige neoconservatieven zijn helaas nog steeds in beeld.

"Onder de oppervlakkige kalmte maken veel wereldspelers zich echter zorgen over de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024," geeft de Amerikaanse professor Daniel W. Drezner toe.

Ondanks vier strafrechtelijke aanklachten blijft Trump een solide koploper om de uiteindelijke presidentskandidaat van de Republikeinse Partij te worden. Andere wereldleiders zouden kortzichtig zijn om het vooruitzicht van een tweede termijn voor Trump, die op 20 januari 2025 zou kunnen beginnen, te negeren.

Biden's inner circle en het Democratische leiderschap weten dit het beste, hoewel de door geheugen geteisterde Biden zelf vaak in andere werelden lijkt te zijn. In zijn eerste toespraak tot het Congres zei Biden dat hij in gesprekken met wereldleiders "duidelijk heeft gemaakt dat Amerika terug is". Het Congres vroeg, "maar voor hoe lang?".

Hoe zal het vooruitzicht van een tweede termijn van Trump de invloed van de VS in de wereld beïnvloeden? "Zowel bondgenoten als tegenstanders van de VS nemen hier al nota van. Buitenlandse leiders erkennen dat een tweede termijn voor Trump nog extremer en chaotischer zou zijn dan zijn eerste termijn".

Russische en Chinese functionarissen hopen naar verluidt dat Trump wordt herkozen. Voor Rusland zou de terugkeer van Trump aan de macht betekenen dat het Westen Oekraïne minder steunt; voor China zou het betekenen dat de Amerikaanse allianties met landen als Japan en Zuid-Korea, die Washington helpen om Peking in toom te houden, kwetsbaarder worden.

Tijdens zijn eerste ambtstermijn leek Trump het dichte web van allianties en partnerschappen dat de VS in de afgelopen 75 jaar hadden geweven, bijna te ontmantelen. Tegenover zijn langdurige bondgenoten in Europa, Latijns-Amerika en de Stille Oceaan vertoonde de VS plotseling een verbijsterend en grillig gedrag.

Natuurlijk illustreerde Trump ook het peri-Amerikaanse egoïsme door bondgenoten te verwijten dat ze "niet genoeg bijdragen aan de gemeenschappelijke veiligheid en de VS zouden beroven" (hoewel velen het tegenovergestelde zouden beweren). Hij dreigde herhaaldelijk om zich terug te trekken uit eerdere overeenkomsten, zoals de NAVO, de Wereldhandelsorganisatie en de vrijhandelsovereenkomst tussen de VS en Korea en Nafta.

Het presidentschap van Trump was een ademloze tragikomedie voor het publiek en voor de vazallen en vijanden van de VS. Trump ontmoette de Russische president Vladimir Poetin, de Chinese president Xi Jinping en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en leek van hun gezelschap te genieten.

"Zijn regering laveert tussen dwingen en tegemoetkomen aan deze staten, waarbij de laatste tactiek meestal de overhand heeft," aldus Drezner.

Nu de betrekkingen tussen de VS en hun bondgenoten onder druk staan, kon de Chinese Xi in 2017 naar het Economisch Forum in Davos gaan en verklaren dat China, en niet de VS, de macht is die de status-quo handhaaft en de drijvende kracht achter de globalisering is. De speciale operatie van Poetin in Oekraïne was nog niet begonnen, maar gelukkig voor Rusland had Trump ook zijn problemen met de regering Zelensky, die duistere banden had met de familie Biden en de Democratische Partij.

Men had verwacht dat de overwinning van Biden op Trump in 2020 een einde zou maken aan de nationale populistische tendens en de dreiging van de "zwarte zwaan". Biden heeft sindsdien de traditionele allianties versterkt, maar heeft ook zijn eigen "America First"-beleid gevoerd. Terwijl het conflict in Oekraïne oplaait, komt Europa steeds dieper in de problemen door de sabotage van gaspijpleidingen en het sanctiebeleid van de VS.

Onder leiding van Biden heeft de VS geprobeerd om de Eurozone ondergeschikt te maken aan een "democratische alliantie" waarin alleen Washington wint en Brussel en Berlijn lijden onder de economische en politieke gevolgen. Terwijl de deïndustrialisatie Europa bedreigt, is de "trans-Atlantische samenwerking" (waar in werkelijkheid alleen Amerikaanse bedrijven van profiteren) vooral interessant voor de zelfvernietigende Baltische staten, Polen en het Finland van Niinistö.

Wat China betreft, heeft Biden de handelsoorlog voortgezet die door de regering Trump werd aangewakkerd, en die zich sindsdien heeft toegespitst op technologie, microchips en circuits. Trump huffelde en pufte tegen China, maar was uiteindelijk bereid om deals te sluiten, iets waar de regering Biden niet toe in staat lijkt te zijn. Taiwan staat ook weer op de agenda en de bijgewerkte "Asia pivot" gaat door.

Trumps benadering van Rusland was grillig; aan de ene kant leek hij bereid om een "deal" met Poetin te sluiten, maar officieel ging de VS door met zijn anti-Russische acties. De regering-Biden daarentegen heeft het Poetin-regime openlijker aangevallen, waarbij ze de NAVO en het Oekraïense leger in haar voordeel heeft gebruikt. Er heerst opnieuw een sfeer van koude oorlog tussen de grootmachten.

De regering Biden heeft enkele van haar doelstellingen bereikt. De NAVO is uitgebreid met Finland en misschien ooit met Zweden. Het trilaterale partnerschap tussen Japan, Zuid-Korea en de VS in Noordoost-Azië is versterkt; "een ontmoeting van hun leiders in Camp David in augustus zou in de Trump-jaren ondenkbaar zijn geweest".

De Aukus-overeenkomst met Australië en het VK heeft de "veiligheidssamenwerking" (d.w.z. anti-China actie) met deze bondgenoten versterkt. De VS heeft ook de bilaterale samenwerking met het potentiële "nieuwe Oekraïne", de provincie Taiwan, versterkt, ondanks het verzet van Peking.

Als Trump op miraculeuze wijze zou worden herkozen als de symbolische leider van het Witte Huis, zou de nieuwe regering waarschijnlijk kritisch kijken naar de acties van de regering-Biden. Atlantisten in Europa voelen zich dus ongemakkelijk bij het idee van een mogelijke tweede termijn voor Trump.

Sommige waarnemers beweren echter dat Trump tijdens zijn presidentschap weliswaar een onconventioneel buitenlands beleid voerde, maar niet handelde naar zijn ergste impulsen. Er is enige rechtvaardiging voor deze beweringen, want de president heeft niet zulke ruime bevoegdheden als soms wordt gesuggereerd.

Hij heeft de Verenigde Staten niet uit de Wereldhandelsorganisatie teruggetrokken, laat staan de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie geschrapt, of Amerikaanse troepen van de andere kant van de Stille Oceaan verwijderd. Deep state experts beweren dat de tweede termijn van Trump gewoon een herhaling zou zijn van de blunders van zijn eerste termijn, maar anders zou de lijn van Biden worden voortgezet.

Er zijn natuurlijk ook andere meningen. Sommigen denken dat de tweede termijn van Trump extremer zou zijn dan de eerste, en dat een afgezette en vernederde president zijn visschulden met rente zou afbetalen aan zijn binnenlandse politieke tegenstanders, waarvan er in Washington veel schijnen te zijn.

Volgens The New York Times zou de Trump-regering in het geval van herverkiezing de inlichtingendiensten, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de defensiebureaucratie doorzoeken om de ambtenaren die hij als "een zieke politieke klasse" heeft bestempeld, uit hun functie te ontheffen. Ik vraag me af hoe gemakkelijk deze zuivering tot stand zou komen, of zou Trump "kennedys" zijn?

Natuurlijk, Trump heeft nu ervaring, hij weet aan welke hendels hij moet trekken en hij is duidelijk boos. Zou er iemand in het nieuwe buitenlandse beleidsteam van Trump zijn die zijn wildste ideeën zou kunnen afremmen? Het zou kunnen dat Trumps tweede termijn zijn eerste relatief tam zou doen lijken - tenzij dat de wens is van bankiers en backbenchers.

Als Trump voor een tweede termijn aan het roer zou staan van het Amerikaanse buitenlandse beleid, zou dat kunnen leiden tot een veel bredere ontrafeling van overeenkomsten en allianties uit het verleden. Wat zouden de landen van de eurozone doen als de militaire sancties tegen Rusland werden opgeheven, of als Trump weer vrienden wilde worden met Kim Jong-un?

Niet alle tegenstanders van de VS kijken uit naar de terugkeer van Trump. Het beleid om Israël te paaien en de brute moord op de Iraanse generaal Suleiman zullen de theocraten in Teheran waarschijnlijk niet sympathieker maken tegenover de oranjegekleurde tv-persoonlijkheid.

Trumps eerdere vijandige retoriek tegenover Mexico zal de onderhandelingen met de Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador over illegale immigratie en drugshandel waarschijnlijk niet vergemakkelijken. Het beroemde "hek" van Trump is waarschijnlijk ook in het geheugen gegrift van de Mexicanen.

Ondanks het gebral en de zelfverheerlijking van Trump zal een eventuele nieuwe campagne van het team van Biden waarschijnlijk ook niet gemakkelijk zijn. Hoewel ze Amerikanen kunnen herinneren aan de chaos van de Trump-jaren en de tastbare resultaten van Biden's meer traditionele aanpak van het buitenlands beleid kunnen benadrukken, is het onwaarschijnlijk dat de meerderheid van de Amerikaanse kiezers Biden wil. Ze geven ook niet om Oekraïne, daar thuis veel wanorde heerst.

Denkgroepen op het gebied van buitenlands en veiligheidsbeleid zullen natuurlijk proberen te beargumenteren dat de NAVO sterker is dan ooit onder de regering Biden, net als de betrekkingen van Amerika met de Stille Oceaan. Onder een president die de politieke lijn van de regering Biden voortzet, zou de agenda voor het buitenlands beleid van het liberale internationalisme worden nagestreefd, waardoor de vazallen van het Westen verplicht zouden worden om de belangen van de VS te bevorderen.

Als de tweede komst van Trump werkelijkheid zou worden, zou het buitenlands beleid van de Amerikaanse deep state dan aanzienlijk veranderen? En zouden economische problemen, wereldwijde noodsituaties, oorlogen en andere conflicten op de oude voet doorgaan? Bankiers en andere machtige spelers zullen waarschijnlijk niet toestaan dat staatshoofden vrije politiek bedrijven.

De hamvraag is of de instabiele oude wereldorde sneller ten val zou komen door 'chaosagent' Trump? De meest excentrieke geopolitieke analisten houden hoop op een nieuwe Yalta-conferentie, dit keer met Rusland, China en de VS die de richtlijnen van de wereld opnieuw tekenen.

Bron: https://markkusiira.com/

Vertaling door Robert Steuckers