Digitalisering van onderwijs en kennis: diefstal aan het volk

De analyse van kennis levert op het hoogtepunt van de 21ste eeuw het volgende voor de hand liggende resultaat op: kennis is aan het sterven. De opvatting van wetenschap als kennis wordt terzijde geschoven, zo niet belachelijk gemaakt. Wat nu niet meer is dan technologie, wordt zowel op de universiteit als in het middelbaar onderwijs voor wetenschap uitgemaakt.

Wat hier over onderwijs wordt gezegd, moet ook gelden voor alles wat te maken heeft met begrotingstoewijzingen voor onderzoek en projectontwikkeling. Investeerders zoeken technologie, en "kenniswerkers" produceren technologie, maar geen kennis. Kennis wordt gereduceerd tot de trieste status van een "mentaal epifenomeen". In het Westen is al vele jaren een aanzienlijk deel van het gilde van "wetenschapsfilosofen" (aanzienlijk uitgebreid door de handlangers van uitvindingen als "STS", Science, Technology and Society) niet in staat om kennis te produceren. Ze hebben niets anders gedaan dan zichzelf als filosofen te ontmannen, door af te zien van het nadenken over, het bekritiseren van en het vinden van de waarheidswaardige cognitieve inhoud in dat geavanceerde onderdeel van de industriële productie dat "wetenschap" wordt genoemd.

De erfgenamen van het Yankee pragmatisme, evenals een aanzienlijk deel van het materialisme (in Spanje, van het marxistisch materialisme of het Gustavo-buenista materialisme) hebben niet opgehouden de "kennis" te verachten, door hen opgevat als een residu, een mentalistische term, een echo van de scholastiek. Dit steeds onbeduidender wordende gilde van de filosofie, en nog meer het gilde van de wetenschaps- en techniekfilosofen (en van de STS-studies), hebben het pad geveegd en hun taak serviel en onderdanig gemaakt opdat de godin Technologie zou zegevieren en opdat het Systeem alle bewonderende en humanistische doelstellingen in het werk van de wetenschap, zuiver of toegepast, zou verwerpen.

De technologie werd nederig geboren, vandaag is zij een godin. Het "discours" over de "toegepaste kunsten", dat de betekenis is van het woord "technologie", heeft zich vanaf de industriële revolutie gericht op een tweeledige exploitatie: a) de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen, en b) de rationalisatie van productieve arbeid. Technologie als onderdeel van de macht van het kapitaal, en niet als toepassing van kennis in de sfeer van handmatige en productieve productie, is geen kennis. Het is een toepassing van productiekrachten voor uitbuiting. Er bestaat geen "technologische kennis", evenmin als ijzer uit hout. Wat ooit kennis was, geproduceerd door mensen die hun hersencellen versleten, hun wimpers verbrandden en hun uren slaap en vrije tijd stalen, wordt vandaag "opgezogen" door de pompen van het Kapitaal en omgezet in uitbuitende kracht. We moeten het Kapitaal gaan zien als een vacuümpomp, als een vervreemdende zuignap die werkt als een transducer: het zet een energetische (cognitieve) modaliteit om in een andere (productie via uitbuiting van natuur en mens).

Vandaag zijn we van een industriële productie gebaseerd op de mechanische, chemische en biologische transformatie van entiteiten, na de toepassing van de wetenschap in fabrieksproductieketens, maar ook in de mechanisatie van het platteland, voedselbewaring, enz. overgegaan naar een andere fase waarin de uitbuiting van "hersenvermogen" dominant is, en wordt omgezet in tweedegraads uitbuiting.

In het turbokapitalisme gebeurt dit: vóór de directe uitbuiting van handarbeiders en natuurlijke hulpbronnen, die nog steeds gaande is, is er de uitbuiting van intellectuele arbeiders. De wereldindustrie onderging een hoge mate van robotisering van processen en mechanisering van taken. Na de legers waren het de multinationals die de militaire structuur kopieerden om de productie en het beheer te automatiseren (het beheer is slechts één aspect van de productie). Het ontwerp zelf van producten en beroepsprofielen, evenals de opeenvolging en organisatie van de productie werden gemediatiseerd door de computer, een apparaat dat de eigenaardigheid heeft niet om uitgebreide mechanische krachten toe te passen, of om het werk van de mens te redden, zoals andere machines, maar om de menselijke cognitieve arbeid te usurperen en om te zetten in de substantie van ruilwaarde. Voor "kennis" of persoonlijke kennis is nauwelijks plaats in het geautomatiseerde en digitale kapitalisme. Ieder mens bezit zijn persoonlijke kennis in de pre-digitale wereld en moet zich inspannen om anderen die kennis bij te brengen, en om die kennis te onderwijzen. In de gedigitaliseerde kapitalistische wereld wordt persoonlijke kennis geplunderd.

Momenteel dringen de globalistische organisaties die rechtstreeks betrokken zijn bij het "wereldbestuur" en die dienen als scherm en masker om de grote roofzuchtige entiteiten van financiën en productie te verbergen (voornamelijk UNESCO, hoewel er ook een heel woud van acroniemen is), aan op het opleggen van een digitaliseringsagenda die zich niet langer uitsluitend beperkt tot productieketens, marketing, aanwerving en opleiding van arbeidskrachten, enz. Het systeem legt de digitalisering op vanaf de reproductieve basis van de beroepsbevolking.

Het gedigitaliseerde onderwijs is, tegen alle wetenschappelijke bewijzen in, uiterst schadelijk voor kinderen en minderjarigen. Zij worden techno-verslaafden (in Spanje vooral verslaafden aan mobiele telefoons), wat hen afleidt van de academische inhoud die zij serieus en rigoureus moeten verwerven om kritische en verantwoordelijke mensen te worden. We zijn getuige van een proces van "gamification": dit is een absurd anglicisme dat erin bestaat onderwijs in een spel te veranderen, d.w.z. het te bagatelliseren tot het punt dat het verandert in een consumentgerichte opleiding van de massa's, zodat ze vroeg en zonder keuzevermogen beginnen met de consumptie van digitale "producten" die de grote sectoren van de GAFAM en de hele cyber-elektronische industrie die ermee verbonden is, voeden.
Uiteraard moet dit proces van geplande en opgelegde afbraak van het onderwijs worden geïnterpreteerd in termen van klassenstrijd.

De digitalisering van productie en reproductie (lees, in dit laatste reproductieve hoofdstuk, onderwijs) wordt aan de planeet opgelegd. Wie doet dat? Een wereldwijde super-elite die de klassieke leermethoden, waaronder geheugen, rationele probleemoplossing, schriftelijk begrip en beheersing van de wiskunde, grotendeels voor zichzelf reserveert. De massa zal tot niets van dit alles in staat zijn, deze capaciteiten zullen haar vreemd zijn. De kinderen van de super-elite van de wereld daarentegen zullen worden opgevoed in de klassieke school en zullen het voorrecht genieten om te kunnen kiezen voor echt vormende en bekwame hogere studies, meer aangepast aan hun intelligentie en interesse, en met een klassieke opleiding in de wetenschappen en geesteswetenschappen, beperkt tot de weinigen, zullen er uitlopers zijn die op een dag de oudere mandarijnen van de kapitalistische elite zullen vervangen. Alleen de uitverkorenen zullen een echte opleiding krijgen. De rest zal een gegamificeerde en gedigitaliseerde pap krijgen. De rest, de overgrote meerderheid van de mensheid, zal door de gedwongen digitalisering menselijk vee worden dat nergens van weet en dat met pensioen wil gaan voordat het ooit gewerkt heeft: dat zien we nu al in Spanje met de opeenvolgende hervormingen die met het LOGSE -1991- zijn ingezet en de obsessieve impuls die in dit "Sanchez-tijdperk" aan de digitalisering wordt gegeven.

Het turbokapitalisme laat geen "volkeren", geen "arbeidersklasse" en geen "volkskennis" meer toe. Het kapitalisme in de huidige fase heeft naast "geschoolde" arbeiders ook "geschoolde" consumenten nodig. Zelfs de wetten zelf spreken niet meer over kennis en verwijzen naar vaardigheden, leernormen en andere dwaze concepten die voor apen zijn ontworpen en niet voor kinderen, leden van de menselijke soort.

Merk op dat de opleiding van de massa's, die nu worden behandeld als consumentenvee, bestaat uit het beheer van toepassingen, waarvan vele dubbelzinnig zijn (betaalde versie, gratis versie), ten behoeve van een particuliere multinationale sector, vreemd aan de openbare macht. Het onderwijs, van het kleuter- en lager onderwijs tot het hoger onderwijs, wordt dus op onstuitbare en geheime wijze geprivatiseerd. Bijna geen enkele openbare onderwijsinstelling ontwerpt haar eigen digitale instrumenten en platforms, ze worden geleend of "voorgesteld" door de grote softwareleveranciers, bijna geen enkele officiële onderwijs- en onderzoeksinstelling functioneert onafhankelijk van de particuliere bedrijven die, meestal navelstrengig verbonden met Silicon Valley, het openbaar onderwijs in handen hebben gekregen en het gebruiken als bron van gegevens en broeinesten van consumptie.

De overname van het openbaar onderwijs door de staten, gratis en universeel, werd overal gezien als een verworvenheid, een stap vooruit. Onder de idealen van de Verlichting, en ook onder de fundamentele waarden van het socialisme, was het doel dat alle landen van de wereld moesten bereiken: dat het volk moest durven weten (Sapere Aude, was het motto van Kant en van de Verlichting). Dat de boeren- en arbeidersklasse de middelen en de tijd zouden hebben om hen en hun kinderen in staat te stellen zich te scholen, om kennis te verwerven die gelijkwaardig is aan, en nooit minder is dan, die van de bourgeoisie, dat was het doel.

Maar vandaag werkt het turbokapitalisme aan een brede, onoverbrugbare kloof tussen de super-elite van de wereld en een grote ongeschoolde massa, die niet eens een elementaire opleiding krijgt om haar arbeidskracht te kunnen gebruiken (valoriseren). De massa zal worden gesocialiseerd door mobiele apparaten en een hele reeks bio-cybernetische controleapparaten. Er komt een gedigitaliseerd "profiel" van elke persoon waarin de staten, volgelingen van de mondiale super-elite, de gezondheid, seksuele, financiële en consumptieve status van elk individu tot in de puntjes kennen. De mensheid zal worden gereduceerd tot een vrijetijds-"park", met menselijke zoölogische entiteiten, zij het ontmenselijkt en digitaal afhankelijk van de wirwar van aanbieders van toepassingen.

In wezen is het begrijpen van de digitalisering van het onderwijs en van het menselijk leven als geheel een eenvoudige taak in het licht van de klassenstrijd en de transformatie van het kapitalisme in turbokapitalisme. Dit systeem kan niet bestaan zonder grenzen. Het is hybris, het is ongebreidelde trotse durf. Het is een universele commodificatie of vercommercialisering. Het systeem is een gigantische reductieve en transductieve machine: het zou ophouden te functioneren als het elk gebied zou toelaten dat niet vatbaar is voor valorisatie. Het menselijk lichaam en seksuele relaties zijn al een fundamenteel onderdeel van de markt geworden: mensenhandel, "regularisatie" van prostitutie, surrogaat baarmoeders, prothesen en diverse operaties om het geslacht te "veranderen", pornografie, internationaal pedofiel toerisme, orgaanhandel, seksuele intimidatie op het werk onder dreiging van ontslag, het recht op pernulatie op de universiteit, enz. Maar het turbokapitalisme is niet tevreden met het lichaam, seks en organen. Het leven van de geest wordt gecommodificeerd. De processen van vampirisering van menselijke kennis en de automatisering ervan ten bate van bedrijven worden versneld.

Bijvoorbeeld: wanneer zij in lerarenopleidingen worden "uitgenodigd" om hun gedigitaliseerde taken en werk te delen, om te wennen aan "samenwerkingsomgevingen", om "producties" onder gelijken uit te wisselen, wordt zelden uitgelegd wat er achter dit vermeende digitale socialisme schuilgaat (de zogenaamde "Creative Commons"-cultuur, of zwendel): machtige bedrijven die gratis al het voorwerk hebben gekregen voor het ontwerpen en ontwikkelen van toepassingen die ze vervolgens op de markt aanbieden in hun twee typische versies, de "premium" (betaalde) en de gratis, die nooit gratis is omdat hij heeft geprofiteerd van de digitale slavernij die nooit door economen is erkend.

Tegenwoordig is de klassenstrijd eerder een "klassenslachting". Het is een proces van obscene, naakte, ongegeneerde roofbouw. Het verdiept de uitbuiting van loonarbeid. Het is een diefstal, niet alleen van het overschot, niet alleen van de meerwaarde die rechtstreeks voortvloeit uit de uitbuiting van transformerende arbeidskrachten. Het gaat om de diefstal van kennis binnen een markt die niet alleen een overvloed aan inwisselbare goederen is, maar een rijkdom aan gegevens, kennis, vaardigheden, ervaring. De roofdieren (GAFAM en andere transnationale technologiebedrijven) krijgen hun grondstoffen gratis. De mensen, die meer en meer gereduceerd worden tot een massa ontaarde individuen, worden beroofd van de middelen voor zelfemancipatie, ze worden afhankelijk, technoconsument en techno-verslaafd.

Zo sterft de kennis. En alleen de technologie, dat wil zeggen de universele transformatie tot handelswaar, heerst. De mens is al handelswaar.

Carlos Javier Blanco
carlosxblanco@yahoo.es

Vertaling door Robert Steuckers