Politiek denken in Yukio Mishima

Op 25 november 1970 verklaarde een jonge Kimikate Hiraoka, die in zijn jonge jaren al het literaire pseudoniem Yukio Mishima had aangenomen, voor de verbaasde blikken van de aanwezige officieren op het hoofdkwartier van de Japanse zelfverdedigingsmacht uitdagend zijn ultranationalistische proclamatie van de rechtvaardiging van de traditionele waarden van Japan tegenover wat hij zag als een wijdverspreide decadentie, een verergerd proces van verwesterlijking dat Japan had doordrenkt met een pacifistische egregore die het land vreemd was, een dichotomie die de Amerikaanse schrijfster Ruth Benedict (1946), in haar streven om de Amerikaanse militaire bezettingsmacht die geconfronteerd werd met een nieuwe culturele realiteit een nuttige benadering te bieden, wist te herkennen in twee hoofdassen die de neuralgische essentie van de Japanse cultuur samenvatten en die overeenkomen met de ondubbelzinnige belichaming ervan, respectievelijk de keizerlijke traditie en de krijgerstraditie: de chrysant (symbool van het keizerlijke huis van Japan) en het zwaard (symbool van de samoerai).

Na de Tweede Wereldoorlog, in het naoorlogse Japan, verloor de chrysant zijn politieke theologische karakter en werd pas teruggebracht tot het politieke toen keizer Hirohito in 1946, onder druk van de bezetter, gedwongen werd te erkennen dat hij geen levende god was maar een mens, door het ondertekenen van de Ningen Sengen of Verklaring van Menselijkheid. Aan de andere kant zorgde de geleidelijke demilitarisering van de Japanse samenleving ervoor dat de krijgeressentie werd uitgewist en gereduceerd tot een kracht die op zichzelf ontkracht werd door het mandaat van de overwinnaar.

Dit was de maatschappij waarin Yukio Mishima was gesmeed en gevormd, een maatschappij waarvan de geest het slachtoffer was geworden van een vloeibaar worden van haar hele persoonlijkheid, door het lijden van de oorlog en het gevolg van de nederlaag. Het evenwicht tussen de chrysant en het zwaard was verbroken, en het is dit evenwicht dat Mishima probeerde te herstellen door middel van zijn eigen leven, dat de vorm aannam van een literair leven en een politiek leven. Hij was een van die schrijvers die zijn wat ze schrijven, en wiens dood voorspeld kon worden in de bladzijden ervan. Want Mishima's eigen leven was een voorbereiding op de dood, een leven om glorieus te sterven. Het was een leven voor een goede dood. Een dood met betekenis, een dood met een doel. Een dood die de verlossing belichaamde van een heel volk dat er de voorkeur aan had gegeven om de oude manieren op te geven in plaats van idealen te blijven verdedigen die door de overwinnaar verboden waren, in een context waarin er geen voordeel te behalen viel door ze hoog te houden, maar alleen minachting, spot en medeplichtig gelach. De onderdrukking van de ziel van Japan.

Binnen dit kader is het mogelijk om de basis van Mishima's politieke denken volledig te begrijpen, dat zijn maximale sublimatie bereikte op 25 november 1970, toen hij besloot een einde aan zijn leven te maken door de rituele zelfmoord van seppuku te plegen, nadat hij er niet in was geslaagd het gewenste effect te bereiken bij de luisterende soldaten, die hij wilde opzwepen, nadat hij de kazernecommandant had gegijzeld met de steun van zijn trouwe leden van de Tatenokai (het Genootschap van de Schilden, een privémilitie die door Mishima zelf was opgericht), en er zo in was geslaagd “. ...de regering omver te werpen, de grondwet te herschrijven en de Japanse keizer te herstellen als de ware spirituele, militaire en politieke leider van Japan” (Carimo, 2012: 141).

Zoals we al hebben aangegeven, versmelt zijn literaire leven met zijn politieke leven en vormen beide de persoon van Yukio Mishima. Als we zijn politieke ideologie willen herzien, moeten we daarom absoluut verwijzen naar zijn literaire werk, waarbij we drie fundamentele principes erkennen:

1. Yukoku (patriottisme): Dit is een kort verhaal dat in 1960 werd gepubliceerd en waarin een episode uit de Japanse geschiedenis wordt nagespeeld die bekend staat als de gebeurtenis van 26 februari 1936, waarin Mishima pronkt met de traditionele Japanse waarden die worden belichaamd door een groep officieren: loyaliteit aan de keizer en de verdediging van de eigen eer, gesublimeerd in de Seppuku, die op hun beurt de basis vormden van Mishima's anachronistische nationalisme.
2. Bushido (Pad van de Krijger): Mishima verdiept zich in de samoerai-ethiek (moed, abnegatie, hoffelijkheid, soberheid, onthechting) door middel van zijn werk Inleiding tot de Hagakure. De Hagakure is een representatief werk van de samoerai-filosofie, geschreven door Tsunetomo Yamamoto in de 18de eeuw, waarin het feit dat “de weg van de samoerai de dood is” wordt onderschreven (Rankin, 2011:26-31). De Weg van de Krijger wordt in Mishima de ethiek van de hedendaagse samoerai, waar de daad van dienstbaarheid aan het vaderland absolute loyaliteit impliceert aan een transcendentaal ideaal waarvoor men bereid is het eigen bestaan op te offeren.
3. Kamikaze (goddelijke wind): Naast een verwijzing naar de natuurkrachten die in de 13de eeuw voorkwamen dat Japan werd belegerd door de Mongolen en naar de dappere strijders die in de Tweede Wereldoorlog hun leven offerden in zelfmoordmissies, is het een ideale belichaming van bepaalde waarden die weerstand bieden tegen processen van culturele vervreemding en die Mishima illustreerde via zijn personages in zijn tetralogie De zee van vruchtbaarheid (1969).

Onder deze drie idealen stelt Mishima: “In alle patriottisme zit een schaduw van narcisme. Misschien is dat de reden waarom alle patriotisme zich lijkt te moeten kleden in aantrekkelijke uniformen” (Mishima, 1950: 84). Dit was de essentie van de Tatenokai, die met hun daden eer gaven aan de kleding die ze droegen.

Literatuurlijst:

MOHOMED, Carimo. (2012). «La pureza del samurái: historia y política en el pensamiento de Yukio Mishima». En: https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=221022956008&idp=1&cid=207809

Bibliografie :

BENEDICT, Ruth. (1946). «El crisantemo y la espada: patrones de la cultura japonesa». Madrid: Alianza Editorial. Edición de 2003.

MISHIMA, Yukio. (1966).«Patriotism». In: Death in Midsummer and Other Stories. New York: New Directions.

MISHIMA, Yukio. (1950). «Los años verdes». Madrid: Alianza Editorial. Edición de 2011.

RANKIN, Andrew. (2011). «Seppuku: A History of Samurai Suicide». Tokyo / New York / London: Kodansha International.

MISHIMA, Yukio. (1967). «La ética del samurái en el Japón moderno: introducción a Hagakure». Madrid: Alianza Editorial. Edición de 2016.

MISHIMA, Yukio. (1969).«El Mar de la Fertilidad». Madrid: Alianza Editorial. Edición de 2011.

Bron

Vertaling door Robert Steuckers