Risk-spel en risico's

Een zeer complex Risk-spel is begonnen met de crisis in Gaza. En het breidt zich nu uit naar de Rode Zee en de Perzische Golf. Het heeft de neiging, zou ik zeggen onvermijdelijk, om het hele Middellandse Zeegebied erbij te betrekken.

Een risico dat spanningen en ambities in deze specifieke regio ziet samenkomen die verder gaan dan de grenzen. En waarbij in de eerste plaats de drie grootste wereldmachten betrokken zijn.

De Verenigde Staten, Rusland en China zijn in feite min of meer direct betrokken bij de conflicten die in een kettingreactie door de hele regio van het Midden-Oosten exploderen. Een veel grotere betrokkenheid dan ooit tevoren. Toen, bijvoorbeeld, speelden Moskou en Washington een schaakspel waarin de landen in het Midden-Oosten slechts pionnen waren. En het scenario, hoewel niet zonder belang, bleef perifeer ten opzichte van het centrum van het "schaakbord". Vertegenwoordigd door Europa aan de ene kant en Zuidoost-Azië aan de andere kant.

Vandaag is de situatie heel anders. Het Midden-Oosten vormt de spil van het Grote Spel. De controle over het Midden-Oosten, of de instabiliteit ervan, is beslissend voor alle evenwichten in de wereld. Dit wordt aangetoond door het feit dat naarmate de crisis in Gaza zich ontvouwde, het conflict in Oekraïne van secundair belang werd. En in feite wordt Zelensky steeds meer aan zijn lot overgelaten. En Oekraïne, vergeet niet, is het grensgebied tussen Rusland en Centraal- en West-Europa.

Voor China is stabiliteit in het Midden-Oosten essentieel. Het garandeert zijn handel langs die Maritieme Zijderoute, of Edele Parelsnoer, die het hart van zijn strategie vormt. Het is ook een doorn in het oog van Washington, dat Peking ziet als zijn grootste tegenstander in de nabije toekomst.

De Chinezen zijn overal in de Hoorn van Afrika aanwezig. Economische aanwezigheid, maar niet zonder militaire inbreng. De Gazacrisis was al een bedreiging voor hen. De inval van de VS in Jemen wordt in de Verboden Stad gezien als een echte oorlogsverklaring, vermomd als een antiterroristische operatie.

Het is duidelijk dat de Amerikaanse aanvallen op de Houthi's de verkeerssituatie richting Suez niet zullen verbeteren. Integendeel, ze zullen een instabiele situatie creëren die de Chinese belangen ernstig zou kunnen schaden. Door de toegang tot de Middellandse Zee af te sluiten.

Aan de andere kant zal de onvermijdelijke stijging van de gas- en olieprijzen, die in deze uren al aan de gang is, de VS niet schaden. Integendeel, ze zullen het comfortabeler vinden om hun producten via de Atlantische routes te vervoeren. Zonder concurrentie van de Rode Zee.

Moskou is druk bezig aan het Oekraïense front, maar lijkt zich grote zorgen te maken over het risico om Iran bij het conflict te betrekken. Dat is zijn beste bondgenoot in de regio. Een steeds nauwere betrokkenheid, gezien de intensivering van de NAVO-actie in Syrië en de escalerende botsingen tussen Israël en Hezbollah aan de Libanese grens.

Het is daarom waarschijnlijk dat het Kremlin zal besluiten om de operaties in Oekraïne te versnellen. Om het spel snel uit te spelen en de handen vrij te hebben voor een eventuele betrokkenheid in het Midden-Oosten.

Washington speelt een ander spel. Het Witte Huis lijkt op dit moment van de instabiliteit in de regio te houden. Instabiliteit die haar belangen minimaal schaadt, terwijl ze die van haar rivalen ernstig schaadt.

Bovendien is het een klassieke thalassocratische machtsstrategie. Het streeft niet naar directe controle over een belangrijke regio, maar wel over de zeeën en toegangsroutes. Het voorkomt dat anderen, rivalen, de controle overnemen.

Deze strategie dreigt echter ernstige schade toe te brengen aan middelgrote mogendheden die met de VS geallieerd zijn. Ten eerste Egypte, dat een belangrijk deel van zijn BBP uit handel via Suez haalt. Dan Turkije, dat aanzienlijke belangen heeft in de Hoorn van Afrika. En het is geen toeval dat Erdogan op zijn zachtst gezegd boos heeft gereageerd.

Dan zijn er nog de grote handelsbelangen van de Arabische Emiraten, die hun grote bezorgdheid hebben geuit over het nieuwe front dat in Jemen is ontstaan.

Nog veelzeggender is echter het stilzwijgen van Rihad.

Prins Mohammed bin Salman, troonopvolger en sterke man van de Saudische familie, is de architect geweest van een strategie van verzoening met zowel Iran, het protégé van Beijing, als Israël. Tegelijkertijd zocht hij toenadering tot de BRICS-landen.

Eerst de oorlog in Gaza, en daarna, nog meer, de oorlog in Jemen (d.w.z. voor zijn deur) brengen hem in grote problemen. Hij loopt het risico in een directe botsing met Teheran te worden gezogen. Dat staat in een nieuwe editie van Fitba. De oorlog tussen Soennieten en Sjiieten. En dat zou wel eens verergerend kunnen zijn voor de toekomst van de Saoedische dynastie.

Dan is er Europa. Of beter gezegd, de afwezigheid van Europa. Verstoken van een gemeenschappelijke strategie, en zelfs van enig besef van gemeenschappelijke belangen. En waar Londen natuurlijk geen deel van uitmaakt, en ook nooit echt deel van heeft uitgemaakt.

Europa zonder leiderschap, met de totale afwezigheid van Duitsland, Frankrijk dat zoals gewoonlijk de vis in het vat speelt, en Italië... domweg platgedrukt door de beslissingen van Washington. Zonder besef van eigen belangen.

Bron

Vertaling door Robert Steuckers