Propaganda en manipulatie in het Westen

Josep Borrell heeft onlangs een nieuwe poging aangekondigd om de invloed van de Russische media in Europa te bestrijden in wat lijkt op een mengeling van censuur en propaganda. De technieken om met de publieke opinie om te gaan zijn divers en moeten worden onderzocht.

Mediamanipulatie is een reeks verwante technieken waarmee mensen een beeld of argument creëren dat aan hun belangen beantwoordt. Dergelijke tactieken kunnen bestaan uit het gebruik van logische drogredenen, manipulatie, regelrechte misleiding (desinformatie), retorische en propagandatechnieken, onderdrukking van andere standpunten door ze van de informatieagenda af te halen, door mensen ertoe aan te zetten niet meer naar bepaalde argumenten te luisteren of gewoon door de aandacht naar iets anders af te leiden.

Veel van de modernere technieken van mediamanipulatie zijn variaties op de techniek van "afleiding" en zijn gebaseerd op de veronderstelling dat het publiek een beperkte hoeveelheid aandacht heeft.

Moderne manipulatietechnieken

Internetmanipulatie is het gebruik van digitale technologieën zoals sociale netwerkalgoritmen voor commerciële, sociale of politieke doeleinden. Het kan worden gebruikt met de uitdrukkelijke bedoeling de publieke opinie te veranderen, burgers te polariseren, politieke dissidenten het zwijgen op te leggen, zakelijke of politieke tegenstanders te schaden of de eigen reputatie of het eigen merkimago te verbeteren. Dit wordt meestal gedaan door hackers of andere ingehuurde professionals. Zij gebruiken speciale software - meestal internetbots (social bots, voting bots en clickbots).

Het Facebook-schandaal is een uitstekend voorbeeld van dergelijke manipulatie. Onderzoekers veroordeelden scherp een experiment van het bedrijf waarin het de nieuwsfeeds van bijna 700.000 gebruikers manipuleerde om te zien of het hun emoties zou beïnvloeden.

In het experiment werden bepaalde items gedurende één week in 2012 verborgen in de nieuwsfeeds van 689.003 mensen - ongeveer 0,04% van de gebruikers. Facebook-ontwikkelaars verborgen een "klein percentage" van emotionele woorden uit de nieuwsfeeds van mensen om te testen welk effect dit zou hebben op statussen of likes.

Uit de resultaten bleek dat gebruikers, tegen de verwachting in, actief reageerden op wat ze zagen - de onderzoekers noemden dit "emotionele besmetting".

Maar het onderzoek is onder zware kritiek komen te staan omdat, in tegenstelling tot de advertenties die Facebook toont en die aantoonbaar ook bedoeld zijn om het gedrag van mensen te veranderen en hen producten of diensten van bepaalde adverteerders te laten kopen, de wijzigingen in de nieuwsfeeds werden aangebracht zonder dat de gebruikers daarvan op de hoogte waren.

Internetmanipulatie wordt wereldwijd ook gebruikt voor politieke doeleinden.

Bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk. Uit door Edward Snowden gepubliceerde bestanden bleek dat GCHQ (Government Communications Centre) instrumenten had ontwikkeld om online debatten en opiniepeilingen te beïnvloeden, en om geautoriseerde berichten op YouTube te "versterken" en valse e-mails te versturen vanaf geregistreerde accounts.

First Look Media, die het lek publiceerde, beschreef het als een wapen van de Britse inlichtingendienst om het internet te beheersen.

Volgens de documenten werd het personeel van GCHQ gevraagd "groot te denken" over wat zij konden creëren om "online manipulatie" mogelijk te maken.

GCHQ zei dat hun programma's, met codenamen als Warpath, Silver Lord en Rolling Thunder, waren gelanceerd "binnen strikte juridische en beleidsmatige kaders" en onderworpen waren aan "strikt toezicht".

De database met de programma's is meer dan 20.000 keer geraadpleegd, maar er is geen bewijs dat ze ooit door iemand anders dan GCHQ-medewerkers zijn gebruikt.

Internationalisering van praktijken

Oekraïne gebruikt ook internetmanipulatie als tactiek.

In december 2014 werd het ministerie van Informatie opgericht om propaganda tegen te gaan en al snel het "ministerie van Waarheid" genoemd.

Enkele maanden later richtte minister van Informatie Yuriy Stets een "informatieleger" op. Hij rekruteerde Oekraïners om te vechten op het belangrijkste front - het informatiefront. In een interview met Radio Free Europe zei Stets dat meer dan 20.000 mensen ermee hadden ingestemd hun tijd te besteden aan de "dagelijkse strijd".

De BBC meldde dat een van de eerste taken van het project, bekend als i-Army, bestond uit het aanmaken van sociale media-accounts en het vinden van "vrienden" die zich voordeden als inwoners van Oost-Oekraïne.

In de aanloop naar de Indiase verkiezingen van 2014 werden de Bharatiya Janata Party (BJP) en de Congrespartij ervan beschuldigd "politieke trollen" in te huren die hen bevoordeelden op blogs en sociale media.

De Times of India meldde dat mensen met een goed "online-kapitaal" werden uitgenodigd om deel te nemen, inclusief degenen wier standpunten al in de serieuze media waren gepubliceerd. De Indiase pers schreef ook over een groep Twitter-trollen die BJP-leider en Indiase premier Narendra Modi fel verdedigden.

De Chinese regering zou ook een leger van gebruikers inzetten om een positief beeld van de Chinese Communistische Partij (CCP) te versterken. De organisatie is het "leger van 50 cent" genoemd vanwege het bedrag dat zij naar verluidt krijgen voor een gepubliceerd commentaar.

De mensenrechtenorganisatie Freedom House heeft deze inspanningen omschreven als "een alomvattend beleid van de CCP, dat gepaard gaat met een uitgebreid systeem van opleiding en beloningen".

In gehackte e-mails van enkele Chinese ambtenaren staat gedetailleerd beschreven hoe internetcommentatoren in het stadje Ganzhou de opdracht kregen om online gesprekken in de "juiste richting" te sturen.

In 2013 werd "internetopinieanalist" een officieel erkend beroep in China, en de Beijing Morning Post schat dat 2 miljoen mensen in dienst waren om de publieke opinie te volgen en te analyseren.

Het is voor wereldwijde analisten moeilijk onderscheid te maken tussen mensen die officieel voor de regering werken, betaalde trollen en mensen die actief deelnemen aan discussies op diverse fora en oprecht pro-Chinese standpunten innemen.

Afleiding

In het tijdperk van een overvloed aan informatie is het veel gemakkelijker en winstgevender om een onderwerp gewoon niet te bespreken dan om geld uit te geven aan propaganda en PR. Veel regeringen vinden misschien dat de communicatie met het publiek het best verloopt via massaafleidingswapens.

Het lijdt geen twijfel dat alle landen nieuwsprioriteiten hebben en dat in veel gevallen de voorkeur uitgaat naar de regering die momenteel aan de macht is.

De media afleiden is relatief eenvoudig, met behulp van enkele beproefde methoden. Het gebruik van deze technieken heeft bijvoorbeeld geholpen om de publieke steun in de VS voor de invasie van Irak te behouden.

Tijdens de presidentscampagne van 2008 werden Obama en zijn team gewaarschuwd zich niet te laten meeslepen door de "glimmende objecten" die de pers bezighielden. Mediabazen eisen een constante stroom van materiaal, en dit zorgt ervoor dat veel van de berichtgeving ongehoord blijft. Klanten willen snelheid - anders klikken ze elders; concurrenten creëren hun eigen ongecontroleerde nieuws, en campagnes publiceren dat maar al te graag, anders doen hun tegenstanders dat ook. "Glanzende objecten" worden de instrumenten van de minste weerstand. Peilingen en blunders vergen minder tijd en mentale inspanning om de situatie te begrijpen dan boeken of analytische artikelen.

Een ander voorbeeld is Sarah Palin. In een optreden op CNN betreurde expert Paul Begala dat de Democraten "gewoon niet in staat lijken te zijn om weerstand te bieden" door zich te richten op een "briljant onderwerp" - Sarah Palin. Minder dan een jaar na de campagne trad Palin af als gouverneur en stapte over op een lucratieve carrière als mediatrol, expert, schrijver en hoofdrolspeelster, die sinds 2009 acht-cijferige bedragen heeft ontvangen.

Het tijdperk van nepnieuws

Nepnieuws is valse of misleidende informatie die als nieuws wordt gepresenteerd. Dergelijk nieuws is vaak bedoeld om de reputatie van een persoon of entiteit te schaden, of om geld te verdienen aan reclame-inkomsten. Hoewel vals nieuws door de hele geschiedenis heen is verspreid, werd de term voor het eerst gebruikt in de jaren 1890, toen sensatiebeluste berichten in kranten gemeengoed waren. De term heeft echter geen vaste definitie en wordt algemeen toegepast op elke vorm van valse informatie.

Vanwege de grote verscheidenheid aan soorten nepnieuws beginnen onderzoekers de voorkeur te geven aan de term "informatiewarboel", omdat die neutraler en informatiever is.

De verspreiding van nepnieuws is versneld door de opkomst van sociale media, met name de groei van de nieuwsfeed van Facebook, en de daar gepubliceerde desinformatie sijpelt langzaam door naar de traditionele media. Verschillende factoren dragen bij tot de verspreiding van nepnieuws: politieke polarisatie, postwaarheidspolitiek, gemotiveerde redeneringen, confirmation bias en algoritmen van sociale media.

De Washington Post werd beschuldigd van het publiceren van nepnieuws. De publicatie publiceerde een belangrijk rapport waarin wordt beweerd dat de regering Trump een campagne heeft opgezet om systematisch paspoorten te weigeren aan in de grensstreek geboren Hispanics.

"De regering Trump heeft honderden, en mogelijk duizenden, Latino's die aan de grens wonen beschuldigd van het gebruik van valse geboortecertificaten sinds hun kindertijd, en heeft een wijdverspreide repressie ondernomen," schreef de krant.

Maar The Washington Post hield belangrijke gegevens achter, verdraaide informatie en beschuldigde de overleden arts van fraude zonder met zijn familie te spreken, die na de publicatie publiekelijk klaagde over de journalisten. Het materiaal is drie keer ingrijpend gewijzigd.

Zelfs in de laatste versie blijft het rapport van The Washington Post misleidend. Het baseert zich op ongefundeerde gegevens om explosieve beweringen te doen die de officiële cijfers tegenspreken. Tot overmaat van ramp heeft de krant consequent geweigerd het verslag te corrigeren, tenzij andere verslaggevers erop hebben gereageerd.

"Het doel was om de complexiteit en potentiële omvang van het probleem te helpen illustreren," schreef de krant. - "Dat gezegd hebbende, hadden we duidelijk moeten maken dat de beëdigde verklaring waarnaar we verwezen deel uitmaakte van een zaak die zich afspeelde tijdens het Obama-tijdperk."

Vertaling door Robert Steuckers