POETIN ALS GROTE HEERSER EN "POST-POETIN"

Poetin is niet afhankelijk van de Russische elite, van politieke partijen, oligarchische kartels, sociale bewegingen, instellingen en alle bestuurlijke instanties in Rusland. Zij zijn allemaal van hem afhankelijk. Maar hij is wel degelijk afhankelijk van de geopolitiek, het volk en de beschaving.
Politieke trends in het eerste jaar van de SMO
De analyse van de politieke transformaties binnen Rusland tijdens de SMO-periode is vrij duidelijk (SMO = Speciale Militaire Operatie). Na aanvankelijke schommelingen - oprukken/terugtrekken - is er een gestage en gemakkelijk controleerbare trend ontstaan, zowel in de gevechten zelf als in de binnenlandse politiek. Het verband tussen de militaire campagne in Oekraïne en de nieuwe Russische gebieden en de interne politieke processen in Rusland zelf is evident. Dit past nauwelijks in de al te scherpe tegenstelling "loyaliteit/traditie" die in het beeld "oprukkend/terugtrekkend" tot uiting komt, maar er is zeker een direct verband tussen de gebeurtenissen aan de fronten en de mate en intensiteit van het patriottisme in de staat en de samenleving. In feite moeten we met grote voorzichtigheid spreken van verraders in de volle zin van het woord in de leiding van de Russische Federatie, en alleen als we iets zeker weten, niet als we er alleen maar bepaalde vermoedens over hebben. In oorlogssituaties wordt niet met dergelijke etiketten gegooid. Te oordelen naar de lekken in het Pentagon is de vijand te goed geïnformeerd over de gang van zaken in de Russische legerleiding zelf om hier schoon schip te maken. Maar dit moet worden afgehandeld door andere structuren die speciaal voor dit doel zijn opgezet, namelijk de contraspionage. Het zou juister zijn om de directe verraders buiten beschouwing te laten, althans in deze analyse van de situatie. Natuurlijk zijn er machthebbers, vooral de directe aanhangers van de Gorbatsjov-Yeltsin-koers van onvoorwaardelijke toenadering tot het Westen, die de oorlog op welke grond dan ook zouden willen beëindigen. Maar zij kunnen er niet rechtstreeks over praten, en als zij openlijk iets in die richting gaan doen, zullen de gevolgen nogal hard zijn. Alle verantwoordelijk denkende machthebbers beseffen dat het eenvoudigweg onmogelijk is de SMO te stoppen in de staat waarin zij zich bevindt. Om een aantal redenen. Het Westen is fel gekant tegen het stoppen ervan, en het naziregime in Kiev zal het opvatten als onze capitulatie. Bovendien zal het door de samenleving worden opgevat als een volledige in diskrediet brengen van de autoriteiten, en het politieke systeem zal eenvoudigweg instorten. Daarom zou alleen een verrader, een vijand van Rusland - het volk en de staat - in dergelijke omstandigheden vrede willen.
Het proces van patriottisering in de samenleving verloopt echter uiterst langzaam. En nogmaals, net zo langzaam als onze opmars naar het Westen verloopt. Er is een verbazingwekkend onderling verband: het begin van de SMO - een golf van patriottisme, dan pogingen om terug te trekken - vertraagde mobilisatie, dan een algemene terugtrekking - dan een PR switch, dan een doorbraak (de acceptatie van vier onderdanen in Rusland, mobilisatie, de benoeming van Surovikin) en, tenslotte, stabilisatie van de situatie. Dus na een periode van aarzeling, vertragingen en zelfs terugtrekkingen, hebben we na meer dan een jaar SMO een gestage vector van consistent, hoewel nog steeds uiterst langzaam, ingehouden patriottisme bereikt.
In de nabije toekomst zal Rusland blijkbaar voor een serieuze test komen te staan - een tegenoffensief van het Kievse regime in één of meerdere richtingen tegelijk. En natuurlijk zal er vanuit de patriottische tendens waarschijnlijk een symmetrische klap komen voor Rusland zelf. Zodra wij de aanval hebben weerstaan en afgeslagen, zal het proces van patriottisering van de samenleving en volledige ideologische en politieke hervormingen in een ander tempo op gang komen. Het is waarschijnlijk dat ons eigen offensief tegen de vijand evenzeer zal worden versneld. Bijgevolg zal het beslissende jaar 2023 worden bepaald door het beeld van onze toekomst: wat Rusland moet zijn bij de volgende wending in zijn historisch bestaan.
Fasen van de moderne geschiedenis van Rusland: van kolonie tot grootmacht
De Russische Federatie ontstond in 1991 uit de ruïnes van een grote mogendheid. In het eerste decennium werd het land onderworpen aan buitenlandse controle en begon een complete ineenstorting. De ergsten - plunderaars, verraders, agenten van de westerse invloed, algemeen aangeduid als "liberalen" - kwamen aan de macht. Dit is de eerste fase van de recente geschiedenis van Rusland.
Poetin, die in 2000 aan de macht kwam, vertraagde het desintegratieproces en drong steeds meer aan op soevereiniteit. En hij liet de belangrijkste kern van de elite van de jaren negentig om de een of andere reden zitten, en verwijderde alleen de volstrekt verfoeilijke en ruziezoekende. De 23 jaar van Poetins bewind voorafgaand aan de SMO was de tweede fase.
Na het begin van de SMO begon de derde fase: een echte patriottische wending - van de soevereiniteit van de staat naar de soevereiniteit van de beschaving. Poetin heeft deze koers uitgezet, maar hij moet nog volledig worden verwezenlijkt. Zij zal rijpen en zich definitief vestigen na de test van een waarschijnlijke tegenaanval van de Kievse nazi's. Op dat moment zullen de elites onvermijdelijk worden gezuiverd en gerouleerd - echte helden zullen van voren komen en op natuurlijke wijze de liberale corrupte kern verdringen.
Poetins koers en objectieve factoren: geopolitiek, maatschappij, beschaving
Veel waarnemers hebben de indruk dat zowel de oriëntatie op staatssoevereiniteit vanaf het allereerste begin van Poetins bewind, als de oriëntatie die hij na het begin van de SMO schetste om de identiteit van de Russische Euraziatische beschaving te bevestigen, uitsluitend beslissingen waren van Poetin zelf, Poetin als individu. Zijn besluit werd gesteund door de samenleving, door de meerderheid, en de elite had eenvoudigweg geen andere keuze dan de president te volgen. Sommigen vluchtten, sommigen lagen op de loer in de hoop de ramp te overleven en terug te keren naar het gebruikelijke algoritme, maar de meerderheid aanvaardde de voorwaarden en uitte - sommigen luider en duidelijker, anderen gedempter en verwarder - trouw aan de nieuwe koers.
Deze personificatie van het SMO-besluit heeft aanleiding gegeven tot een aantal politieke houdingen - zowel binnen als buiten Rusland zelf. Als SMO=Poetin, dan kan alles na Poetin worden overgedaan. En de absolute macht van Poetin is zodanig dat alleen hij kiest wanneer de periode "na Poetin" aanbreekt - hij kan "onbeperkt" aan de macht blijven, het volk en de samenleving zullen hem daarin alleen maar steunen. Maar hij kan de macht ook overdragen - en opnieuw aan wie hij wil. Hij is volledig en volkomen vrij om te doen wat hem goeddunkt. Die absolute soevereiniteit van de Opperste Heerser wekt een cirkel van hoop voor de vijand die verbonden is met het "post-Poetin" tijdperk, en binnenin - bij de Russische elites zelf - voedt het ook de verwachtingen, waarin iedereen zijn eigen belang stelt.
Hier moeten enkele aanpassingen worden gedaan. Ja, Poetin is absoluut en oneindig vrij met betrekking tot het politieke systeem van Rusland. Hij is van niemand afhankelijk en heeft alle macht in zijn handen geconcentreerd. Maar hij is niet vrij
- van de wetten van de geopolitiek en in het bijzonder van de strategie van het Westen, dat wanhopig probeert de unipolariteit te handhaven en Rusland zijn status als pool van de multipolaire wereld te ontnemen;
- alsmede uit de structuur van verwachtingen en waarden van de brede volksmassa's;
- en van de beschavingslogica van de Russische geschiedenis zelf.
Dit is precies de reden waarom Poetin het soort buitenlands beleid voert dat hij voert, waarbij hij met een Euraziatische geopolitiek symmetrisch reageert op de druk van het geopolitiek Atlantisme (NAVO, het collectieve Westen). Dit is het eerste. Hier heeft hij niet de volledige macht, hij vecht er wanhopig voor dat Rusland slechts een van de polen van de multipolaire wereld is en niet een nieuwe hegemon. Maar zelfs dit wordt door het Westen ontkend, wat de consolidatie van de NAVO-landen (met uitzondering van Hongarije en Turkije) tegen Rusland in de Oekraïense oorlog verklaart. En hier is het niets persoonlijks: geopolitiek is niet uitgevonden door Poetin, hij staat aan het hoofd van Heartland, de kern van de landbeschaving, Eurazië, en is verplicht deze logica te volgen. Pogingen om te buigen voor het Atlanticisme, zoals we in de jaren '90 tijdens het Jeltsin-tijdperk hebben gezien, zouden alleen maar leiden tot een verdere desintegratie van Rusland. Daarom heeft de Russische staat, die een subject van de geopolitiek wil zijn en niet het object ervan, eenvoudigweg geen andere keuze dan de confrontatie met het Westen aan te gaan. Poetin heeft dit al zo lang mogelijk uitgesteld en is er op het allerlaatste moment openlijk in gestapt. Hij heeft de beslissing om een EWS te beginnen niet zelf genomen, Rusland werd daartoe gedwongen door het gedrag van het Westen.
Ten tweede is Poetin niet vrij van de steun van het volk. Hij heeft juist zoveel macht verworven omdat zijn regeringslijn - althans op het gebied van soevereiniteit en patriottisme - volledig in overeenstemming was met de belangrijkste prioriteiten en aspiraties van de brede massa van het volk. Ja, het volk wilde ook sociale rechtvaardigheid, maar in vergelijking met Jeltsin, waar rechtvaardigheid noch patriottisme bestond, was er over het algemeen genoeg patriottisme. Poetin heeft correct en heel rationeel berekend dat het vertrouwen op de brede massa hem onvoorwaardelijke steun geeft en zijn handen vrijmaakt in de binnenlandse politiek. Terwijl inzetten op de liberalen, dat wil zeggen op de stedelijke (vooral grootstedelijke) westers georiënteerde bevolking en de oligarchie, hem volledig afhankelijk zou maken van rivaliserende groepen, lobby's, politieke segmenten en uiteindelijk van het Westen. Het volk daarentegen eist niemand in het bijzonder. Maar ze vragen Poetin terecht om Rusland weer onafhankelijk en groot te maken. Wat Poetin doet.
Ten derde: Poetin regeert niet in een vacuüm, maar in de context van de logica van de Russische geschiedenis. En die stelt zichzelf voor dat Rusland een onafhankelijke beschaving is, geen onderdeel van de westerse wereld, iets waar Poetin in het begin van zijn bewind gedeeltelijk mee instemde. Conservatieve denkers van het tsaristische Rusland, van Slavofielen en Tjoetsjev tot ideologen uit de Zilveren Eeuw, en de bolsjewieken zelf, stelden altijd - zowel rechts als links, om verschillende redenen, maar steevast Rusland tegenover het Westen. De conservatieven drongen aan op de identiteit van de Russische identiteit, terwijl de bolsjewieken aandrongen op de tegenstellingen van de twee onverzoenlijke sociaal-economische systemen. Zodra Poetin Dostojevski of Iljin citeert, of iets neutraals en positiefs zegt over Stalin, terwijl hij het Westen scherp bekritiseert - tot en met de bewering dat het een "satanische beschaving" is - verschijnt hij als een legitieme schakel in de keten van grote heersers over de Russische wereld. Pogingen om een alternatief - pro-westers, liberaal - beleid op te bouwen, leiden tot een diepe haat onder de bevolking, zoals we ook zien in de houding van het publiek tegenover Gorbatsjov en Jeltsin.
Poetin is niet afhankelijk van de Russische elite, van politieke partijen, oligarchische kartels, sociale bewegingen, instellingen en alle bestuurlijke instanties in Rusland. Zij zijn allemaal van hem afhankelijk. Maar hij is wel degelijk afhankelijk van de geopolitiek, het volk en de beschaving. En geheel in lijn met hun verwachtingen, hun logica en hun onderliggende structuren.
Post-Poetin
Met dit in gedachten krijgt de toekomsthorizon, die conventioneel kan worden omschreven als "na Poetin", heel andere trekken. De status van Poetin is - juist vanwege de samenhang met de drie cruciale factoren en op basis van de reële stappen die hij heeft gezet en de reële resultaten die hij heeft bereikt - vrijwel onwrikbaar. Hij resoneert zozeer met deze objectieve parameters dat hij er zelf gedeeltelijk los van staat. Het geval van "rechtvaardigheid", dat ook onder Poetin duidelijk ontbreekt, spreekt boekdelen - het volk is bereid om zelfs dit door de vingers te zien (hoewel het hen pijn doet), tegenover andere principiële aspecten van Poetins bewind. Zelfs met het Westen kan Poetin de hitte van de vijandigheid kalibreren, omdat het publiek hem vertrouwt en hij zijn patriottisme niet telkens hoeft te bewijzen - daar twijfelt niemand meer aan.
Maar "na Poetin" - en met elke opvolger - zal het niet zo zijn. Poetins macht zal voldoende zijn om iedereen op zijn plaats te zetten. Dit zal door iedereen worden geaccepteerd. Maar verder zal de figuur van deze "post-Poetin" veel minder vrij zijn om te handelen dan hijzelf.
Tegelijkertijd is het absoluut onmogelijk voor te stellen dat de hypothetische opvolger - wie dat ook moge zijn - zal proberen af te wijken van de geopolitieke koers, van het patriottisme en de beschavingsidentiteit van Rusland. Poetin is zelfs in dit opzicht nog enigszins vrij. Maar zijn opvolger zal helemaal niet vrij zijn. Zodra hij ook maar enigszins verslapt in deze richting, zal zijn positie onmiddellijk worden verzwakt, zal zijn legitimiteit worden aangetast, en zullen naast hem vanzelf figuren en krachten opduiken die meer in overeenstemming zijn met de historische uitdagingen, in plaats van een aarzelende opvolger. "Post-Poetin" moet zich nog bewijzen als waardige opvolger van Poetin en legitimiteit winnen op het gebied van geopolitiek, patriottisme (ditmaal inclusief sociale rechtvaardigheid) en de wedergeboorte van de Russische wereld. Poetin heeft zijn oorlogen gewonnen, of beslissend begonnen. "Post-Poetin" daarentegen moet dat nog doen. De opvolger zal dus niet alleen een volwaardige Euraziatische geopoliticus moeten worden, maar ook de oorlog met het collectieve Westen in Oekraïne beslissend en tegen elke prijs moeten winnen, juist zodat niemand aan de overwinning kan twijfelen. Poetin kan in theorie nog ergens stoppen (hoewel het onwaarschijnlijk is dat het Westen hem dat zal toestaan), maar zijn opvolger zal nergens kunnen stoppen voor de grens met Polen.
Hetzelfde geldt voor het volk. Het volk accepteert Poetin, ze hebben hem al geaccepteerd. "Post-Poetin" zal die acceptatie moeten verdienen. En hier kan hij niet anders dan een reeks consequente stappen zetten in de richting van sociale rechtvaardigheid. De invloed van het grootkapitaal, de oligarchen, en het kapitalisme in het algemeen, is voor de Russen zeer weerzinwekkend. Poetin kan dit vergeven, maar waarom zou zijn opvolger dat doen? Niet alleen patriottisme, maar sociaal georiënteerd patriottisme is wat "post-Poetin" nodig zal hebben. En daarbij moet hij de lat niet alleen hoog leggen, maar ook hoger leggen. En dat betekent een hervorming van het partijstelsel en de regeringsstructuren. Overal zullen patriotten, en vooral de mensen die de smeltkroes van een rechtvaardige bevrijdingsoorlog - echt Vaderland - hebben doorstaan, de topposities overnemen. De "post-Poetin" elite zal in geen geval volledig rouleren.
Tot slot de Russische beschaving. De 23 jaar van Poetins bewind waren erop gericht Rusland als soevereine staat te versterken. Tegelijkertijd - vooral in het begin - gaf Poetin toe dat deze Russische soevereiniteit kon worden verdedigd en versterkt in het kader van een gemeenschappelijke West-Europese beschaving - "van Lissabon tot Vladivostok". En in westerse beschavingstermen - kapitalisme, liberale democratie, de ideologie van de mensenrechten, technologische vooruitgang, internationale arbeidsverdeling, digitalisering, naleving van het internationaal recht, enz. Gaandeweg werd duidelijk dat dit niet het geval was, en pas na het begin van de SMO begonnen zijn toespraken woorden te bevatten over de Russische beschaving en haar fundamentele waardeverschillen met het moderne Westen. Decreet 809 over het staatsbeleid ter bescherming van traditionele waarden werd ondertekend, en de nieuwe versie van het concept van het buitenlands beleid presenteerde Rusland niet alleen als een pool van een multipolaire wereld, maar ook als een volledig aparte beschaving, gescheiden van het Westen en van het Oosten. Dit is de Russische wereld, en het wordt expliciet genoemd in dit concept.
"Post-Poetin" kan zelfs niet terugkeren naar de formule van een soevereine staat, zo groot is de omvang van het huidige conflict met het collectieve Westen en de golf van Russofobie daar. De weg naar een verenigd Europa van Lissabon tot Vladivostok is - althans tot een revolutionaire verandering in Europa zelf - afgesneden. De opvolger van Poetin zal eenvoudigweg nog verder in die richting moeten gaan. Dat vereist een culturele reset onder de vlag van het Russische logo. Vanaf hier wordt het moeilijker.
Hieruit kunnen we een paradoxale conclusie trekken. Precies zolang Poetin aan de macht is in Rusland blijft een soort overeenkomst met het Westen, waarbij de patriottische processen in politiek en ideologie worden afgeremd, mogelijk. Het Westen is zich er totaal niet van bewust dat de enige persoon met wie het nog mogelijk is betrekkingen op te bouwen Poetin zelf is. Het maniakale idee om hem te verwijderen, te elimineren, te vernietigen, getuigt van het verlies aan realiteitszin van het collectieve Westen. Met "post-Poetin" - dat is met wie niet te onderhandelen valt. Hij - wie hij ook mag zijn - zal geen mandaat, geen macht hebben om dat te doen. Het enige wat hij vrij zal zijn om te doen is oorlog te voeren met het Westen tot aan de overwinning, en de patriottische hervormingen niet te beperken, maar te versnellen - misschien niet op de zachte Poetin-manier, maar op de harde (Priginski) manier.
Wie Poetin ook tot zijn opvolger benoemt - en hij kan iedereen benoemen - deze "iedereen" zal onmiddellijk niet alleen de taal van het patriottisme, maar de taal van het ultrapatriottisme moeten overnemen. En er zal niet veel tijd zijn om zo'n taal te leren, hoogstwaarschijnlijk zal er helemaal geen tijd voor zijn. Er tekent zich dus een zeker patroon af, waarbij de "post-Poetin" waarschijnlijk degene zal zijn die dit nieuwe besturingssysteem - Euraziatische geopolitiek, consequent machtspatriottisme (met een linkse inslag in de economie) en de oorspronkelijke Russische beschaving, de Russische Logos - al onder de knie heeft.