De Illiberale Horizon als basis en overgang naar de Nieuwe Multipolaire Economische Orde en de transcendentie ervan voor Peru en Ibero-Amerika

1. Inleiding: het einde van Fukuyama door het verstrijken van de geschiedenis

Fukuyama vertelde ons in 1992 duidelijk dat het einde van de geschiedenis de overwinning was van de liberale democratie op de hele wereld als laatste fase van de menselijke ideologische ontwikkeling. Diezelfde geschiedenis heeft de Amerikaanse politicoloog echter een vuile streek geleverd, in die zin dat de afwijzing van die vorm van politiek (liberale democratie) en sociaal-economisch (liberaal kapitalisme) systeem tot op heden cyclisch is en in tijden van crisis acuter wordt. Fukuyama zelf heeft het nieuwe scenario moeten accepteren in een interview dat hij in oktober 2018 gaf aan het Londense tijdschrift New Statesman, waarin hij onderschrijft dat liberale democratieën niet eens proberen te definiëren wat een goed leven is, maar dat overlaten aan mensen die zich vervreemd voelen, zonder doel, en dat daarom het fenomeen toeneemt dat mensen zich identificeren met projecten en identiteitsgroepen die hen een gevoel van gemeenschap geven. Maar dat is nog niet alles, want in totale tegenspraak met wat hij in 1992 zei, en in een duidelijk teken van Fukuyama's nederlaag door de geschiedenis, concludeert hij dat het socialisme moet terugkeren. Wij weten niet wat Fukuyama onder socialisme verstaat, maar dat zijn zijn uitspraken.

In dezelfde geest, en net toen wij dachten dat niets Fukuyama nog verder kon doen terugkrabbelen, en niet alleen de terugkeer van socialistisch beleid op bepaalde gebieden aanvaardde, aanvaardde hij in een ander deel van het interview, en tot verrassing van de interviewer en ook van ons, uiteindelijk dat Marx op sommige punten gelijk had, en dat was het einde van Fukuyama.

Dit onderschrijft het feit dat we voor een nieuw scenario in de internationale politiek staan, onder een visie die niet lineair maar cyclisch is, die niet unipolair maar multipolair is, die niet individualistisch maar communitair is, die niet liberaal maar onliberaal is, en die niet kapitalistisch maar antikapitalistisch is of in ieder geval gericht op alternatieve vormen, en dat het huwelijk tussen (liberale) democratie en kapitalisme ten einde is (met de opkomst van illiberale democratieën en gerichte kapitalismen), het huwelijk dat Fukuyama zag als de laatste grens is de laatste rustplaats geworden in het licht van de op handen zijnde scheiding onder de ervaring van de opkomende machten, de afwijzing van de globalisering, de herbevestiging van het patriottisme als volksverschijnsel en de versterking van de etnische en culturele identiteit van de volkeren.

2. De scheiding tussen democratie en (liberaal) kapitalisme en de nieuwe onliberale horizon

Deze scheiding is nu een voldongen feit en volgt slechts de weg van desintegratie, die de opkomst van nieuwe politieke en sociaal-economische systemen aankondigt, niet door de subjectiviteit van onze woorden, maar door de objectiviteit van de feiten, en we gaan meteen naar de feitelijke premissen, om Mounk en Foa (2018) te parafraseren: in de loop van een kwart eeuw zijn de liberale democratieën van een positie van ongekende economische kracht naar een positie van ongekende economische zwakte gegaan...(...). Van de 15 landen in de wereld met het hoogste inkomen per hoofd van de bevolking is bijna tweederde een illiberale democratie. Voeg daarbij het recente nieuws (RT, 13.04.2023) dat de BRICS de G7 ver hebben ingehaald in economische groei, in verhouding tot het wereld-BBP.

Dit bevestigt opnieuw het feit dat liberale democratieën terrein verliezen aan de zogenaamde illiberale democratieën, die meer politieke en economische kracht krijgen in de internationale arena en dit bewijst dat, zoals Zizek (2018) zei, de band tussen democratie en kapitalisme verbroken is.

Dit gezegd zijnde, is het duidelijk dat de nieuwe horizon geenszins is zoals Fukuyama hem voorzag, maar dat hij elke dag dichter komt bij de visie van de Russische filosoof Alexander Doegin, van een multipolaire wereld, van een geopolitiek van de grote ruimten, van een omkeerbaarheid van de tijd, van de komst van een authentieke laocratie en van de terugkeer naar een communitaire visie op het menselijk bestaan als een herwaardering van het bijzondere ethos van de volkeren. Dit alles betekent dat de nieuwe horizon een illiberale horizon is die de opkomst van nieuwe politieke en sociaal-economische paradigma's aankondigt.

Om deze redenen is de sociaal-culturele factor zeer aanwezig in de vorming van de huidige macht van de mogendheden en hun specifieke politieke en sociaal-economische systemen en structuren, voor zover zij zichzelf als beschavingen hebben kunnen erkennen. Wat Peru in het bijzonder en het Latijns-Amerikaanse continent in het algemeen betreft, beschikken wij over alle instrumenten om van het continent een grote opkomende macht te maken. Peru is echter, net als de Latijns-Amerikaanse democratieën in het algemeen, nog steeds in overgang naar steeds minder liberale modellen als gevolg van voortdurende strijd met lokale oligarchieën die over het algemeen altijd dienstbaar en functioneel zijn geweest aan liberale modellen van democratie en economie, met name de neoliberale. De nationale wil om te kiezen voor illiberale (d.w.z. niet liberale) modellen, zowel politiek als economisch, wordt echter elke dag opnieuw bevestigd, om de economische positie van de Ibero-Amerikaanse naties te veranderen, die in de internationale arbeidsverdeling altijd zijn gedegradeerd tot louter producenten van grondstoffen, en niet van vervaardigde producten met toegevoegde waarde.

3. De illiberale horizon als overgangsfase naar de Vierde Economische Theorie

Terugkomend op de opkomende machten, is dit de reden waarom we steeds vaker spreken van illiberale democratieën ten nadele van de liberale democratie, evenals de reden waarom we spreken van kapitalisme met Aziatische waarden, sociale markteconomie of socialisme met Chinese kenmerken ten nadele van het gebruikelijke liberale kapitalisme. Met andere woorden, politieke en economische systemen die gemengde alternatieven blijken te zijn voor het falen van de globaliserende trichotomie (met betrekking tot individualisme als ethisch-moreel voorstel, liberale democratie als politiek systeem en liberaal kapitalisme als economisch systeem), en die (trichotomie zoals Alain de Benoist, 2002) door haar totalitaire aard altijd vreemd en onverschillig is voor cultureel erfgoed, collectieve identiteiten, erfgoed en nationale belangen.

Het is in dit scenario dat de Vierde Politieke Theorie van Alexander Doegin zich ook op economisch vlak begint te manifesteren als de Vierde Economische Theorie (die gebaseerd is op drie principes die wij, zonder ons te beperken, beschouwen als de centrale, als een synthese afgeleid van Doegins uiteenzetting van het onderwerp: 1 Integraal principe van zowel de werknemer als subject en werk als activiteit; 2 Principe van eschatologische interpretatie van de economische werkelijkheid; en 3 Principe van evenwicht tussen productie en consumptie), voor zover het niet voorbij kan gaan aan het feit dat als men uitgaat van de erkenning dat het liberalisme de enige existentiële werkelijkheid van de postmoderniteit is geworden en dat wij een derde totalitarisme beleven, men ook niet kan nalaten te aanvaarden dat het liberale kapitalisme het economische systeem bij uitstek is van deze post-liberale werkelijkheid (in zijn derde fase van financieel kapitalisme).

Kortom, de Vierde Economische Theorie als een nieuwe horizon voor de interpretatie van de economie is precies dat, een gids voor actie voor een nieuwe ontologische oriëntatie van de economie, en als gids zal zij worden verrijkt door de tradities en gebruiken van de voorouderlijke volkeren en daarin haar transcendentie voor zowel Peru als voor de rest van het Ibero-Amerikaanse continent in haar processen van opkomende empowerment om deel uit te maken van deze ontluikende multipolaire werkelijkheid met beschavingswaardigheid. Daarom hebben de vierde theoretisch georiënteerde politieke en sociaal-economische studies in Peru geleid tot het ontstaan van Crisolismo als een Peruaanse politieke en economische theorie die de richtlijnen voor actie van de Vierde Politieke Theorie in het algemeen integreert met het Andes-denken in het bijzonder, en met de Peruviaanse voorouderlijke traditie, met het Peruviaanse Dasein, het Andes-Amazonische Dasein waaraan ook de Hispanische traditie wordt toegevoegd als product van cultureel syncretisme, aangezien het Peruviaanse volk, met betrekking tot de politieke en economische vormen van de Andeswereld, zoals bijvoorbeeld in de tijd van de Inca's, het Peruviaanse Dasein vormde. In de tijd van de Inca's werden zij bijvoorbeeld altijd geleid door twee principes: wederkerigheid en herverdeling. Het zijn deze twee principes die de Tawantinsuyo hebben gevormd als een Waterrijk (in verwijzing naar het dienst- en beheerssysteem van water in het Rijk) dat, met de nuances van de zaak, de overblijfselen ervan, na bijna 1600 jaar, tot op de dag van vandaag nog steeds in werking is, en nog steeds vele lokale bevolkingsgroepen ten goede komt. Dat is waar wij voor vechten, een politiek en sociaal-economisch systeem voor de eeuwigheid.

Vertaling door Robert Steuckers