Aleksandr Doegin en het nieuwe buitenlandse beleid van Rusland

"Op 31 maart behaalden Russische patriotten, Euraziatici en andere voorstanders van volledige soevereiniteit waarschijnlijk de meest indrukwekkende en zichtbare overwinning van het post-Sovjettijdperk", betoogt politicoloog Aleksandr Doegin. Hij verwijst naar het nieuwe concept voor het buitenlands beleid van Rusland, dat volgens hem het idee van een Euraziatische ontwikkeling van de federatie weerspiegelt.

Een leidende figuur in de neo-eurasianistische beweging onderzoekt dit strategische document, gepubliceerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken en ondertekend door president Vladimir Poetin, dat wegvoert van een op het Westen gerichte wereldorde. Voor Doegin is het een fundamenteel onderdeel van "een proces van dekolonisatie door Rusland zelf, waarbij het zich bevrijdt van externe controle".

Het document over het buitenlands beleid kan worden gezien als "de definitieve bevestiging van de veranderingen in het geopolitieke en burgerlijke bewustzijn van de Russische autoriteiten die 23 jaar geleden begonnen met de opkomst van Poetin". Alleen in deze versie krijgt de Russische doctrine voor het buitenlands beleid een ondubbelzinnige en onderscheidende uitdrukking.

Voor Doegin is het een "open agenda van een soevereine continentale supermacht", waarin het zijn visie op de volgende wereldorde verkondigt en de parameters en fundamenten daarvan vastlegt, en tegelijkertijd zijn wil uitdrukt om juist zo'n orde op te bouwen, ondanks het feit dat bepaalde partijen nog steeds proberen om Rusland van buitenaf hun levensstijlrichtlijnen op te leggen.

Het nieuwe concept "gebruikt termen die in overeenstemming zijn met de multipolaire theorie van de wereld en de Euraziatische interpretatie van het beschavingskarakter van Rusland". Zo is de visie van de voorstanders van Russische soevereiniteit eindelijk vastgelegd in een belangrijk strategisch beleidsdocument.

Volgens Doegin is de "ongewone helderheid en consistentie van de formuleringen en definities in de tekst het resultaat van een oorlog tegen het collectieve Westen", waarin "het bestaan van Rusland zelf" op het spel staat. Een dergelijke strijd zou volgens hem onmogelijk zijn zonder duidelijke principes, en daarom worden in het nieuwe concept "duidelijk de regels uiteengezet die Rusland aanvaardt en waarmee het instemt".

Deze regels druisen in tegen "[de westerse] globalistische strategie, het unipolarisme en de liberale theorie van internationale betrekkingen". In het verleden probeerde Rusland compromissen te sluiten die zowel het behoud van soevereiniteit als een vriendschappelijke relatie met het Westen weerspiegelden, maar vandaag is de situatie totaal anders.

Rusland is de speciale kernstaat van de Russische wereld, "een onafhankelijke beschaving met haar eigen oriëntaties, doelen, oorsprong, waarden, haar eigen onveranderlijke identiteit, onafhankelijk van enige externe macht", betoogt Doegin.

Hoewel westerse en Russische liberalen hard tegen deze "specificiteit" hebben gevochten, is zij nu als wet aangenomen en vormt zij de belangrijkste regel van het buitenlands beleid. "Dissidenten moeten het accepteren, of zich er openlijk tegen verzetten", benadrukt Doegin. Er komt geen terugkeer naar de Jeltsinistische poging in de jaren negentig om westerse waarden en opvattingen te verdelen.

De aanvaarding van een dergelijk concept zal soortgelijke veranderingen in de militaire doctrine vereisen en een enorme organisatorische inspanning om instellingen, opleiding en informatie aan te passen aan de nieuwe lijnen. Door openlijk en resoluut te pleiten voor een multipolaire wereld en de plaats van de Russische beschaving daarin, identificeert Moskou zijn vrienden en vijanden nu in Schmittiaanse termen.

Op die manier worden het hele kader van het buitenlands beleid en de processen op het internationale toneel gerichter en symmetrischer. Doegin benadrukt dat "de westerse globalistische elite er geen geheim van maakt Rusland te willen vernietigen, zijn leider omver te werpen en de initiatieven die leiden tot een multipolaire wereld te vernietigen". Rusland begrijpt de bedoelingen van het Westen en zal in natura reageren.

De bewering dat Rusland een beschaafde staat is, betekent dat het niet slechts een natiestaat is volgens de logica van het Westfaalse systeem, maar iets veel groters. "Een beschaafde staat is niet slechts een zeer grote staat, maar lijkt op oude rijken en imperia, die meerdere politieke entiteiten en zelfs vrij onafhankelijke gebieden kunnen omvatten," betoogt Doegin.

Van bijzonder belang in het nieuwe buitenlandse beleid is ook de verwijzing naar het Russische volk en andere naties die een gemeenschappelijke historische, geopolitieke en beschavingsbestemming delen. "Het Russische volk is in het proces van historische natievorming een verzameling geworden van verschillende Oost-Slavische, Fins-Oegrische en Turkse stammen. Daarom is er een onlosmakelijke band tussen de Russen en deze andere naburige volkeren," aldus Doegin.

De tekst van het Foreign Policy Concept stelt ook dat het centrum van de mensheid gestaag verschuift naar de niet-westerse regio's van de wereld - Azië, Eurazië, Afrika en Latijns-Amerika. Het onevenwichtige mondiale ontwikkelingsmodel, dat eeuwenlang de economische groei van westerse koloniale mogendheden verzekerde door zich de hulpbronnen van andere regio's en staten toe te eigenen, behoort onherroepelijk tot het verleden.

"Dit is de essentie van multipolariteit," knikt Doegin. "Het Westen heeft niet alleen zijn technische vermogen verloren om de wereldhegemoon te blijven in politiek, economie en industrie, maar ook zijn morele recht om te leiden. De mensheid leeft in een tijdperk van revolutionaire verandering," herhaalt de Russische denker de kern van de agenda voor het buitenlands beleid.

Het ontstaan van een meer rechtvaardige en multipolaire wereld zal verder vorm krijgen door versterking van de rol van opkomende organisaties zoals "de BRICS, de Sjanghai Samenwerkingsorganisatie, de GOS-gemeenschap van onafhankelijke staten, de Euraziatische Economische Unie, de Collectieve Veiligheidsverdragsorganisatie (CSTO), alsmede andere transnationale allianties en internationale organisaties".

Het liberale, globalistische Westen begrijpt dat zijn dagen van hegemonie ten einde lopen, maar het is nog niet klaar om de nieuwe realiteiten te aanvaarden. Voor Doegin verklaart dit "de meeste conflicten in de wereld en vooral het vijandige beleid van de westerse elite tegenover Rusland, dat objectief gezien al een van de centrale polen van de nieuwe orde is geworden".

De Verenigde Staten en hun satellietstaten in Europa en Azië hebben het optreden van Rusland in Oekraïne gebruikt als voorwendsel om hun eigen reeds lang bestaande anti-Russische beleid te escaleren en een nieuwe hybride oorlog te lanceren.

Het doel is "om Rusland op alle mogelijke manieren te verzwakken en zijn macht, economische en technologische capaciteiten, zijn buitenlandse en binnenlandse politieke soevereiniteit en zijn creatieve rol in de overgang van unipolarisme naar multipolarisme te beperken". Als reactie op de vijandige acties van het Westen zal Rusland "zijn recht op bestaan en vrije ontwikkeling met alle beschikbare middelen verdedigen".

Het nieuwe concept definieert zeker ook de voorwaarden voor normalisering van de betrekkingen met het Westen, ook al lijkt dit nu een ver-van-mijn-bed-show. Partnerschap wordt alleen mogelijk geacht als het Westen en zijn satellieten "hun Russofobie afzweren", wat in de geopolitieke context niets anders is dan "de koppige weigering van westerse elites om het recht van soevereine beschaafde staten te erkennen om hun eigen weg te gaan".

Het Kremlin begrijpt dat geen enkel deel van de beschaafde Russische staat onder controle kan blijven van buitenlandse mogendheden en hun vijandige organisaties. Dit is volgens Doegin de centrale reden waarom Rusland nu in Oekraïne vecht: Rusland heeft geen "volledige geopolitieke en civiele soevereiniteit" zonder controle over het grondgebied van Oekraïne, dat deel uitmaakt van de Russische wereld.

Het concept voor het buitenlands beleid beschrijft ook specifieke strategieën voor de ontwikkeling van de betrekkingen tussen Rusland en verschillende regio's in de wereld: dit omvat "Euraziatische integratie in de ruimte na de Sovjet-Unie, en het opbouwen van partnerschappen met China, India, de islamitische wereld, Afrika en Latijns-Amerika". Voor elke regio worden specifieke prioriteiten en doelstellingen aangegeven.

Hoewel het nieuwe buitenlandse beleid van Rusland niet van plan is zich actief te mengen in de interne processen van landen die Rusland momenteel vijandig gezind zijn, wijst Doegin erop dat "als de volkeren van het Westen de manische hegemoniale elite verwerpen en echte leiders aan de macht brengen die hun nationale belangen verdedigen, zij geen betere vriend en bondgenoot zullen vinden dan Rusland". In het huidige klimaat van onrust is deze verzoenende zin geruststellend om te horen.

Bron

Vertaling door Robert Steuckers