Πιο ασφαλή και εύρωστα τα πλοία έπειτα από ελληνική πρωτοβουλία

Με μία μεγάλη ελληνική «διπλωματική νίκη» ολοκληρώθηκε η 69η Σύνοδος της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας (Maritime Safety Committee) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).
Η σύνοδος έκλεισε τις εργασίες της με την υιοθέτηση από τον ΙΜΟ ότι οι νέοι βελτιωμένοι κανόνες για τη ναυπήγηση ποντοπόρων φορτηγών μεταφοράς χύδην φορτίου και πετρελαιοφόρων (bulk carriers και tankers) των νηογνωμόνων που είναι μέλη του IACS πρέπει να πληρούν τις λειτουργικές απαιτήσεις των GBS (Goal based Standards) της Διεθνούς Σύμβασης SOLAS.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Από 1.7.2016 μπορούν πλέον να σχεδιάζονται και ναυπηγούνται ποντοπόρα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου και πετρελαιοφόρα μόνον εάν διαπιστώνεται ότι πληρούν τους κανόνες που έχουν θεσπίσει οι νηογνώμονες μέλη της Διεθνούς Ένωσης Νηογνωμόνων (IACS), κανόνες που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ των νηογνωμόνων και των πλοιοκτητών. Μία θέση που από την πρώτη στιγμή είχε υποστηρίξει η Ελλάδα, με στόχο την κατασκευή «εύρωστων» πλοίων, με μεγάλη διάρκεια ζωής.
Όλα ξεκίνησαν το 2002 όταν για πρώτη φορά οι Έλληνες εφοπλιστές μέσω της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) έθεσαν την ιδέα των goal based standards. Η ΕΕΕ ζήτησε τότε τη διατύπωση ενιαίων βασικών κανόνων κατασκευής των πλοίων, προκειμένου να ενισχυθεί η ασφάλειά τους σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Το 2010 για πρώτη φορά ο ΙΜΟ έκανε δεκτή την ιδέα της ΕΕΕ.
Μάλιστα, η πρωτοβουλία αυτή της ΕΕΕ και της χώρας μας μνημονεύθηκε τότε και στην ανακοίνωση του ΙΜΟ, στην οποία επισημαίνονταν ότι «η έννοια του goal-based standards» εισήχθη στον ΙΜΟ κατά την 89η σύνοδο του Συμβουλίου, τον Νοέμβριο του 2002, ύστερα από μια πρόταση που κατέθεσαν η Ελλάδα και οι Μπαχάμες.
Οι διαβουλεύσεις για την αποτελεσματικότητα των κανονισμών σχεδιασμού και κατασκευής πλοίων μεταξύ της Διεθνούς Ένωσης Νηογνωμόνων (ΙACS) και ομάδας κρατών, με προεξάρχουσα την Ελλάδα, συνεχίσθηκαν και ολοκληρώθηκαν με αποτέλεσμα την αποδοχή από τον ΙΜΟ ότι οι νέοι βελτιωμένοι κανόνες για τη ναυπήγηση ποντοπόρων φορτηγών μεταφοράς χύδην φορτίου και πετρελαιοφόρων (bulk carriers και tankers) των νηογνωμόνων που είναι μέλη του IACS πληρούν τις λειτουργικές απαιτήσεις των GBS (Goal based Standards) της Διεθνούς Σύμβασης SOLAS.
Η απόφαση της 69ης Συνόδου MSC αποτελεί σίγουρα την επιβράβευση των προσπαθειών της χώρας μας, όπως σημειώνουν κύκλοι του υπουργείου Ναυτιλίας που έχουν γνώση των σκληρών διαπραγματεύσεων που έγιναν σε επίπεδο ΙΜΟ. Η Ελλάδα είχε αναλάβει πρωτοβουλίες για να αναδείξει το θέμα των κανόνων κατασκευής ασφαλών πλοίων και να επιβεβαιώσει ότι οι αμφιβολίες που είχε διατυπώσει στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας για την αποτελεσματικότητά τους, λόγω της παροχής «ελαφρύνσεων» προς τα ναυπηγεία από τους νηογνώμονες, ήταν απολύτως τεκμηριωμένες.
Όπως διευκρινίζεται, η πλήρης υιοθέτηση των κανόνων που πρότειναν τότε οι νηογνώμονες χωρίς τις απαραίτητες βελτιώσεις, θα συνέβαλαν στην εμφάνιση μελλοντικά προβλημάτων αντοχής και κοπώσεων στα πλοία που θα κατασκευάζονταν, εναποθέτοντας την ευθύνη στον πλοιοκτήτη για οποιοδήποτε ατύχημα γινόταν στο μέλλον, χωρίς να είναι σε θέση ο τελευταίος, αντικειμενικά, να αποδείξει ότι κατά περίπτωση το ατύχημα οφείλονταν σε αδυναμία των κανόνων του νηογνώμονα και όχι σε δική του αμέλεια. Οι Έλληνες εφοπλιστές αντελήφθησαν έγκαιρα ότι με τους προτεινόμενους κανόνες αμφισβητούνταν η ποιότητα των πλοίων και ανέλαβαν, σε συνεργασία με την πολιτεία, ουσιαστική δράση προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης από τη διεθνή κοινότητα της ιδέας ναυπήγησης «εύρωστων» και κατάλληλων για την αποστολή τους πλοίων (robust and fit for purpose ships).
Όπως επισημαίνουν αρμόδιοι παράγοντες η νέα απόφαση του ΙΜΟ, η οποία ελήφθη τελικά με τη συνεργασία και τη συναίνεση του IACS, προσδίδει μια νέα και ξεχωριστή προοπτική στον ίδιο τον διεθνή Οργανισμό, του οποίου ο θεσμικός ρόλος διαχρονικά από ιδρύσεώς του ποτέ δεν είχε υπεισέλθει στα «στεγανά» των κατασκευαστικών κανόνων των νηογνωμόνων, αφήνοντας έως τώρα στους τελευταίους την αρμοδιότητα και την ευθύνη για τον τρόπο ασφαλούς κατασκευής των πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίου και τα πετρελαιοφόρων.
Τέλος, όπως αναφέρουν οι ίδιοι παράγοντες, οι νέοι κανόνες και οι διαδικασίες εναποθέτουν ένα μεγάλο μέρος ευθύνης για συνεχή και στενή παρακολούθηση των Νηογνωμόνων και των ναυπηγείων και στις ναυτιλιακές διοικήσεις των χωρών οι οποίες θα πρέπει να ελέγχουν την εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων SOLAS και MARPOL.