Οι επτά νάρκες που απειλούν την κυβέρνηση

Με το βλέμμα στραμμένο στις δημοσκοπήσεις και με την... πλάτη στον τοίχο λόγω των πολλαπλών ανοιχτών μετώπων, βρίσκεται η κυβέρνηση. Η απρόσμενη τροπή στον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες και το εν εξελίξει σκάνδαλο Καλογρίτσα, οι ενδοκυβερνητικές τριβές και ο εκνευρισμός που προκαλεί στα στελέχη ο επικείμενος ανασχηματισμός, η σκληρή κόντρα με τον διοικητή της ΤτΕ, οι αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στο πεδίο της αξιολόγησης και η αγωνία για την οικονομία, το εκτός ελέγχου προσφυγικό πρόβλημα, αλλά και το ανελέητο «σφυροκόπημα» από τη ΝΔ, λειτουργούν ως ένα εκρηκτικό «κοκτέιλ», μετατρέποντας το πολιτικό σκηνικό κυριολεκτικά σε κινούμενη άμμο.
Η επιστροφή του πρωθυπουργού από τη Νέα Υόρκη, θεωρείται από πολλούς ότι θα σημάνει την απαρχή ανάληψης πρωτοβουλιών και δρομολόγησης σημαντικών εξελίξεων, με στόχο την ανατροπή της κακής εικόνας του τελευταίου διαστήματος, ενώ όπως διαβεβαιώνουν αρκετά στελέχη «ουδείς μπορεί να αποκλείσει οποιοδήποτε σενάριο για το επόμενο διάστημα». Τα «ναρκοπέδια» είναι πολλά και ο Αλ. Τσίπρας θα πρέπει να τα περάσει προκειμένου να πάει σε ένα συνέδριο ενότητας και αλλαγής ατζέντας, αλλά και σε ενδεχόμενο ανασχηματισμό - ανανέωση του κυβερνητικού σχήματος.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ληφθούν πολύ δύσκολες αποφάσεις, με κυριότερη τη λύση στο «γόρδιο δεσμό» με τις τηλεοπτικές άδειες που τόσο έχουν πλήξει την εικόνα της Αριστεράς.
«Μπούμερανγκ» οι τηλεοπτικές άδειες
Σε «μπούμερανγκ» κινδυνεύει να μετατραπεί ένα κατά κοινή ομολογία προνομιακό πεδίο για το Μαξίμου, αυτό της αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών. Ο χρόνος φαίνεται να κυλά σε βάρος της κυβέρνησης, καθώς τα προβλήματα που ανακύπτουν καθημερινά και τα κενά που εντοπίζονται καταδεικνύουν στην πράξη την προχειρότητα του εγχειρήματος, φέρνοντάς την σε θέση απολογούμενου.
Τη Δευτέρα και ενώ αναμένεται να κατατεθεί η πρώτη δόση του τιμήματος από τους υπερθεματιστές, είναι άγνωστο ακόμη αν και οι τέσσερις θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στην υποχρέωση αυτή.
Την ίδια ώρα η υπόθεση εκκρεμεί στο ΣτΕ, όπου και αναμένεται να συζητηθεί στις 30 Σεπτεμβρίου και ουδείς μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η τελική δικαστική απόφαση. Βαριές σκιές για τους κυβερνητικούς χειρισμούς ρίχνει και ο μάλλον παράδοξος τρόπος που επελέγη για τον έλεγχο των πόθεν έσχες των νέων καναλαρχών - ο οποίος πραγματοποιήθηκε κατόπιν εορτής και αφού είχε ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός, φέρνοντας στο φως ανυπέρβλητα προβλήματα τα οποία θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Το «κρυφτό» εξάλλου με τη δημοσιοποίηση των πόθεν έσχες σε πρώτη φάση, και η άρνηση να έρθουν στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής οι υπερθεματιστές και ο υπουργός Επικρατείας, ενέτειναν τις υποψίες για πολιτικές σκοπιμότητες. Αυτό άλλωστε καταγράφεται και στις δημοσκοπήσεις, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων δείχνει να μην πείθεται πλέον από το κυβερνητικό επιχείρημα περί «σύγκρουσης με τη διαπλοκή». Στο Μαξίμου, τα τελευταία 24ωρα είναι εμφανής ο εκνευρισμός που υπάρχει και αποτυπώνεται και στις δημόσιες δηλώσεις και παρεμβάσεις, καθώς η πίεση να μην προχωρήσει η προβληματική διαδικασία αδειοδότησης, μεγαλώνει. Υπό το φως των εξελίξεων δεν είναι λίγοι εκείνοι που «ελπίζουν» ότι τη διέξοδο μπορεί να τη δώσει τελικώς το ΣτΕ με μία αρνητική απόφαση, αν και σε αυτή την περίπτωση το πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση προβλέπεται ιδιαίτερα μεγάλο και δύσκολα διαχειρίσιμο.
Ο «πόλεμος» με τον Γ. Στουρνάρα
Ανοικτή πληγή που είναι αδύνατον να κλείσει, αποτελεί η σύγκρουση της κυβέρνησης με τον κεντρικό τραπεζίτη. Σε μια χώρα που μαστίζεται από την οικονομική κρίση, στελέχη της κυβέρνησης όφειλαν να παραμερίσουν τις ιδεολογικές ή προσωπικές διαφορές με τον Γιάννη Στουρνάρα και να συνεργαστούν. Ωστόσο, η εκεχειρία που επιτεύχθηκε το περασμένο Σάββατο, μετά την πλήρη επικράτηση της γραμμής του διοικητή για την Attica Bank, είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Στην παρούσα χρονική στιγμή δεν βολεύει πρωτίστως τη χώρα ένας άσβεστος πόλεμος με την ΤτΕ, όταν «παίζεται» το κρίσιμο ζήτημα του χρέους και η συμμετοχή στο πρόγραμμα Ντράγκι.
Στην οδό Αμερικής έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν θεσμικά, χωρίς να προκαλέσουν οποιαδήποτε αιτία για νέο γύρο αντιπαράθεσης. Ωστόσο, ο Γ. Στουρνάρας, μετά και την «εκδικητική» όπως φάνηκε, κίνηση να εμπλέξουν τη σύζυγό του εξ αφορμής της Attica Bank, έχει αποφασίσει να μην αφήνει τίποτε αναπάντητο. Γι’ αυτό και θα απαντά σε όσα στελέχη επιτίθενται στην ΤτΕ. Από την πλευρά του Μαξίμου δεν θέλουν να «τραβήξουν το σκοινί» επισήμως, όμως, υπουργοί, στελέχη κι εφημερίδες προσκείμενες στην κυβέρνηση θα συνεχίσουν να στέλνουν μηνύματα «οργής» κατά του Γ. Στουρνάρα.
Το σίγουρο είναι ότι η αναγκαστική συμβίωση κυβέρνησης - ΤτΕ προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην προσπάθεια εξόδου της χώρας από την κρίση, αλλά και σοβαρό έλλειμμα εμπιστοσύνης από την πλευρά των ξένων, ειδικά του Μ. Ντράγκι. Ούτε συμφέρει κανέναν βεβαίως να επιχειρείται η αποδόμηση του κεντρικού τραπεζίτη με χτυπήματα κάτω από τη μέση, ειδικά όταν βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο σωτηρίας του τραπεζικού συστήματος και η ΤτΕ από πέρυσι με την επιβολή των capital controls συνέβαλε τα μέγιστα στο να μην υπάρξει κατάρρευση με ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Το... Καλογρίτσας gate
Σε βόμβα μεγατόνων τείνει να μετατραπεί η υπόθεση Καλογρίτσα, καθώς ο ορυμαγδός αποκαλύψεων για τις μεθόδους που μετήλθε ο επιχειρηματίας προκειμένου να λάβει μέρος στον διαγωνισμό και να εξασφαλίσει μία άδεια, όχι μόνο έχουν «οσμή» σκανδάλου αφήνοντας έκθετους όσους συμμετείχαν στη διαδικασία, αλλά επιπλέον τραυματίζουν -ενδεχομένως ανεπανόρθωτα- το πολυδιαφημισμένο «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς. Οι «στενές» κοινωνικές σχέσεις του εργολάβου με υπουργούς της κυβέρνησης, ξύπνησαν μνήμες από την εποχή των «κουμπάρων», φαινόμενα που καταδικάστηκαν από τους πολίτες και τα οποία η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε δώσει «όρκο τιμής» να εξαφανίσει. Οι αποκαλύψεις γύρω από τον ανορθόδοξο τρόπο δανειοδότησης του επιχειρηματία, εξάλλου, μέσω της τράπεζας Αττικής με? δανεικά βοσκοτόπια, αλλά και το φορολογικό του «προφίλ», ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων, σχετικά με τη διατήρηση από την κυβέρνηση του περίφημου «τριγώνου της διαπλοκής» που μετ’ επιτάσεως είχε κατακεραυνώσει από τη θέση της αντιπολίτευσης.
Μέσα στο εκρηκτικό κλίμα που δημιουργείται, δεν είναι τυχαίο, ότι όλο και περισσότερα στελέχη, σπεύδουν να πάρουν αποστάσεις ασφαλείας από την περίπτωση Καλογρίτσα, ενώ και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, υπό την πίεση των γεγονότων, διαβεβαίωσε ότι για όποιον καναλάρχη προκύψουν παρατυπίες θα εκπέσει αμέσως της άδειας που έλαβε. Ωστόσο, μέχρι στιγμής οι διαβεβαιώσεις αυτές δεν έχουν πείσει. Επιπλέον η πολυήμερη απουσία του Αλ. Τσίπρα και του Ν. Παππά στη Νέα Υόρκη και η έλλειψη οποιασδήποτε ουσιαστικής αντίδρασης από το Μαξίμου -πλην ορισμένων ανακοινώσεων- ρίχνουν καθημερινά νερό στο μύλο της αμφισβήτησης.
Η οικονομία θα κρίνει τα πάντα
Στο μέτωπο της οικονομίας ποντάρει όλα τα λεφτά της η κυβέρνηση, προκειμένου να ξεπεράσει την κρίση που βιώνει. Το μεγάλο στοίχημα είναι ασφαλώς η πορεία των εσόδων τους επόμενους μήνες, καθώς και η ταχεία ολοκλήρωση της αξιολόγησης και της εκταμίευσης της δόσης. Για την οικονομία ο κρίσιμος μήνας είναι ο Οκτώβρης από πολλές απόψεις. Μέχρι τις 10 Οκτωβρίου, και το Eurogroup, θα πρέπει να έχει κλείσει η πρώτη αξιολόγηση και να ανοίξει το δύσκολο μέτωπο των εργασιακών. Ενδεχόμενη εμμονή της τρόικας, και κυρίως του ΔΝΤ σε σκληρά μέτρα, όπως οι ομαδικές απολύσεις ή μειώσεις στους κατώτατους μισθούς, θα βάλει νέες φωτιές στην κυβέρνηση.
Αγνωστο, βεβαίως, είναι και ποια αντίδραση θα υπάρξει στο μέτωπο των συνδικαλιστών ενόψει των επικείμενων μειώσεων στα προνόμιά τους. Ωστόσο, τα έσοδα του Σεπτεμβρίου, όπου θα περιλαμβάνουν και τον ΕΝΦΙΑ, κρίνουν τη γενικότερη εικόνα της οικονομίας. Στο μέτωπο του τουρισμού και των εισπράξεων δεν υπήρξαν θεαματικά αποτελέσματα, αντιθέτως προβλημάτισε η γενικότερη κατάσταση. Η αλήθεια είναι ότι μεγάλος μέρος των φορολογούμενων πληρώνει τους φόρους, ωστόσο, τα ληξιπρόθεσμα κινούνται με ρυθμό 1 δισ. ευρώ τον μήνα.
Τέλος, η υπόθεση του χρέους είναι μείζον ουσιαστικά και επικοινωνιακό στοίχημα για την κυβέρνηση. Δύσκολα, ωστόσο, θα προκύψει βιώσιμη και μόνιμη λύση πριν από τις εκλογές στη Γερμανία και τη Γαλλία, επομένως, οι όποιες αποφάσεις μετατίθενται για το 2018. Χάνει, δηλαδή, η κυβέρνηση ένα ακόμη «στήριγμα» στην κοινωνία, η οποία είχε ακούσει τις δεσμεύσεις για άμεση λύση που θα έδινε ανάσα στην οικονομία. Πάντως, στο Μαξίμου εμφανίζονται εξαιρετικά αισιόδοξοι ότι η οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο, η χώρα θα επιστρέψει σύντομα σε ανάπτυξη, ενώ ανοίγει και ο δρόμος για έξοδο στις αγορές το 2017, έστω και δοκιμαστικά.
Ωρολογιακή βόμβα το προσφυγικό
Την ανησυχία τους ότι «το προσφυγικό λειτουργεί ως ωρολογιακή βόμβα τόσο για την κυβέρνηση, όσο και για τη χώρα» εκφράζουν όλο και περισσότερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Η εποχή που η Αμυγδαλέζα έκλεινε και οι μετανάστες «λιάζονταν» στην Ομόνοια ανήκει οριστικά στο παρελθόν και η προσγείωση σε μια σκληρή πραγματικότητα που ζητά άμεση και δραστική αντιμετώπιση του προβλήματος, θέτουν πλέον την κυβέρνηση προ των ευθυνών της.
Η αβεβαιότητα της τήρησης από την Άγκυρα της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, η απροθυμία των Ευρωπαίων να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν και η αναβίωση ξενοφοβικών συνδρόμων στις περισσότερες χώρες του Βορρά, η εκρηκτική κατάσταση που επικρατεί στους χώρους φιλοξενίας των προσφύγων, αλλά και η αναταραχή στις τοπικές κοινωνίες που εμφανίζονται απρόθυμες να δεχθούν μετανάστες ακόμη και στα σχολεία τους, προβληματίζουν έντονα το Μαξίμου. Ο φόβος που υπάρχει είναι πως τα επεισόδια στη Μόρια της Λέσβου μπορεί να αποτελούν μόνο την απαρχή όσων ενδέχεται να ακολουθήσουν και για τον λόγο αυτό αναζητείται άμεσα λύση για την αποσυμφόρηση των περιοχών που έχουν δεχτεί και το μεγαλύτερο τμήμα των προσφυγικών ροών. Παράλληλα η καθυστέρηση που υπήρξε από κυβερνητικής πλευράς στις αντιδράσεις των κατοίκων στο Ωραιόκαστρο, αλλά και το νέο ανάλογο νέο θέμα που προέκυψε στη Φιλλιπιάδα, αποδεικνύουν στην πράξη ότι δεν αποκλείεται να υπάρξουν αντίστοιχα φαινόμενα στο μέλλον σε άλλες περιοχές δίνοντας «βήμα» να υπερισχύουν ακραίες ξενοφοβικές φωνές.
Ο Αλ. Τσίπρας σε διεθνές επίπεδο όλη την εβδομάδα που πέρασε επιχείρησε μέσω και των τοποθετήσεών του στον ΟΗΕ να επισημάνει πως το πρόβλημα είναι πλέον παγκόσμιο, ωστόσο οι εσωτερικοί πολιτικοί συσχετισμοί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και η αδυναμία αντιμετώπισης των πραγματικών αιτίων που δημιουργούν τις μεταναστευτικές ροές, περιορίζουν τις παρεμβάσεις του πρωθυπουργού σε απλές διαπιστώσεις και ευχολόγια.
Καμμένος στα... κάγκελα, υπουργοί απόντες
Σύννεφα που είναι πιθανότατα να φέρουν μεγάλη καταιγίδα, έχουν συγκεντρωθεί πάνω από την κυβέρνηση. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι σχέσεις κορυφαίων υπουργών με το Μαξίμου δεν είναι πλέον τόσο θερμές όσο στο παρελθόν. Κανείς δεν γνωρίζει π.χ. αν η αναφορά του πρωθυπουργού στον Ν. Παππά στη ΔΕΘ για το αν θα τον αλλάξει στον ανασχηματισμό, κρύβει δυσαρέσκεια για την τροπή που έχει πάρει η υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών. Οι πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν ότι ο κ. Τσίπρας θα σκεφτόταν την...αναβάθμιση του υπουργού Επικρατείας τοποθετώντας τον σε κάποιο παραγωγικό υπουργείο. Ενταση φαίνεται να υπάρχει και στις σχέσεις με τον Γ. Δραγασάκη, ειδικά μετά τη δήλωσή του για λύση στο χρέος μετά το 2018. Στο Μαξίμου εμφανίζονται οργισμένοι από το γεγονός ότι ακόμη κι αν έχει δίκιο ο αντιπρόεδρος, επικοινωνιακά η κυβέρνηση ηττήθηκε, καθώς ακυρώθηκε η δέσμευση του κ. Τσίπρα για λύση εντός του 2016.
«Εξαφανισμένος» είναι τον τελευταίο καιρό και ο Ευκλ. Τσακαλώτος. Αίσθηση π.χ. προκάλεσε η απουσία του από τη συνάντηση Τσίπρα - Στουρνάρα που αφορούσε τις τράπεζες και τη γενικότερη οικονομική κατάσταση, αλλά και η σιωπή του για τα όσα συμβαίνουν στην υπόθεση της Attica Bank. Ο άτυπος επικεφαλής της ομάδας των «53» μίλησε πρόσφατα για ήττα στη διαπραγμάτευση... της οποίας αυτός ήταν υπεύθυνος. Το μεγάλο πρόβλημα ακούει στο όνομα Πάνος Καμμένος, ο οποίος έχει πάρει σαφείς αποστάσεις από την κυβέρνηση, κυρίως στο θέμα του κουμπάρου του Χρ. Καλογρίτσα. Κάποιοι δεν θα απέκλειαν «ηρωική έξοδο» του κυβερνητικού εταίρου με αφορμή είτε την υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών είτε μια ενδεχόμενη εμπλοκή με τα μισθολόγια των ένστολων.
Τότε οι εξελίξεις θα ήταν ραγδαίες και θα οδηγούσαν είτε σε πτώση της κυβέρνησης είτε σε συνεργασία με άλλο κόμμα, με πιο πρόθυμο να εμφανίζεται αυτό της Ενωσης Κεντρώων.
Σκληρό ροκ διαρκείας με τη Νέα Δημοκρατία
Τα γεγονότα του τελευταίου διαστήματος είναι φυσικό να δίνουν άφθονο «υλικό» κριτικής στην αξιωματική αντιπολίτευση. Τα στελέχη της ΝΔ θεωρούν πως οι αρνητικές εξελίξεις στα περισσότερα πεδία κυβερνητικής δράσης, διογκώνουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, ενώ καθιστούν επιτακτικό το αίτημα για προσφυγή στις κάλπες, το οποίο άλλωστε έχουν διατυπώσει εδώ και καιρό. Στο Μαξίμου διαπιστώνουν πως η Πειραιώς σκοπεύει να κινηθεί σε ρυθμούς «σκληρού πολιτικού ροκ», βάζοντας σε πρώτο πλάνο εκτός από την οικονομία και τα ζητήματα καθημερινότητας, το προσφυγικό και τις τηλεοπτικές άδειες, τα ζητήματα εκείνα δηλαδή στα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ασκήσει κριτική ως αντιπολίτευση υποσχόμενος ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο χειρισμού.
Η στρατηγική που φαίνεται ότι υιοθετείται προσώρας είναι εκείνη της σκληρής αντιπαράθεσης με τη ΝΔ και της άμεσης απάντησης μέσω ανακοινώσεων ή δηλώσεων, σε κάθε ζήτημα που θέτει η αντιπολίτευση. Παράλληλα, στην κυβέρνηση εκτιμούν πως ακόμη και αν υπάρχουν λανθασμένες κινήσεις, ωστόσο ουδείς στη ΝΔ είναι σε θέση να «κρίνει» με δεδομένο ότι «το παρελθόν δεν διαγράφεται» και μόλις πριν από ένα χρόνο ο λαός στις εκλογές απέρριψε την πρότασή της. Για τον σκοπό αυτό, άλλωστε, σε κάθε ευκαιρία φροντίζουν να υπενθυμίζουν «τα έργα και τις ημέρες» της ΝΔ στην εξουσία, ενώ είναι εμφανής η προσπάθεια ταύτισης του σημερινού αρχηγού της με την κυβέρνηση Σαμαρά, στην οποία υπήρξε κορυφαίος υπουργός. Δεν είναι τυχαία μάλιστα η συνεχής υπόμνηση της θητείας του κ. Μητσοτάκη στο υπουργείο Εσωτερικών και των απολύσεων που έγιναν στο Δημόσιο καθ’ υπόδειξη της τρόικας.