Αυθαίρετα: Τι αλλάζει στις οικοδομικές άδειες

Ριζικές αλλαγές και μεγάλες ανατροπές στον τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών ετοιμάζεται να υιοθετήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, στην προσπάθειά του να μηδενίσει το χρόνο μεταξύ της υποβολής του φακέλου μέχρι την έγκρισή της οικοδομικής άδειας.

Το σχέδιο που επεξεργάζονται οι αρμόδιες υπηρεσίες και έχει ήδη τεθεί προς συζήτηση με τους επιστημονικούς φορείς θα περιληφθεί στο νέο νόμο για τα αυθαίρετα που ετοιμάζεται να δώσει σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο στις 15 Ιουλίου.

Με βάσει τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, οι πολίτες θα υποβάλλουν ηλεκτρονικά τον φάκελο για έγκριση αδείας στις υπηρεσίες δόμησης και θα ξεκινήσουν να χτίζουν πριν ξεκινήσει ο έλεγχος του φακέλου.

Όπως αναφέρει ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης, «η σκέψη είναι η άδεια να βγαίνει κατευθείαν ηλεκτρονικά και αυτόματα με τον αριθμό πρωτοκόλλου να παίρνει και αριθμό αδείας ώστε να ξεκινήσει να χτίζει».

Μέχρι σήμερα οι πολεοδομίες παραλάμβαναν τους φακέλους για τις άδειες και τους άφηναν επί μήνες στα συρτάρια τους είτε από αδιαφορία και υποστελέχωση είτε γιατί απαιτούσαν «μπόνους επιτάχυνσης» για να τρέξουν τις διαδικασίες. Συνήθως μάλιστα τους πρωτοκολλούσαν τρεις μέρες πριν την έγκριση του φακέλου.

Στο στάδιο των εκσκαφών, συζητείται να γίνεται έλεγχος από δύο ελεγκτές δόμησης (από ένας που ήταν μέχρι σήμερα) οι οποίοι θα επιφορτιστούν και με τον έλεγχο της οικοδομικής άδειας (θα τσεκάρουν μελέτες, διάγραμμα κάλυψης κ.α) προκειμένου σε αυτό το στάδιο να εντοπίζονται τυχόν παρεκκλίσεις της πολεοδομικής νομοθεσίας και να επιβάλλονται κυρώσεις ή να διορθώνονται λάθη όπου εντοπίζονται καλόπιστες αποκλίσεις, δρώντας ταυτόχρονα προληπτικά και στην αποφυγή νέας γενιάς αυθαιρέτων.

Σύμφωνα με την πρόταση του υπουργείου, ο μηχανικός θα μπορεί εφόσον το κρίνει απαραίτητο, είτε λόγω ερμηνείας του νόμου ή σε άλλη περίπτωση εάν πρόκειται για ένα ειδικό κτίριο, να ζητά και την έγκριση της πολεοδομίας. Προκειμένου μάλιστα το κράτος να ασκήσει τον ρόλο του ως ελεγκτικός μηχανισμός, οι πολεοδομίες θα ασκούν δειγματοληπτικό έλεγχο στις οικοδομές (τουλάχιστον σε όλα τα δημόσια κτίρια και σε ένα 30% στα ιδιωτικά), που θα είναι βασική προϋπόθεση για να συνδεθεί σε ένα κτίσμα το ρεύμα, στο χρόνο που δόθηκε η άδεια.

Στο υπουργείο, επισημαίνουν ότι ο ρόλος αυτός της πολεοδομίας έχει απαξιωθεί πλήρως και ότι οι έλεγχοι είναι ανύπαρκτοι. Μηχανικοί πάντως επισημαίνουν ότι η διάταξη αυτή εγκυμονεί κινδύνους. Στο παρελθόν που υπήρχε υποχρέωση αυτοψίας από την πολεοδομία για να γίνει σύνδεση με το ρεύμα, υπήρχαν ακίνητα που έκαναν χρόνια να πάρουν ηλεκτρικό γιατί οι υπάλληλοι των πολεοδομιών δεν έκαναν την δουλειά τους.

Δημιουργείται Παρατηρητήριο Δομημένου Χώρου

Ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα φέρνει μια εξίσου σημαντική αλλαγή για τους ιδιοκτήτες και στο πιστοποιητικό νομιμότητας. Μέχρι σήμερα, η συγκεκριμένη βεβαίωση ήταν απαραίτητη για κάθε δικαιοπραξία εν ζωή (πώληση, γονική παροχή, δωρεά) και δεν μπορούσε να εκδοθεί αν υπήρχαν αυθαιρεσίες στο ακίνητο ή αν αυτό ήταν εξ' ολοκλήρου αυθαίρετο. Πλέον με την ψήφιση του νέου νόμου, η βεντάλια των δικαιούχων ανοίγει, αφού το πιστοποιητικό θα είναι απαραίτητο για το σύνολο των συναλλαγών επί των ακινήτων, περιλαμβάνοντας μισθώσεις και κληρονομιές γεγονός που δημιουργεί ένα επιπρόσθετο κόστος για τους πολίτες.

Η ρύθμιση που σχεδιάζει το υπουργείο, δεν θα είναι μόνο ένας νόμος για τα αυθαίρετα αλλά ένας νόμος- πλαίσιο, ο οποίος θα περιλαμβάνει και ρυθμίσεις πολεοδομικού σχεδιασμού. Στο υπουργείο υποστηρίζουν ότι διαχρονικά μία από τις κυριότερες αιτίες της αυθαίρετης δόμησης είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στην έγκριση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, Πολεοδομικών Μελετών και Πράξεων εφαρμογής που διαρκούν έως και 15 χρόνια.

Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε θεσπίσει την αποκαλούμενη χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση, ένα νόμο που βελτίωνε τους χρόνους και τα στάδια του πολεοδομικού σχεδιασμού αλλά στην πράξη δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Ωστόσο στο ΥΠΕΝ συνεργάτες του κ. Τσιρώνη υποστηρίζουν ότι απαιτούνται βελτιωτικές ρυθμίσεις, κίνητρα και εργαλεία ώστε αυτός που ξεκινά ένα πολεοδομικό σχεδιασμό αυτός να τον τελειώνει. Μεγάλο βάρος ρίχνει το ΥΠΕΝ στην πρόληψη των αυθαιρέτων.

Για το σκοπό αυτό προβλέπεται η δημιουργία ενός νέου θεσμού, το οποίο ονομάζει ¨Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος" που θα αναλάβει την καταγραφή, την εποπτεία και τον έλεγχο όλο του δομημένου χώρου. Το Παρατηρητήριο θα υπάγεται κατά πάσα πιθανότητα στο υπουργείο Περιβάλλοντος, θα στελεχωθεί από μηχανικούς και θα λειτουργεί ανά περιφερειακή ενότητα, με σκοπό να ελέγχει τι χτίζεται και που. Θα εξοπλιστεί με κατάλληλα εργαλεία (drones,ορθοφωτοχάρτες κ.α) και θα μπορεί να κάνει συγκρίσεις σε κάθε περιοχή ανά εξάμηνο.