ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΣΤΟ ΜΠΑΓΚΛΑΝΤΕΣ: ΤΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Τη Δευτέρα, 5 Αυγούστου, επήλθε το αποκορύφωμα των πολυήμερων διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης στο Μπαγκλαντές, με αποτέλεσμα η πρωθυπουργός της χώρας, Sheikh Hasina, να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει τη χώρα. Πέταξε με ελικόπτερο στην Ινδία, ενώ αργότερα σκόπευε να ζητήσει πολιτικό άσυλο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η εξουσία πέρασε στον στρατό, ο οποίος ανακοίνωσε τον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης αποτελούμενης από εκπροσώπους όλων των κομμάτων. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, αντιστράτηγος Waker uz Zaman επιβεβαίωσε την παραίτηση της Hasina σε συνέντευξη Τύπου και δήλωσε ότι μετά από συζητήσεις με εκπροσώπους των κυριότερων πολιτικών κομμάτων και ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, αποφασίστηκε ο σχηματισμός προσωρινής κυβέρνησης.

"Ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε. Θα σχηματιστεί προσωρινή κυβέρνηση για να κυβερνήσει τη χώρα... Σας δίνω το λόγο μου ότι όλες οι αδικίες θα αντιμετωπιστούν... Η χώρα έχει υποφέρει πολύ, η οικονομία έχει πληγεί, πολλοί άνθρωποι έχουν σκοτωθεί - είναι καιρός να σταματήσει η βία", δήλωσε. Αναφέρθηκε επίσης. ότι η απαγόρευση κυκλοφορίας που είχε επιβληθεί προηγουμένως θα αρθεί.

Είναι ενδεικτικό ότι στην πρώτη συνεδρίαση δεν υπήρχαν εκπρόσωποι του κυβερνώντος κόμματος Awami League.

Το επιτελείο του προέδρου Mohammed Shahabuddin εξέδωσε επίσης ανακοίνωση στην οποία ανέφερε ότι "ομόφωνα αποφάσισε να απελευθερώσει" τη φυλακισμένη πρώην πρωθυπουργό και ηγέτιδα του αντιπολιτευόμενου Εθνικιστικού Κόμματος του Μπανγκλαντές (BNP), Khaleda Zia, την βασική αντίπαλο της Hasina. Οι διαδηλωτές που είχαν κρατηθεί προηγουμένως θα απελευθερωθούν επίσης από τις φυλακές.

Ο γενικός γραμματέας του Εθνικιστικού Κόμματος του Μπανγκλαντές (BNP) Mirza Fakhrul Islam Alamgir ανακοίνωσε ότι ο Tarique Rahman, αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος, θα επιστρέψει πολύ σύντομα στη χώρα.

Η αντιπολίτευση υποδέχθηκε με χαρά την είδηση της φυγής του πρωθυπουργού. Την προηγούμενη ημέρα, παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας, κατάφεραν να καταλάβουν το γραφείο του αρχηγού του κράτους και στη συνέχεια να εισέλθουν στο κτίριο του κοινοβουλίου. Μέσα στη χαρά τους, επέστρεψαν ακόμη και τα όπλα που είχαν πάρει από το προσωπικό ασφαλείας του κοινοβουλίου.

Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν στις αρχές Ιουλίου, με επίσημη αφορμή την απόφαση της κυβέρνησης να χορηγήσει το 30% των ποσοστώσεων απασχόλησης στους δημόσιους υπαλλήλους (συνολικά το 56% προορίζεται γι' αυτούς) σε παιδιά και εγγόνια των συμμετεχόντων στον πόλεμο για την απελευθέρωση από το Πακιστάν το 1971. Οι πρώτες δράσεις ήταν ειρηνικές και, σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, η σκληρή καταστολή από την αστυνομία ήταν αυτή που έγινε ένα είδος καταλύτη για περαιτέρω διαμαρτυρίες. Παρόλο που το Ανώτατο Δικαστήριο ανέστειλε αυτές τις ποσοστώσεις για ένα μήνα στις 11 Ιουλίου και αργότερα μετέφερε μέρος του ποσοστού σε άλλες κατηγορίες, αυτό δεν σταμάτησε τους διαδηλωτές.

Στην πραγματικότητα, τα αίτια της σύγκρουσης είναι βαθύτερα - εν μέσω σοβαρών οικονομικών προβλημάτων και υψηλής ανεργίας, οι νέοι στο Μπαγκλαντές δεν είναι ευχαριστημένοι με τη 15ετή διακυβέρνηση του κόμματος Awami League και τις άμεσες ενέργειες της Hasina ως επικεφαλής του κράτους, ιδίως μετά τις τελευταίες εκλογές του Ιανουαρίου, την παραμονή των οποίων πολλοί ηγέτες της αντιπολίτευσης συνελήφθησαν και δεν μπόρεσαν να κατέβουν στις εκλογές. Εξαιτίας αυτού, η αντιπολίτευση απλώς μποϊκόταρε την ψηφοφορία.

Μελέτη της Στατιστικής Υπηρεσίας του Μπαγκλαντές που διεξήχθη το 2023 έδειξε ότι πάνω από το 39% των νέων ηλικίας 15-24 ετών είναι άνεργοι και δεν σπουδάζουν. Πρόκειται για περίπου 12,2 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι το ποσοστό ανεργίας είναι 3,3%, δηλαδή 2,35 εκατομμύρια άνεργοι, αμφισβητείται από αρκετούς διακεκριμένους οικονομολόγους.

Επιπλέον, υπήρχαν περιορισμοί στο Διαδίκτυο και κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων ήταν εντελώς απενεργοποιημένο.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι κατηγορήθηκαν επίσης για διαφθορά και απόσυρση κεφαλαίων στο εξωτερικό. Και επειδή η Hasina είναι κόρη ενός από τους ηγέτες του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος και ιδρυτή του Μπαγκλαντές, του Mujibur Rahman, η δυσαρέσκεια μεταφέρθηκε στη μορφή του - στη Ντάκα τη Δευτέρα, προσπάθησαν να γκρεμίσουν το άγαλμά του. Και αυτό δείχνει την ιδιαίτερη κατανόηση της ιστορίας από την ίδια τη νεολαία του Μπαγκλαντές.

Η Κυριακή, 4 Αυγούστου, ήταν η πιο σημαντική ημέρα όσον αφορά τον αριθμό των διαδηλωτών και των νεκρών - σε συγκρούσεις με την αστυνομία και τις αστυνομικές δυνάμεις. Τουλάχιστον 98 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας. Συνολικά, για όλο το διάστημα των ταραχών, έχουν καταγραφεί επίσημα περίπου 300 νεκροί, ενώ ο αριθμός των τραυματιών ανέρχεται σε χιλιάδες.

Υπάρχουν πολλά σημαντικά σημεία στην τρέχουσα μετάβαση εξουσίας. Πρώτον, τώρα τον κύριο ρόλο ως διαμεσολαβητής και υπεύθυνος διαδραματίζει ο αρχιστράτηγος Waker uz Zaman, ο οποίος ανέλαβε τη θέση του στις 23 Ιουνίου. Είναι παντρεμένος με τη Sarahnaz Kamalika Zaman, κόρη του στρατηγού Muhammad Mustafizur Rahman, ο οποίος ήταν αρχιστράτηγος του στρατού από το 1997 έως το 2000. Ο στρατηγός Rahman ήταν ξάδελφος του Sheikh Mujibur Rahman, καθώς παντρεύτηκε την ξαδέλφη του Mujib, και ήταν θείος της πρωθυπουργού Sheikh Hasina. Αποδεικνύεται ότι ο σημερινός επικεφαλής της χούντας είναι συγγενής της ανατραπέντος πρωθυπουργού, την οποία η αντιπολίτευση μισεί. Παράλληλα, είναι γνωστό ότι καθ' όλη τη διάρκεια της στρατιωτικής του καριέρας, συνεργάστηκε επίσης στενά με τη Hasina και κατείχε τη θέση του επιτελάρχη στο Τμήμα Ενόπλων Δυνάμεων στο γραφείο του πρωθυπουργού. Ως εκ τούτου, πολλά θα εξαρτηθούν από την αντίληψη της αντιπολίτευσης για τον ρόλο του, καθώς και για τις αποφάσεις του άμεσα. Σχετικά πρόσφατα, υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες, στο πλαίσιο του "δημοκρατικού" κύματος, ο στρατός προέβη σε ορισμένες μειώσεις και στη συνέχεια αύξησε την αυταρχική πίεση. Ως παράδειγμα, η Αίγυπτος, όπου ο Σίσι νίκησε σκληρά τους Αδελφούς Μουσουλμάνους μετά τις εκλογές, ή η γειτονική Μιανμάρ.

Δεύτερον, το Μπανγκλαντές είχε ήδη μια περίοδο όπου, η αντιπαράθεση μεταξύ της Awami League και του Εθνικιστικού Κόμματος του Μπανγκλαντές (BNP), εξελίχθηκε σε πολιτική κρίση το 2006 και στη συνέχεια ο στρατός παρενέβη και κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Στη συνέχεια, στο τέλος, το κόμμα Awami League αναδείχθηκε νικητής, γεγονός που οδήγησε στη μόνιμη 15ετή διακυβέρνηση της Hasina. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθεί η διαδικασία τώρα.

Τρίτον, αν και η αιτία ήταν μια εσωτερική κρίση, είναι αδύνατο να αρνηθούμε την εξωτερική επιρροή κατά τη διάρκεια της τρέχουσας μετάβασης στην εξουσία. Σίγουρα θα υπάρξουν προσπάθειες άσκησης επιρροής από την Ινδία, η οποία εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Μπαγκλαντές, καθώς και η επιδίωξη συμφερόντων από τις δυτικές χώρες και τους διεθνείς επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των υπερεθνικών οργανισμών.

Σαφώς, θα είναι σημαντικό για τη Ρωσία πόσο φιλικές θα παραμείνουν οι σχέσεις και πώς θα συνεχίσουν να υλοποιούνται τα τρέχοντα έργα στη χώρα αυτή, όπως η κατασκευή πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας και η υπεράκτια παραγωγή φυσικού αερίου. Δεδομένου ότι είναι απαραίτητα για την οικονομία της χώρας και δυνητικά σημαίνουν θέσεις εργασίας, δεν υπάρχει ορατός λόγος ανησυχίας. Ωστόσο, εάν το φιλοδυτικό λόμπι είναι ενεργό στη νέα κυβέρνηση, τότε κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες θα προσπαθήσουν να εκδιώξουν τη Ρωσία από το Μπαγκλαντές με κάθε κόστος. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να παρακολουθούνται στενά οι τρέχουσες πολιτικές αλλαγές και να αποτραπεί η παρέμβαση μη φιλικών χωρών, δικαιολογώντας την ανάγκη διατήρησης των φιλικών δεσμών και την έλλειψη εναλλακτικών λύσεων σε ορισμένους τομείς της διμερούς συνεργασίας, για παράδειγμα την προμήθεια λιπασμάτων. Το Μπανγκλαντές έχει πλέον τον δεύτερο μεγαλύτερο κύκλο εργασιών στο εξωτερικό εμπόριο μεταξύ των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας μετά την Ινδία. Θα ήθελα να διατηρήσω αυτή τη θέση, αν και είναι σημαντικό να αναπτύξουμε σχέσεις με άλλες χώρες της περιοχής.

Πηγή

Μετάφραση: Οικονόμου Δημήτριος