ΛΟΥΚΑ ΣΙΝΙΣΑΛΚΟ: Ο ΑΝΤΑΙΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΕ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΟΠΛΑ ΤΗΣ ΜΥΘΙΚΟ-ΣΥΜΒΟΛΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ
30.09.2024
Δεν ήταν έκπληξη για μένα να συναντήσω τον Παραδοσιοκρατισμό στην έρευνά μου για τον Συντηρητικό Επαναστατισμό. Αναλύοντας πώς αλληλοεπηρεάζονταν και αν υπήρχε επικοινωνία μεταξύ τους, έπεσα πάνω στο περιοδικό Ανταίος. Το περιοδικό αυτό, το οποίο εξέδιδαν οι Ερνστ Γιούνγκερ και Μιρτσέα Ελιάντε, αποτελούσε μια σημαντική πλατφόρμα όπου συναντιόντουσαν υψηλού επιπέδου συντηρητικοί διανοούμενοι. Συζητήσαμε πρόσφατα με τον Λούκα Σινισάλκο για προσωπικότητες όπως ο Ανταίος, ο Γιούνγκερ και ο Ιούλιος Έβολα.
Ας ξεκινήσουμε με το να σας γνωρίσουμε.
Πρώτα απ' όλα, θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά για το ενδιαφέρον που δείχνετε για τις σπουδές μου και για την προσφορά αυτού του διαλογικού χώρου στη μεγάλη σας διαπολιτισμική πρωτοποριακή πλατφόρμα.
Είμαι ο Λούκα Σινισάλκο, επί του παρόντος διδακτορικός φοιτητής στις Διαπολιτισμικές Ανθρωπιστικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκαμο, σε συνεργασία με το γερμανικό Πανεπιστήμιο Justus Liebig του Gießen. Το ερευνητικό μου έργο έχει τον προσωρινό τίτλο «Το γεγονός του ιερού στη μετα-κοσμική εποχή. Συναντήσεις με την ερμηνευτική του Hans-Georg Gadamer, την τέχνη του Hermann Nitsch και του Anselm Kiefer».
Στο παρελθόν έχω διατελέσει επίκουρος καθηγητής Αισθητικής στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου (α.ε. 2021/2022) και στο eCampus University (α.ε. 2019/2023). Επί του παρόντος, διδάσκω επίσης μαθήματα για τις δεξιότητες μελέτης στο Ευρωπαϊκό Οικονομικό Σχολείο (Πανεπιστημιούπολη του Μιλάνου) και για τη σύγχρονη φιλοσοφία στο ακαδημαϊκό πρόγραμμα UniTreEdu.
Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα αφορούν κυρίως τη σύγχρονη γερμανική φιλοσοφία και λογοτεχνία, την αισθητική, τη σύγχρονη τέχνη, τον συμβολισμό και τη φιλοσοφία της θρησκείας. Στο πλαίσιο αυτό, αφιέρωσα τη μεταπτυχιακή μου διατριβή στη φιλοσοφία στο περιοδικό «Ανταίος», το οποίο γνωρίζω ότι αποτελεί για εσάς και το κοινό σας μια σχετική πηγή ενδιαφέροντος. Σύντομα θα σας προσφέρω μια σύντομη εισαγωγή σε αυτό.
Πέρα από τον ακαδημαϊκό χώρο, έχω ασχοληθεί, από σχετικά νεαρή ηλικία, με τη μελέτη, τη συζήτηση και την εκδοτική προώθηση της σκέψης αλλοπρόσαλλων και «άκαιρων» (υπόο τη νιτσεϊκή έννοια) συγγραφέων, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Περενιαλισμό, τον Ενιαίο Παραδοσιοκρατισμό και τη Συντηρητική Επανάσταση. Έχω ήδη αναπτύξει μια αξιοπρεπή προσωπική παραγωγή πάνω σε αυτά τα ρεύματα σκέψης, πάνω στην οποία συντονίζω διάφορα εκδοτικά, πολιτιστικά, ακόμη και καλλιτεχνικά προγράμματα.
Ποια είναι η απαρχή και η σημασία του περιοδικού Ανταίος; Πώς διασταυρώθηκαν εδώ οι δρόμοι του Ελιάντε και του Γιούνγκερ; Πώς μπορεί να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος αυτού του περιοδικού στις γενιές που το ακολούθησαν;
Το περιοδικό «Ανταίος» εκδόθηκε από τον γερμανικό εκδοτικό οίκο Klett-Cotta από το 1959 έως το 1971 υπό τη διεύθυνση του Γερμανού συγγραφέα και φιλοσόφου Ερνστ Γιούνγκερ (1895-1998) και του Ρουμάνου ιστορικού των θρησκειών Μιρτσέα Ελιάντε (1907-1986).
Η γενεαλογία του πολιτιστικού εγχειρήματος είναι αρκετά περίπλοκη και εδώ μπορώ απλώς να συνοψίσω ορισμένα σχετικά γεγονότα που εξηγούν πώς διασταυρώθηκαν οι δρόμοι του Ελιάντε και του Γιούνγκερ προς αυτή τη δημιουργική και συναρπαστική κατεύθυνση.
Φαίνεται ότι η πρόθεση για συνεργασία σε ένα περιοδικό προήλθε από τον Γιούνγκερ, ο οποίος είχε ήδη γνωρίσει και εκτιμήσει τον Ελιάντε χάρη στη μεσολάβηση του φίλου του Καρλ Σμιτ. Οι δυο τους - ο Γιούνγκερ και ο Ελιάντε - δημιούργησαν αρχικά μια επιστολική επαφή, η οποία οδήγησε στην πρώτη τους συνάντηση το 1957, πέντε χρόνια μετά την αρχική τους επαφή.
Εκείνη την εποχή, ο εκδότης και φίλος του Γιούνγκερ, Ερνστ Κλετ, ήθελε να προωθήσει ένα συντηρητικό περιοδικό που θα χαρακτηριζόταν από υψηλό πολιτιστικό επίπεδο και διεθνή προοπτική. Ο καλλιεργημένος ανιψιός του kültürlerarası avangart platformunuzda , Philipp Wolff-Windegg, επιλέχθηκε ως αρχισυντάκτης, αλλά θα διορίζονταν πιο διάσημοι και διακεκριμένοι διανοούμενοι για να διευθύνουν το εγχείρημα. Οι Γιούνγκερ και Ελιάντε, σε διάλογο με τον Κλετ, έγιναν έτσι οι ιδρυτές, καθώς και οι θεωρητικοί εμπνευστές και ονομαστικοί εκδότες, αν και ο Βολφ-Βίντεγκ έφερε εις πέρας όλα τα πρακτικά καθήκοντα.
Ο ρόλος του Βολφ-Βίντεγκ, όπως τονίζεται από τον Χανς-Τόμας Χακλ (συγγραφέας του μοναδικού σημαντικού δοκιμίου που δημοσιεύτηκε για την ιστορία του «Ανταίου», στα γερμανικά: «Den Antaios kenne und missbillige ich. Was er pflegt, ist nicht Religio, sondern Magie!». Kurze Geschichte der Zeitschrift ANTAIOS, στο «Aries», 9, 2) ήταν κομβικής σημασίας: έκανε με πάθος και προσοχή όλη τη «βρώμικη δουλειά» που απαιτούσε ένα τόσο τεράστιο έργο, ενώ οι Γιούνγκερ και Ελιάντε αντιπροσώπευαν κυρίως μια εγγύηση πολιτιστικής ποιότητας και μια πηγή προσέλκυσης συνεργατών από όλο τον κόσμο που ήταν πρόθυμοι να δωρίσουν τις καλύτερες σκέψεις και ιδέες τους στο περιοδικό. Ανάμεσά τους, μπορώ εδώ να θυμηθώ μόνο τα πιο γνωστά ονόματα: Cioran, Roger Caillois, Cristina Campo, Henri Micheaux, Denis de Rougemont, Henry Corbin, Raimon Panikkar, Leopold Ziegler, Frithjof Schuon, Julius Evola και Gherardo Gnoli.
Αυτά - και πολλά άλλα - επιφανή ονόματα δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν το τέλος του περιοδικού το 1971, κυρίως για οικονομικούς λόγους - τα πωλούμενα αντίτυπα δεν ήταν αρκετά για να συντηρήσουν την εκδοτική προσπάθεια.
Αυτό που έμεινε -και παραμένει- είναι η πολιτισμική και υπαρξιακή ένταση του εγχειρήματος, η οποία συντίθεται σε μια λυρική έκφραση του Ερνστ Γιούνγκερ: «Σήμερα, καθώς ο φωτεινός ήλιος του Καντ γίνεται πιο θαμπός, ίσως ανατέλλει ο σκοτεινός του συμπολίτη του, του Χάμαν, από το Königsberg». Ο σκοπός ήταν, για να το θέσουμε πιο ξεκάθαρα, να αμφισβητήσει την κυρίαρχη ευρωπαϊκή σκέψη, η οποία, τη δεκαετία του '60 κυριαρχούνταν από τον μαρξισμό και από τον κομβικό του ρόλο, ως κλάδος που θεωρούταν ικανός να ερμηνεύσει εξαντλητικά την πραγματικότητα, της πολιτικής επιστήμης, της κοινωνιολογίας και της υλιστικής ψυχανάλυσης. Αντίθετα, ο «Ανταίος» προκάλεσε μια διαδικασία «ανάστασης των Θεών»: μια ερμηνεία του κόσμου μέσα από τα πολιτισμικά «όπλα» που παρέχει η μυθικοσυμβολική ερμηνευτική (βλ. σχετικά το άρθρο μου Ανταίος: Μια μυθική και συμβολική ερμηνευτική, στο «Forum Philosophicum», τ. XXV, αρ. 1, 2020).
Ο Βίλαντ Σμιντ το κατανόησε απόλυτα αυτό στο άρθρο του Der Gegenwart eine neue Dimension gewinnen - Zu zwei neuen Zeitschriften, το 1960, όπου ανέφερε: Ο «Ανταίος» είναι ένα περιοδικό που στρέφεται κατά της εποχής μας - κατά της αλλοτρίωσης και του ξεριζωμού του σύγχρονου ανθρώπου. Οι συγγραφείς που συγκεντρώνονται εδώ επαναστατούν φανερά ενάντια στην πνευματική εξαθλίωση που προκαλεί η αφηρημένη, εννοιολογική σκέψη και αντιτάσσουν στην τυπική, αναίμακτη γλώσσα των εξειδικευμένων επιστημών τη συμβολική γλώσσα ενός κόσμου εικόνων που έχει καταργηθεί. Εδώ κινείται κανείς στα ίχνη των θαμμένων πλέον πηγών».
Η αντικειμενική μέτρηση της θεωρητικής επίδρασης του «Ανταίου» είναι δύσκολο εγχείρημα. Από τη μία πλευρά, το τέλος του έργου και η έλλειψη μελετών που να είναι αφιερωμένες σε αυτό -εκτός από το μοναχικό περιπετειώδες ταξίδι του H.T. Hakl, ο οποίος ενέπνευσε βαθιά την έρευνά μου - φαίνεται να πιστοποιούν την περιορισμένη επικαιρότητά του. Όμως, κοιτάζοντάς το μέσα από έναν βαθύτερο φακό, είναι δυνατόν να αναγνωρίσουμε κάποιους άμεσους (και έμμεσους) καρπούς αυτής της εμπειρίας, οι οποίοι προσπαθούν -ή προσποιούνται- να διατηρήσουν το «πνεύμα» και το πολιτιστικό πρόγραμμα του περιοδικού. Μεταξύ αυτών μπορώ να αναφέρω τα περιοδικά «Scheidewege. Zeitschrift für skeptisches Denken» (από το 1971) και “Merkur” (ένα ήδη υπάρχον μηνιαίο περιοδικό, που εκδίδεται από την Klett Cotta από το 1968, προικισμένο με μια παρόμοια συντηρητική προοπτική και το οποίο εξακολουθεί να είναι ζωντανό μέχρι σήμερα), καθώς και τον ομώνυμο εκδοτικό οίκο Antaios, ο οποίος εστιάζει ιδιαίτερα στη μεταπολιτική, με διασυνδέσεις με τη λεγόμενη Neue Rechte.
Επιπλέον, όπως υποστήριξα πρόσφατα σε ένα δοκίμιο αφιερωμένο στον Έρανο (στο συλλογικό βιβλίο Viaggio a Eranos. Il ritorno degli Dèi nel XX secolo, Bietti, Milano 2024), είναι δυνατόν να εντοπίσουμε στην Ευρώπη του 20ού αιώνα ένα ευρύτερο φαινόμενο αλληλένδετων περιοδικών, συμποσίων και πολιτιστικών χώρων, τα οποία, παρά τις διαφορές και τις ιδιαιτερότητές τους, μοιράζονταν στην «Καρδιά του Σκότους» του Σύντομου Αιώνα τη φιλοδοξία της αναζήτησης μιας «άλλης νεωτερικότητας» - μιας άλλης αρχής (Neuer Anfang) για να υιοθετήσουμε το λεξιλόγιο του Χάιντεγκερ. Αυτή βασίστηκε στην αξιοποίηση του μύθου, των συμβόλων, του εσωτερισμού και των ποιοτικά εμπνευσμένων γλωσσών των τεχνών, αρνούμενη την υποταγή στα σχήματα του ορθολογισμού, του υλισμού, του θετικισμού και της εκκοσμίκευσης. Συνδεδεμένη με αυτή την προοπτική είναι η ανάπτυξη μιας αναλογικής προσέγγισης των φαινομένων με στόχο τη συνάντηση του εσωτερικού και του εξωτερικού, του υποκειμένου και του αντικειμένου, της ιδέας και της ύλης, της υπερβατικότητας και της εμμένειας, του θραύσματος και της ολότητας. Η πρόθεση του Γιούνγκερ, του Ελιάντε και των πολλών συνεργατών που συμμετείχαν σε αυτό το πνευματικό ταξίδι ήταν πράγματι να προσεγγίσουν τον μικρόκοσμο ως μια παλλόμενη ζωή, να συλλάβουν ολιστικά την υπερβατικότητα στα θραύσματα, να βρουν στα πλέγματα της πραγματικότητας μια πλουραλιστική και πολυδιάστατη οντολογία, να μελετήσουν την ιεραρχία των μορφών που οδηγεί πάντα πίσω στην ανείπωτη Προέλευση από την οποία πηγάζουν όλες.
Στην πορεία αυτή συναντάμε και άλλες εκδοτικές εμπειρίες, όπως αυτή της «Conoscenza Religiosa», ενός ιταλικού περιοδικού που ιδρύθηκε από την Elémire Zolla, και της «Zeitschrift für Ganzheitsforschung», με επικεφαλής τον Αυστριακό Βάλτερ Χάινριχ, για να αναφέρουμε μόνο δύο από αυτές. Ακόμη ευρύτερα, η εμπειρία του «Ανταίου» θα μπορούσε επίσης να τεθεί σε διάλογο με τη σημαντική αύξηση του ενδιαφέροντος που έχει προκαλέσει τις τελευταίες δεκαετίες η μελέτη του δυτικού εσωτερισμού στον ακαδημαϊκό χώρο σε διεθνές επίπεδο. Πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο, θα ήταν ενδιαφέρον, από την άποψη της ιστορίας των ιδεών, να τη συγκρίνουμε με τους εσωτεριστικούς πολιτιστικούς κύκλους των αρχών του εικοστού αιώνα - σκέφτομαι, για παράδειγμα, στην Ιταλία, τις συνεδριακές δραστηριότητες του Ανεξάρτητου Θεοσοφικού Συνδέσμου του Decio Calvari και τις επιχειρησιακές (και εκδοτικές) μαγικές πρωτοβουλίες του Gruppo di Ur.
Αυτή η κρυμμένη πολιτιστική ιστορία της Δύσης εξακολουθεί να απαιτεί ερευνητές, μελετητές, σχολιαστές, ακόμη και συνεχιστές.
Ποια ήταν τα σημαντικά θέματα στα γραπτά του Γιούνγκερ στο περιοδικό «Ανταίος»; Σε ποια θέματα ανέπτυξε τις σκέψεις του;
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας της έκδοσής του, ο Έρνστ Γιούνγκερ δημοσίευσε 17 δοκίμια στον «Ανταίο». Τα περισσότερα από αυτά πρωτοεμφανίστηκαν αρχικά στο περιοδικό, αλλά στη συνέχεια επανεπεξεργάστηκαν και δημοσιεύτηκαν αυτόνομα από τον Γερμανό συγγραφέα. Στις σελίδες του «Ανταίου», για παράδειγμα, μπορούμε να διαβάσουμε θεμελιώδη τμήματα του An der Zeitmauer (Στο Τείχος του Χρόνου), αλλά και τα βασικά κείμενα των μελλοντικών βιβλίων Maxima-Minima και Annäherungen. Drogen und Rausch (Προσεγγίσεις. Ναρκωτικά και Μεταβαλλόμενες Καταστάσεις).
Η θεματολογία είναι επομένως ποικίλη: ασχολούνται με το πρόβλημα της νεωτερικότητας και του μηδενισμού, την υπαρξιακή κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά πραγματεύονται και πιο αποστασιοποιημένα θέματα, ιδίως στα πολυάριθμα ταξιδιωτικά ημερολόγια. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή υπάρχουσα βιβλιογραφία του Γιούνγκερ - τουλάχιστον στις ευρωπαϊκές γλώσσες -, η ανακάλυψη αυτών των άρθρων δεν ανοίγει ακραία νέα σενάρια στο πλαίσιο των μελετών του Γιούνγκερ.
Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία, κατά τη γνώμη μου, είναι το πλαίσιο δημοσίευσης και ο συντονισμός των κειμένων του Έρνστ Γιούνγκερ με το όλο «πρόγραμμα» του «Ανταίου». Η ανάγνωση αυτών των άρθρων μέσα σε αυτό το περιβάλλον τονίζει την κεντρική θέση των μύθων, των συμβόλων και της ιερότητας στην άποψη του Γιούνγκερ - όχι με έναν παλιομοδίτικο ή αντιδραστικό τρόπο, αλλά ως θεμελιώδη αντίγραφα του λόγου στην κατανόηση της πραγματικότητας και στην ενίσχυση της εμπειρίας της ανθρώπινης ζωής. Αυτός ο Γιούνγκερ, με κίνητρο την αναζήτηση της ομορφιάς της αγιότητας μέσα στην εκδήλωση της φύσης, των πολιτιστικών παραδόσεων, των λογοτεχνικών εκφράσεων, ακόμη και των ψυχοτροπικών εμπειριών, πρέπει να ενσωματωθεί στη διασημότερη ηρωική, μιλιταριστική και πολιτική έκφανση της πολιτιστικής του ταυτότητας.
Είναι αρκετά αξιοσημείωτο ότι ο συντηρητικός επαναστάτης Γιούνγκερ και οπαραδοσιοκρατικός Ελιάντε συναντιούνται σε αυτή την πλατφόρμα. Σε ποια σημεία πιστεύετε ότι οι συντηρητικοί επαναστάτες και οι παραδοσιοκράτες ενώνονται και σε ποια θέματα διαφέρουν; Σε ποιους διανοητικούς τόπους πραγματοποιήθηκε αυτή η συνάντηση;
Μια προκαταρκτική διευκρίνιση είναι απαραίτητη. Η ίδια η σχέση μεταξύ του Ελιάντε και του Παραδοσιοκρατισμού έχει συζητηθεί ευρέως στη βιβλιογραφία, οδηγώντας συχνά σε ριζικά ετερογενή αποτελέσματα. Συνοψίζοντας αδόκιμα μια ενδιαφέρουσα και ποικίλη συζήτηση, πιστεύω ότι είναι δυνατόν να προσδιορίσουμε δύο βασικές θέσεις: αφενός, την υπαγωγή του Ελιάντε, με όλες τις διακρίσεις και τις διαβαθμίσεις της υπόθεσης, στο παραδοσιοκρατικό σκέλος, με έμφαση στη συνέπεια των θέσεών του με εκείνες των κύριων εκφραστών της σκέψης της Παράδοσης και στην εκτίμηση που επανειλημμένα δήλωσε προς αυτούς, από την άλλη πλευρά, η ανάδειξη των ακαδημαϊκών απαιτήσεων του Ελιάντε, η επιστημονική μεθοδολογική του προσέγγιση και η απόρριψη της απαισιόδοξης αντίληψης του ιστορικού εκφυλισμού που χαρακτηρίζει τον παραδοσιοκρατισμό, καθώς και η ίδια η απουσία της έννοιας της Παράδοσης, τουλάχιστον με την «ισχυρή» έννοια, στο έργο του.
Αποφεύγοντας τη συγκεκριμένη συζήτηση και ερχόμενος στο ερώτημά σας, αυτό που έχει σημασία είναι ότι το εγχείρημα του «Ανταίου» φιλοξένησε πράγματι άρθρα του Ελιάντε (και άλλων «συναδέλφων» του, όπως οι Κορμπέν, ντε Μαρτίνο, Κερένι και Ζέχνερ), εκπροσώπων της Συντηρητικής Επανάστασης (αδελφοί Γιούνγκερ, αλλά και ο Νίκις) και αρκετών παραδοσιοκρατών (μεταξύ άλλων: Σουόν, Εβόλα, Ζολλά, Κάμπο, Πίο Φιλιππάνι-Ρονκόνι). Λαμβάνοντας υπόψη τη μη πολιτική κατεύθυνση του περιοδικού, αυτό που μοιράζονταν όλοι τους ήταν η ευαισθησία την οποία έχω ήδη ορίσει ως «μυθική-συμβολική ερμηνευτική»: μια προσπάθεια να επανασυσχετιστεί το ανθρώπινο βλέμμα στην πραγματικότητα και να αναφερθούμε στις αρχικές θρησκευτικές, εσωτερικές και συμβολικές πηγές ως μια σχετική και πραγματική εργαλειοθήκη για να διαβάσουμε, να εμβαθύνουμε και ακόμη και να μετασχηματίσουμε την πραγματικότητα. Οι σημαντικές θεωρητικές διαφορές μεταξύ των προοπτικών τους καθίστανται δευτερεύουσες σε σχέση με την υπαρξιακή σημασία αυτού του εγχειρήματος και την κοινή αντινεωτερική προοπτική. Αυτή η δέσμευση διαμοιράστηκε σύμφωνα με την τυπική συντηρητική-επαναστατική νοοτροπία: να διατηρηθεί η παράδοση όχι με την ιδεολογικοποίηση και την αναπλαισίωσή της, αλλά αντίθετα με το να καταστεί δυναμικά επίκαιρη και ζωντανή. Ο προορισμός απεικονίστηκε από τον Γιούνγκερ ως η Μεγάλη Συνάντηση στο τείχος του χρόνου, από τον Ελιάντε ως η coincidentia oppositorum που κατακτήθηκε στα θρησκευτικά ενωτικά και κοσμογονικά μονοπάτια, από διάφορους συγγραφείς μέσα από διαφορετικά σύμβολα και εικόνες: αλλά έχουμε πάντοτε να κάνουμε με μια πνευματική συζυγική πραγμάτωση που γίνεται αντιληπτή έξω από τις κλασικές μεταφυσικές και θεολογικές δυϊστικές μορφές.
Επίσης, τι μπορείτε να πείτε για τη σχέση μεταξύ του Έβολα και του Γιούνγκερ; Επικοινωνούσε ο Έβολα με τον Γιούνγκερ; Πώς επηρέαζαν ο ένας τον άλλον διανοητικά;
Από βιογραφικής άποψης, μας επιτρέπεται να ακολουθήσουμε μόνο μερικά σπάνια και συγκεκαλυμμένα ίχνη, τα οποία, ωστόσο, είναι αρκετά σημαντικά για να αναγνωρίσουμε μια σημαντική και γόνιμη σχέση.
Ο Γιούνγκερ είναι μόνο ένα από τα πολλά μέλη της γερμανικής και αυστριακής συντηρητικής επανάστασης με τα οποία ο Έβολα είχε επαφή από τα τέλη της δεκαετίας του 1920. Πιθανότατα δεν συναντήθηκαν ποτέ αυτοπροσώπως, αλλά κάποιες επιστολές μαρτυρούν την άμεση αναγνώρισή τους και μια καλή πνευματική ανταλλαγή (οι επιστολές αυτές δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο Julius Evola, Fuoco Segreto. Lettere, interviste, documenti, testimonianze, inediti, Edizioni Mediterranee, Roma 2024). Η σύνδεση αυτή κορυφώθηκε με τη συνεργασία του Έβολα με τον «Ανταίο»: πέντε άρθρα του δημοσιεύτηκαν μεταξύ 1960 και 1970 στο περιοδικό Klett-Cotta - αν και είναι πιθανότερο ότι δεν ζητήθηκαν από τον Γιούνγκερ, αλλά μάλλον συμφωνήθηκαν με έναν συνεργάτη του εκδοτικού οίκου, με τον οποίο ο Έβολα εξέδωσε τη γερμανική έκδοση της Μεταφυσικής του φύλου. Για τη συνεργασία του Evola με τον «Ανταίο» βλ. Julius Evola, Antaios (1960-1970), εισαγωγή από τον Hans Thomas Hakl, επιμέλεια Luca Siniscalco, Fondazione Julius Evola/Pagine, Ρώμη 2019.
Στον Έβολα οφείλουμε επίσης την ανακάλυψη και τη διάδοση του Γιούνγκερ στην Ιταλία. Ο Ρωμαίος παραδοσιοκράτης θέλησε να μεταφράσει το Der Arbeiter (Ο εργάτης), το αγαπημένο του κείμενο του Γιούνγκερ λόγω του ηρωικού ρεαλισμού που ενσαρκώνεται στη μορφή της Νέας Αντικειμενικότητας και σε μια ριζοσπαστική μεταφυσική της βούλησης. Καθώς δεν μπορούσε να καταλήξει σε κάποια συναίνεση, του αφιέρωσε ένα μονογραφικό κείμενο, γεμάτο αποσπάσματα: L'«Operaio» nel pensiero di Ernst Jünger (Ο «Εργάτης» στη σκέψη του Ερνστ Γιούνγκερ- εισαγωγή από τον Marino Freschi, Edizioni Mediterranee, Ρώμη 1998).
Ο Evola μετέφρασε επίσης, με το ψευδώνυμο του Carlo d'Altavilla, το At the Time Wall (κυκλοφόρησε το 1965 από τον Volpe), παρά το γεγονός ότι δεν εκτιμούσε τον «δεύτερο» Γιούνγκερ, τον οποίο θεωρούσε, όπως εκφράστηκε σε μια κριτική, υπερβολικά αναμεμειγμένο σε ένα είδος φυγομανούς και φανταστικής κοσμοθεωρίας: «Το βιβλίο - γράφει ο Έβολα (»Al muro del tempo», στο Ricognizioni. Uomini e problemi, Mediterranee, Roma 1974) -, περιέχει εδώ και εκεί έγκυρες ιδέες και σκέψεις, αναμεμειγμένες, ωστόσο, με φαντασιώσεις και αμφίβολες εικασίες. Από την άποψη της συστηματικότητας και της πειστικότητας δεν βρίσκεται στο επίπεδο του «Εργάτη». Πάνω απ' όλα, για να ασχοληθεί κανείς σοβαρά με τη μεταφυσική της ιστορίας (αντίληψη του χρόνου, διδασκαλία των τεσσάρων εποχών του κόσμου, εσχατολογία κ.λπ.), δεν αρκούν οι προσωπικές απόψεις, έστω και του οξυδερκούς και καλλιτεχνικού πνεύματος˙ αντίθετα, είναι απαραίτητο να ανατρέξει σε μια αντικειμενική, παραδοσιακή γνώση, όπως έκανε, για παράδειγμα, ο Ρενέ Γκενόν και η ομάδα του και όπως προσπαθήσαμε να κάνουμε εμείς οι ίδιοι, ασχολούμενοι με παρόμοια προβλήματα».
Είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι υπήρξε αμοιβαία επιρροή: δεν γνωρίζουμε καν αν ο Γιούνγκερ διάβασε κάποιο από τα βιβλία του Έβολα - και φαίνεται ότι ο Έβολα βρήκε στον Γιούνγκερ επιβεβαίωση των ήδη επεξεργασμένων θέσεών του, παρά μια ώθηση για να τις τροποποιήσει, να τις αναδιαμορφώσει ή να τις αναθεωρήσει. Ωστόσο, ορισμένες ισχυρές θεωρητικές συγγένειες - υπερβολικά πολλές για να απαριθμηθούν εξαντλητικά - καταδεικνύουν έναν κοινό βαθιά ριζωμένο ορίζοντα. Μπορούμε να αναλογιστούμε, για παράδειγμα, την προσέγγισή τους στο ζήτημα του μηδενισμού, τον νεανικό βολονταριστικό τιτανισμό τους, τη γοητεία για τους μύθους και τα σύμβολα, το ενδιαφέρον τους για τις ριζοσπαστικές υποκειμενικότητες (ο Άναρχος για τον Γιούνγκερ και ο «διαφοροποιημένος άνθρωπος» για τον Έβολα), και τη γοητεία της αποστασιοποίηση από την πολιτική. Αυτά τα κοινά ενδιαφέροντα και προοπτικές απαιτούν ακόμη περαιτέρω μελέτες και έρευνα για να διερευνηθούν πλήρως οι επιπτώσεις και οι διασυνδέσεις τους.
Μετάφραση: Οικονόμου Δημήτριος
